Kardinaal Ambongo Besungu haalt uit naar Congolese machthebbers

In zijn homilie voor de 60ste verjaardag van de Congolese onafhankelijkheid nam kardinaal Fridolin Ambongo Besungu, de aartsbisschop van Kinshasa, niet bepaald een blad voor de mond. De kardinaal, een kapucijn, is zelf tien dagen jonger dan de fameuze Indépendance, maar twee jaar geleden al werd hij door paus Franciscus als aartsbisschop-coadjutor van Kinshasa en dus opvolger van kardinaal Laurent Monsengwo Pasinya aangesteld en hij is inmiddels ook al een jaar kardinaal. Het is een man om in de gaten te houden, vooral omdat zijn franc-parler sterk afsteekt tegen de wolligheid die Congolese bisschoppen wel eens kenmerkt.

Ambongo’s homilie van dinsdag was ongezien politiek van toon.

Onafhankelijkheid

Kardinaal Ambongo Besungu maakte meteen duidelijk waar het volgens hem op stond: Als de coalitie die nu in Kinshasa de lakens uitdeelt, doorzet met de plannen om de onafhankelijkheid van de nationale verkiezingscommissie of van de magistratuur te beknotten, zal het de Congolese bevolking op zijn pad vinden, samen met de katholieke en protestantse kerk die tachtig procent van die bevolking vertegenwoordigen. De parlementsvoorzitster heeft inderdaad een naam naar voor geschoven om voortaan de Commission électorale nationale indépendante (Céni) te leiden, maar de kardinaal noemt die man zonder omwegen: de motor van voorgaande fraude.

De ‘Céni’ was bij vorig verkiezingen door mannetjes van Joseph Kabila geïnfiltreerd.

Straffeloosheid

De aartsbisschop van Kinshasa waarschuwde ook tegen straffeloosheid. Als een gewone Congolees een kip of een geit steelt of een buurman een klap voor zijn kop geeft, loopt hij kans in de gevangenis van Makala in Kinshasa terecht te komen. Maar voor de machtigen in het land heerst totale straffeloosheid. Dat heeft alles te maken met hoe de Congolezen sinds de onafhankelijkheid het bestuur van de staat hebben ingevuld. In dit land ambieert men geen politieke functie om het land en de bevolking te dienen, maar om zichzelf en de zijnen te verrijken. Wij waren niet op de onafhankelijkheid voorbereid; sinds de blanke kolonisatoren weg zijn, willen we allemaal ‘chef’ spelen.

De onafhankelijkheid die we vandaag vieren, ligt helaas deels aan de basis van ons huidige ongeluk. Kardinaal Fridolin Ambongo Besungu

Congolese droom

Dit was geen ‘voorbereide’ onafhankelijkheid, maar een ‘gedroomde’ onafhankelijkheid, zei de kardinaal. Wij droomden er plots allemaal van de plek van de blanken in te nemen en te genieten van de voordelen die destijds alleen voor blanken weggelegd waren en nooit voor de inlandse bevolking. Dat heeft geleid tot zestig jaar autoritaire regimes, oorlogsgeweld en machtsmisbruik, fraude en leugens. En zo werd de droom van de Congolezen systematisch kapotgemaakt. Ook nu nog heerst er op het Congolese grondgebied volgens de kardinaal georganiseerde onveiligheid en wordt de rijkdom van het land systematisch geplunderd.

De negen buurlanden zijn allemaal op het Congolese grondgebied actief. Kardinaal Ambongo Besungu

Rivaliteit

De katholieke Kerk heeft na de verkiezingen voor de lieve vrede een bocht gemaakt en begin 2019 Félix Antoine Tshishekedi Tshilombo als nieuwe president aanvaard. Maar Fatshi zou geen president zijn zonder de steun van uittredend president Joseph Kabila. Deze coalitie weet dat ze haar macht gestolen heeft, zei kardinaal Ambongo Besungu dinsdag. Zij weet dat het Congolese volk zich daarbij heeft neergelegd, zoals toen aartsvader Jakob het eerstgeboorterecht van zijn oudere broer Esau had gepikt: een misdaad kan toch tot zegen leiden. Maar in plaats van te werken aan een gemeenschappelijk project, is de coalitie ten prooi gevallen aan interne rivaliteit.

Deze politieke spelletjes dreigen het land in totale chaos te storten. Kardinaal Ambongo Besungu

Verantwoordelijkheid

Want intussen blijft de bevolking verarmen: wij hebben nu zowat de armste bevolking ter wereld. Intussen is de integriteit van ons nationale grondgebied nog altijd niet gegarandeerd en dreigt nog altijd een ‘balkanisatie’ van Congo. Aangezien de bevolking in de steek gelaten wordt, heeft deze coalitie haar bestaansredenen verloren.

Als een schot voor de boeg kan dit wel tellen! De homilie van de kardinaal-aartsbisschop van Kinshasa mocht dan erg bitter klinken, toch ziet hijzelf nog een oplossing. Hij verwees uitdrukkelijk naar de parabel van de talenten die hij als evangelielezing gekozen had.

We moeten allemaal onze verantwoordelijkheid opnemen. Kardinaal Fridolin Ambongo Besungu