Aan de slag met vormelingen (bisdom Hasselt)

0. Algemeen

Kant en klaar!

• Onze dienst ontwikkelde de Danktocht (het circuit van de eucharistie), een symbolische tocht in een kerkgebouw die bedoeld is als een vorm van intergenerationele catechese. Kinderen, jongeren en ouders of begeleiders maken kennis met 7 facetten van de eucharistie en gaan met elkaar in gesprek. Je kan deze tocht uitlenen bij de docdienst.
• De vormseltocht: een symbolische tocht in een kerkgebouw die bedoeld is als een vorm van intergenerationele catechese. Jongeren en volwassenen ([groot]ouders en/of meter en/of peter) gaan met elkaar in gesprek over geloof en leven.  Je kan deze tocht uitlenen bij de docdienst.
• Synodaal op weg gaan met jongeren? Want ook jongeren hebben ideeën over de stappen die wij moeten zetten om te groeien als een Kerk die samen met anderen op weg is in de 21ste eeuw. Dat kan met dit ganzenbord en bijbehorende vraagjes.

Inspiratie

• Op zoek naar filmpjes, gedichten en/of citaten om vormelingen een hart onder riem te steken of gewoon om hen te prikkelen? Bekijk de videodatabank, de gedichtendatabank van Thomas, de poëzie en prozadatabank, het overzicht van ‘LOS, Levensbeschouwing Op School’ of het overzicht van ‘VOS, Vriendschap Op School’.
• Een aanrader voor korte filmpjes (visual story telling): www.verderkijken.org van Nikolaas Sintobin SJ. Bij elk filmpje is een korte fiche beschikbaar met enkele suggesties om met het materiaal aan de slag te gaan.
• Vormselfederatie Ekeren werkte een digitaal catecheseaanbod uit.

1. Geloofsgemeenschap – Dienstbaar zijn en gemeenschap vormen

• D-moed: “Gelukkig worden. Hoe begin je daaraan? Cisko en Claire willen werk maken van een wereld waar het goed leven is voor iedereen. Ze zoeken daarvoor moedige mensen die met hen willen meedoen. Die elke dag opnieuw proberen om iets zinvols te doen. Kleine dingen waar zij zelf en iemand anders blij van worden. Op zeven manieren dagen Claire en Cisko jou en je gezin uit. Heb jij D-MOED?” Met D-MOED inspireren we gezinnen onderweg naar het Vormsel in de pastorale eenheid Sint-Franciscus Hoogstraten-Rijkevorsel. Aan de hand van mooie inspiratiekaarten ontdekken ze zeven wegen naar D-MOED. Die zijn gebaseerd op de spiritualiteit van Franciscus en kan je ook terugvinden in het Franciscaans Belevingscentrum in Meersel-Dreef. Met ‘opdrachten’ en ‘doe-tips’ worden vormelingen en hun gezin op een leuke manier uitgedaagd om in hun omgeving ‘kleine goede dingen’ te doen of momenten in te lassen die ruimte geven aan hun binnenkant. De vormelingen krijgen mooi en origineel materiaal in handen dat niet alleen inspireert en het gesprek bevordert, maar dat ook heel concreet aanzet om iets te doen. Aanvullend kunnen ze op de website nog heel wat extra’s vinden. Je kan de doos van D-MOED binnenkort uitlenen bij de docdienst.
   
• In dekenaat Pelt wordt jaarlijks de vormelingendag 'Let it shine' georganiseerd. Gevormd worden is ook op weg gaan. Samen met je ouders, broers en zussen, je vrienden en de andere vormelingen uit je parochie. En sinds een aantal jaren hoort daar ook de vormelingendag bij. Een dag met tal van ontdekking, ontmoeting en samen dingen beleven. Het geeft je even een andere kijk op je vormsel. Het thema van deze vormelingendag is "let it shine!". En jij kan laten zien dat ook jouw lichtje mag schijnen door actief iets te knutselen, een spel te spelen, op speurtocht te gaan,... 

