Tweemaal tegen doodstraf in Antwerpen

De World Coalition Against the Death Penalty, een wereldwijde coalitie van organisaties die strijden tegen de doodstraf waar ook Sant’Egidio deel van uitmaakt, heeft vijftien jaar geleden al 10 oktober uitgeroepen tot Werelddag van de strijd tegen de doodstraf. Dat initiatief wordt ondertussen gesteund door grote internationale organisaties als Amnesty International en Human Rights Watch, maar ook de Europese Unie en de Raad van Europa. Het aantal landen dat de doodstraf afgeschaft heeft, neemt toe en het aantal landen die de doodstraf nog toepassen neemt af, maar jaarlijks worden nog altijd honderden mensen geëxecuteerd.

Precieze cijfers zijn er niet, omdat landen als China of Vietnam ze niet vrijgeven.

Maleisië

In het Aziatische land Maleisië leeft de discussie ook, al heeft advocate en antidoodstrafactiviste Suzana Norlihan Alias er geen goed oog in. Nadat de sultan een opening leek te maken, werd een commissie opgericht om het debat te voeren, vertelt de 43-jarige moslima, maar in die commissie zitten vooral voorstanders van de doodstraf en de druk is groot om er toch mee door te gaan. Norlihan werd door Sant’Egidio naar de Lage Landen uitgenodigd; zij sprak gisterenavond aan de rechtenfaculteit in Utrecht en ontmoette intussen ook talloze scholieren in Antwerpen. Morgenavond is ze te gast aan de stadscampus van de Universiteit Antwerpen.

Het getuigenis van Suzana Norlihan leert ons dat de doodstraf in moslimlanden een complexe aangelegenheid is.

Seculier recht

In Maleisië is de islam staatsgodsdienst en vele Maleisiërs beschouwen zichzelf als de beste moslims denkbaar; maar, voegt Norlihan er met klem aan toe, het strafrecht in mijn land is geen islamitisch, maar seculier recht. Nochtans verwijzen vele voorstanders van de doodstraf voortdurend naar de islam; zij doen dit dus ten onrechte en vervalsen zo het debat. Trouwens, naar islamitisch recht kan zelfs moord bijvoorbeeld voor een rechtbank ‘afgekocht’ worden, als je berouw betoont en de familie van het slachtoffer akkoord gaat. Maar dit doet eigenlijk niets ter zake want – ik herhaal – het strafrecht is in Maleisië niet islamitisch.

Ook in Amerika verwijzen voorstanders van de doodstraf vaak naar de Bijbel, terwijl het recht daar niet op gebaseerd is.

Klassenjustitie

Norlihan is klein van gestalte, maar zodra ze haar zaak bepleit, merk je dat je met een doorgewinterde advocate te doen hebt. Mijn werk als advocate maakte van mij een antidoodstrafactiviste, zegt ze. In gevangenissen of rechtbanken merkte ik dat het telkens armere en zwakkere beklaagden zijn die tot de strop veroordeeld worden, omdat ze zich geen goede advocaat kunnen veroorloven of omdat zij niet tegen de valse getuigenissen kunnen opboksen. Maleisië staat ervoor bekend vaak drugstrafikanten ter dood te veroordelen. Alsof onze Maleisische samenleving drugsvrij zou zijn; het is trouwens vaak in de gevangenis dat je voor het eerst met drugs in aanraking komt.

Niemand is foutloos

En zo komt de gelovige moslima tot de kern van haar argumentatie. De doodstraf wordt vooral verdedigd door mensen die denken dat ze zelf perfect zijn en zich duidelijk onderscheiden van anderen die fouten begaan. Dat is natuurlijk onzin; we maken allemaal fouten. Denk je nou echt dat wie een moord pleegt, net voor zijn daad de afweging maakt of hij wel of niet het risico wil lopen tot de strop veroordeeld te worden. Neen, de grens tussen goed en fout is niet zo scherp te trekken. En Norlihan weet waarover ze het heeft: haar broer zit op beschuldiging van moord op death row op zijn executie te wachten en haar neef werd zelf vermoord.

Ik nam het voortouw om mijn familie in contact te brengen met de moordenaar van mijn neef. Suzana Norlihan

Facebook

Zelfs de echtgenote van mijn vermoorde neef heeft ingezien uit welk precair milieu de moordenaar van haar man kwam en zij heeft hem vergeven. Toch wil de rechtbank niet ingaan op ons verzoek om hem een andere straf dan de doodstraf op te leggen. Nochtans helpt de doodstraf niet voor het verwerkingsproces van de nabestaanden, integendeel. De kritiek dat zij tegen de doodstraf opkomt omdat haar broer ook op death row zit, wijst Norlihan resoluut van de hand. Ik was al twee jaar met de strijd tegen de doodstraf bezig toen hij opgepakt werd. Intussen heeft de Maleisische 37.000 volgers op haar Facebookpagina en opgeven staat niet in haar woordenboek.

Of ik soms bang ben voor de tegenstand? God beschermt mij. Suzana Norlihan

Without Walls     

Ook de Antwerpse strafpleiter Walter Damen uit zich als een tegenstander van de doodstraf. Vrijdagavond is hij te gast op een gespreksavond onder het motto: Nooit meer doodstraf van de vereniging Without Walls in het Vredescentrum van de provincie en de stad Antwerpen. Met de doodstraf geef je het signaal dat de samenleving zelf mag doden, zegt Damen, en zelfs met voorbedachten rade. Het leven is het hoogste goed, zelfs voor iemand die gemoord heeft, is ‘oog om oog en tand om tand’ inhumaan. En de advocaat voegt lachend eraan toe: Ik hoop dat er vrijdag ook voorstanders van de doodstraf zijn, zodat we ten gronde kunnen argumenteren.

• Suzana Norlihan Alias spreekt op donderdag 10 oktober om 19u30 in aula R.001 van de stadscampus van de Universiteit Antwerpen aan de Lange Winkelstraat 9. De avond is een samenwerking van Spirelli Antwerpen (IJD), Sant’Egidio, de spiritualiteitsdienst IDeE van de Thomas More-hogeschool en de pastorale dienst ‘Zomaar een dak’ van de Universiteit Antwerpen. De toegang is gratis, inschrijven kan onder meer via E gert.vanlangendonck@uantwerpen.be .
• De gespreksavond ‘Nooit meer doodstraf’ met Walter Damen start op vrijdag 11 oktober om 19u30 in het Sint-Bernarduscentrum aan de Lombardenvest 23 in Antwerpen. Organisatoren zijn het Vredescentrum Antwerpen en de vzw Without Walls, die ook haar jaarlijkse trofee uitreikt. De toegang is gratis, inschrijven kan hier online.