Caeyers: ‘Missa Solemnis is vredesboodschap voor hele mensheid’
Dona nobis pacem. De woorden komen letterlijk uit het Agnus Dei (Lam Gods) van het katholieke ordinarium en besluiten dus wel vaker gecomponeerde en gezongen missen. Dat besluiten heeft in de Missa Solemnis van Ludwig van Beethoven wat voeten in de aarde. Hij benadrukt het Geef ons vrede veel sterker dan het Ontferm u over ons dat eraan voorafgaat.
In Beethovens Missa Solemnis is het geëvolueerd tot een lang uitgecomponeerde oproep tot vrede, legt de Leuvense musicoloog en dirigent Jan Caeyers uit. Om een extra contrast op te roepen, heeft hij er zelfs een oorlogsscène aan toegevoegd. De componist laat zich gaan, alsof hij aanvoelt dat dit Agnus Dei het culminatiepunt van zijn hele leven is. Een uitroepteken met een sterke boodschap: vrede voor de hele mensheid.
Je hoort in de muziek de vechtende mens, vechten tegen anderen en met zichzelf.
Een eigen grammatica
De keuze voor de Beethovens Missa Solemnis om in Berlijn de herdenking van de Eerste Wereldoorlog af te sluiten, ligt dus enigszins voor de hand. En toch weer niet: het werk duurt anderhalf uur en is aartsmoeilijk. Vandaar dat de Duitse organisatoren voor topuitvoerders kozen en bij de Vlaming Jan Caeyers terechtkwamen. Die heeft met zijn orkest Le Concert Olympique een eigen Beethovengrammatica ontwikkeld – zoals Caeyers het zelf zegt. De symfonieën en concerti werden intussen verschillende keren uitgevoerd, tijd om ook de enorme horde van de Missa Solemnis te nemen. De kick-off vond vorige woensdag plaats in deSingel in Antwerpen en vanavond staat de Missa Solemnis geprogrammeerd in de Berlijnse Philharmonie.
Koning Filip en koningin Mathilde trekken speciaal voor dat concert naar de Duitse hoofdstad.
Le Concert Olympique wordt bijgestaan door een topkoor: het Arnold Schönberg Chor van Erwin Ortner uit Wenen. Verder voorzag Beethoven ook vier solisten, al treden die het hele werk lang veeleer als een vierstemmig ensemble op: de Amerikaanse sopraan Laura Aikin, de Engelse mezzosopraan Sarah Connolly, de Australische tenor Steve Davislim en de Duitse bas-bariton Hanno Müller-Brachmann. In het Benedictus is ook een hoofdrol weggelegd voor concertmeester Friedemann Breuninger, die de hemelsmooie vioolsolo speelt.
Dit werk, waaraan Beethoven meer dan twee jaar werkte, had voor de componist zelf duidelijk belangrijke betekenis; zo blijkt alvast uit de twee inscripties die hij op de partituur achterliet. Bovenaan schreef Beethoven: Von Herzen – möge es wieder – zu Herzen gehen.
In de marge van het Agnus Dei zette de componist: 'Bitte um innern und äußern Frieden'.
Radio Klara zendt de uitvoering van vorige woensdag in deSingel in Antwerpen integraal uit in Klara Live op maandag 3 december om 20 uur.
