Mensenrechtenactivisten winnen Nobelprijs voor Vrede 2022
De mensenrechtenadvocaat en gewetensgevangene Ales Bialiatski uit Wit-Rusland en de mensenrechtenorganisaties Memorial (Rusland) en het Centrum voor Burgerlijke Vrijheid (Oekraïne) krijgen de Nobelprijs voor de Vrede 2022. Dat heeft het Nobelprijscomité vanmorgen in Oslo bekendgemaakt.
Viasna
Ales Bialiatski (60) is de oprichter van het mensenrechtencentrum Viasna (Lente), dat het gebruik van marteling van politieke gevangenen door de autoriteiten documenteert en aanklaagt. Viasna werd in 1996 opgericht na het brutale optreden van de Wit-Russische overheid tegen de straatprotesten. Het centrum verzamelt informatie over al wie door veiligheidstroepen bij protesten wordt opgepakt, vastgehouden en naar detentiecentra wordt gestuurd. Het centrum documenteert ook marteling en helpt wie onterecht wordt opgesloten. De Wit-Russische mensenrechtenadvocaat zit momenteel zelf in voorlopige hechtenis, nadat hij al eens eerder - van 2011 tot 2014 - gevangen zat wegens vermeende belastingontduiking. Recent werd hij opnieuw, samen met enkele medestanders, gearresteerd wegens protest tegen de vervalste verkiezingen die president Aleksander Loekasjenko aan de macht moesten houden. Het Nobelprijscomité looft hem omwille van zijn inzet voor de bevordering van de democratie en vreedzame ontwikkelingen in zijn land.
Niet tegen Poetin
Het Noorse Nobelcomité kent de Nobelprijs voor de Vrede ook toe aan de Russische mensenrechtenorganisatie Memorial en de Oekraïense mensenrechtenorganisatie Centrum voor Burgerlijke Vrijheid. Volgens Berit Reiss-Andersen is dat een erkenning voor hun uitstekende inspanningen om oorlogsmisdaden, mensenrechtenschendingen en machtsmisbruik te documenteren. Tijdens de persconferentie ontkende voorzitster Reiss-Andersen dat het Nobelcomité een boodschap wil sturen aan Vladmir Poetin, die vandaag ook zijn 70ste verjaardag viert.
De prijs wordt altijd voor positieve acties aan iemand gegeven, niet tegen iemand. Voorzitter Berit Reiss-Andersen
Memorial
Opmerkelijk is dat ook Memorial tot winnaar is uitgeroepen. Dat is een organisatie uit Rusland die het als haar missie ziet om het universele respect voor de mensenrechten en fundamentele vrijheden te bevorderen, zowel in Rusland zelf als in het buitenland. De organisatie bracht de wanpraktijken en onderdrukking door het communistische regime van de voormalige Sovjet-Unie in kaart. Zij werd door de Russische overheid buiten de wet geplaatst.
De basisfilosofie van Memorial is dat het bestrijden van misdaden uit het verleden essentieel is om nieuwe misdaden te voorkomen.
Derde winnaar
De uitzonderlijk derde Nobelprijswinnaar is het Centrum voor Burgerlijke Vrijheid (Centre for Civil Liberties), dat werd opgericht om het Oekraïense maatschappelijk middenveld te versterken en de autoriteiten onder druk te zetten om van Oekraïne een volwaardige democratie te maken. Sinds de Russische invasie spant het centrum zich in om Russische oorlogsmisdaden tegen de Oekraïense bevolking te identificeren en te documenteren. Het wil uiteindelijk ook ervoor zorgen dat de schuldigen ter verantwoording worden geroepen.
Bron: Noors Nobelprijscomité/The Guardian/BBC