Wat is eenheid?

Tijdens de eerste helft van dit jaar liepen in alle Belgische bisdommen synodale trajecten. Gelovigen werden bevraagd en gingen onderling in gesprek over onze Kerk. Soortgelijke oefeningen vonden wereldwijd plaats en de resultaten werden in rapporten gegoten en naar Rome gestuurd, ter voorbereiding van de bisschoppensynode van 2023.
In ons land verliep dat allemaal sereen, wat niet belette dat de resultaten duidelijk waren, zoals we eerder al berichtten in Kerk & Leven. Een pak minder rustig verloopt het synodale traject in Duitsland. De Synodale Weg van de Duitse katholieken is al meer dan twee jaar bezig en wordt grondiger aangepakt dan in eender welk ander land.
Onze reporter trok onlangs naar Frankfurt om er, samen met bisschop Johan Bonny, de vierde sessie bij te wonen. Dat die zitting pittig verliep, leest u in ons Dossier. De Duitse katholieken willen dat Rome de leer herziet over kwesties als vrouwen in het ambt, seksuele ethiek en het bestuur van parochies en bisdommen. De eveneens aanwezige voorzitter van het Europees Lekenforum, de Vlaamse Josian Caproens, sprak haar steun uit: „Ik geloof fundamenteel dat hervormingen mogelijk zijn. Traditie is belangrijk, maar het is niet de as die moet worden doorgegeven, wel het vuur.” Op een cruciaal moment gaf bisschop Johan Bonny als gastspreker een verbaal duwtje om zijn Duitse collega’s over de streep te trekken: „Als wij, bisschoppen, bij het godsvolk blijven, dan zal het godsvolk ook bij ons blijven.”
In Vlaanderen voegen de bisschoppen alvast op één gevoelig thema de daad bij het woord met een opmerkelijke vernieuwing: de invoering van een holebipastoraal. Niet veroordelen, maar verwelkomen, lijkt daarbij het devies. In elk bisdom komt er een aanspreekpunt voor homo’s en lesbiennes. [node:field_streamers:0] Bovendien wordt er een nationale coördinator aangesteld in de schoot van de Interdiocesane Dienst voor Gezinspastoraal (IDGP).
Niet iedereen zal opgezet zijn bij de veranderingen die worden bepleit of uitgevoerd. Welke richting de Kerk ook uitgaat, altijd zullen er gelovigen zijn die het liever anders zagen. Dat is hun goed recht. Nog anderen zijn het eens met de veranderingen, maar vrezen dat de eenheid van de Kerk in gevaar komt. Dat is een belangrijke bekommernis, maar interpreteren we het begrip ‘eenheid’ wel op de juiste manier?
De eenheid van de Kerk bestaat er niet in dat allen exact hetzelfde geloven of dezelfde visie op levensvragen hebben. Dat soort eenheid bestaat niet en heeft nooit bestaan. Spreek met tien willekeurige gelovigen en je merkt meteen de verschillen. Zelfs over de juiste interpretatie van kerkelijke leerstellingen variëren de opinies.
De eenheid van de Kerk schuilt elders. Ze bestaat ten gronde uit de vaste wil van alle gelovigen om samen één Kerk te vormen. Is uw gebed minder waard wanneer uw buurman anders bidt? Is uw geloof minder echt wanneer uw tante een ander godsbeeld heeft? Is uw band met Christus minder oprecht wanneer u in netelige kwesties in eer en geweten andere keuzes maakt dan een ander lid van uw kerkgemeenschap? Nee toch?
„Voor mij is het belangrijkste dat we bij elkaar zijn gebleven”, zegt de Duitse bisschop Georg Bätzing in ons Dossier. Jong en oud, vrouwen en mannen, gewijden en leken, traditionelen en vooruitstrevenden, gezagsgetrouwen en kritische geesten, wanneer zij bereid zijn elkaar te verdragen, te aanvaarden en – in de geest van het evangelie – lief te hebben, dan is de eenheid een feit. Zijn we daartoe bereid? Een eenvoudig en welgemeend ‘ja’ volstaat om ook in de toekomst samen één Kerk te zijn.