Getuigenis over stilte: "Zie je mij?"

Een verblijf in de abdij Notre-Dame de Scourmont in Chimay voelt altijd aan als een vorm van thuiskomen. Voor de derde keer in acht jaar tijd mocht ik ervaren wat vier dagen van bijna volstrekte stilte met een mens kunnen doen.

Telkens je voor enkele dagen de stilte ‘induikt’, kom je een beetje dichter bij jezelf – je ware zelf welteverstaan.

Stilte opent de deur naar de persoon die je bent wanneer je even geen rollen hoeft te vervullen of aan verwachtingen hoeft te voldoen, opgelegd door anderen en nog vaker door onszelf.

De verwachtingen die we denken te moeten inlossen, zijn immers vaak de hardnekkigste. In de stilte ben je even niet – in mijn geval dan – ‘de echtgenote van’, ‘de moeder van’, de medewerker van’, ‘de (schoon)dochter van’, ‘de zus van’, ‘de vriendin van’, ‘de buurvrouw van’, enzovoort. Of toch niet op de eerste plaats. Welke mooie ontmoetingen er vanuit die ‘rollen’ ook (kunnen) groeien…

Stiltedagen zijn een ware verademing en nog intenser wanneer je die in groep beleeft.

In de stilte maakt het niet uit waar anderen wonen, hoe oud ze zijn, welk beroep ze uitoefen(d)en. Ook niet wat ze op hun lever hebben, waarvoor ze bang zijn of waarin ze zich klein voelen. Door dat niet te weten, kom je niet, of toch veel minder, in de verleiding de ander in een hokje te plaatsen of een oordeel te vellen. Ook al is dat een spontane menselijke neiging, onze ware identiteit ligt veel dieper verscholen, voorbij uiterlijke kenmerken, gedragingen, feiten, gedachten en emoties. Voorbij kwetsuren, zorgen, plannen, verwachtingen en dromen. Dat besef wordt in en door de stilte versterkt en ervoer ik nog het meest tijdens de maaltijden, waarbij uitsluitend het geluid van rustige, soms ontroerende, muziek te horen was. Ook de wandelingen in de natuur verliepen grotendeels in stilte. De gesprekken die je dan na afloop met elkaar voert, zijn van een heel andere orde en gaan vaak veel dieper.

In en door de stilte is een ontmoeting van mens tot mens mogelijk.

In de stilte worden we ons bewust van ons sterke verlangen door anderen gezien, begrepen en gewaardeerd te worden. Daarvoor hebben we vaak veel over. We passen ons aan en cijferen onszelf, doorgaans onbewust, weg. Daardoor komen we almaar verder af te staan van wie we werkelijk zijn en van wat we diep van binnen verlangen.

Niet de vraag ”Wie ziet mij?” is de belangrijkste, maar de vraag "Wie zie ik?”

Zie ik mijn medemens die lijdt en gebukt gaat onder zorgen? Hoor ik mijn naaste die roept om hulp of begrip? Voel ik het verlangen van de ander aanvaard te worden zoals hij/zij is? Of ben ik daarentegen uitsluitend bezig met de realisatie van ‘mijn eigen ikje’, die uiteindelijk slechts kortstondige momenten van bevrediging en geluk oplevert.

Wanneer je langere tijd in stilte vertoeft, klinkt er soms ook nog een andere stem.

Niet zo luid en duidelijk als die van het ego, dat zich op alle mogelijke manieren laat horen. Neen, de stem die je diep in de stilte ontwaart, is zacht en stil en volstrekt niet opdringerig. Veeleer indringend van aard. Het is de vraag van God "Zie je Mij?” Een vraag die zich niet zomaar laat beantwoorden. Het vergt tijd om ze te laten doordringen, te laten rijpen zeg maar, in de stilte van je hart en in de diepte van je ziel.

"God zelf is immers niet te ervaren”, zo leerden we tijdens de conferenties. Toch laat de stilte ons toe dichter bij God te komen of bij wat we als goddelijk ervaren. En die ervaring is nooit zonder gevolgen.

Geroepen door God trekken we de stilte in. Gezonden door God keren we na afloop terug.

Terug naar de plek waar we leven en werken, naar de mensen die ons omringen en die aan ons zijn toevertrouwd. "Zie je Mij?”, vraagt God. Niet omdat Hij wil gezien worden omwille van zichzelf. Dat is een menselijke behoefte. God wil dat wij Hem centraal stellen in ons dagelijkse denken, spreken en handelen, omdat zijn droom en belofte van een wereld vol vrede, liefde en barmhartigheid werkelijkheid zou kunnen worden. 

God ziet ons, zoveel is zeker. Pas wanneer ook wij onze blik op Hem richten, kan er iets veranderen. In en vanuit een liefdevolle relatie met God, Bron van alle Leven, worden we gaandeweg omgevormd tot de mensen van wie Hij droomt.

Stiltedagen zijn dus niet vrijblijvend, maar een uitnodiging blijvend op weg te gaan, in het vertrouwen dat God met ons meegaat en ons nooit uit het oog verliest.

Ook niet als wij Hem uit het oog verliezen. Gegarandeerd klinkt zijn stem dan een beetje luider: "Zie je Mij?”, vraagt Hij, zolang en zoveel als nodig. Tot wij Hem horen, de stilte intrekken en luisteren. Telkens opnieuw.   

• Meer informatie op Open Contemplatief Huis 

Liselotte Anckaert