1. Dienstbaar zijn

• Je kan een woonzorgcentrum bezoeken, (zelfgemaakte) kaartjes sturen met kerst, een raambezoek brengen met een lied...
• Een medewerker van Sint-Vincentius kan vertellen over de werking. Je kan de vormelingen ook oproepen om producten in te zamelen (speelgoed, kledij,…) en die doneren. Dat kan een mooi initiatief zijn voor Sinterklaas en Kerstmis.
• Diaconie is ook zorgzaam omgaan met mensen in je eigen kring. Zijn er mogelijkheden voor de eigen grootouders, buren,…? Kan je boodschappen doen, een kaartje in de bus steken of een bezoek doen (eventueel in samenwerking met de lokale afdelingen van bijvoorbeeld Samana of Ferm)?
• Samen in vreugde schrijft brieven en kaartjes naar gevangenen in Hasselt. Dat is ook een mogelijkheid. Meer info over het schrijfproject via tine.mardaga@telenet.be. Beluister ook de reportage op Kerknet.
• Soep op de stoep van Welzijnszorg in de Advent of een Koffiestopvan Broederlijk delen in de vasten behoren ook tot de mogelijkheden.

2. Gemeenschap vormen

• Graag Samen verzamelt op de pagina ‘Kleurrijk jaar. Een mozaïek aan impulsen’ materiaal om thuis in het gezin aan de slag te gaan met universele thema’s doorheen een christelijke bril: verbondenheid, stilte, danken, breken en delen, eenzaamheid en nabijheid, zegenen… Je kan de vormelingen en hun gezinnen een of meerdere impulsen aanbieden en hen uitnodigen om ermee aan de slag te gaan. Er is bijvoorbeeld een impuls rond vormselvoorbereiding of er zijn tips voor dat tikje ‘meer’ bij het samenzijn aan tafel bij het vormsel.
• Graag Samen verzamelt op de pagina ‘Samen op tocht’kant-en-klaar intergenerationeel materiaal voor geloofsgemeenschappen en organisaties met een aanbod rond geloof en leven. Deze tochten bieden kansen tot vorming, ontmoeting en uitwisseling over geloof en leven voor mensen van verschillende leeftijden samen. Je kan een tocht kiezen en eventueel aanpassen en vervolgens de vormelingen en hun gezinnen uitnodigen om aan de slag te gaan tijdens een zelfgekozen wandeling.
• Met de campagne PlantTroost wil Ferm een bron van troost zijn voor iedereen die worstelt met gemis, verlies, afstand of afscheid. Een belangrijk onderdeel van de campagne zijn de troostplekken. Is er een troostplek in de buurt? Vormelingen kunnen een bezoekje brengen, even stilstaan en een bloembol planten. De verschillende locaties van troostplekken vind je via deze link.
• Gezinstocht Family Time: uit te lenen via de bibliotheek
  De tocht Family Time is een parcours voor jong en oud langs de zeven dagen van het eerste scheppingsverhaal. Elke dag gaat over de plaats die tijd inneemt in ons leven. Elke halte belicht een ander aspect van tijd: een tijd om te geven, een tijd om te kiezen, een tijd om te groeien, een tijd om te stralen, een tijd om in actie te komen, een tijd om lief te hebben, een tijd om samen te zijn. De tocht is in eerste instantie opgezet en bedoeld voor gezinnen in de brede zin van het woord: ouder(s), grootouder(s), meter(s) en peter(s) samen met (klein)kind(eren) vanaf 8 jaar.

2. Schrift

• Je kan jongeren laten kennismaken met een of meer Bijbelverhalen aan de hand van een uitgewerkt stappenplan dat je hen digitaal bezorgt. Belangrijk is dat je de stappen duidelijk omschrijft, dat je kiest voor (een) toegankelijke Bijbeltekst(en) en dat je er ook een verwerking aan koppelt.
• Het Bible Basics-projects, dat is de Bijbel in 200 verhalen. Met Bijbel Basics belooft het Nederlands Bijbelgenootschap dat kinderen tussen 4 en 12 jaar de 200 meest essentiële bijbelverhalen twee keer gehoord en verwerkt hebben. Daarmee wordt een brede basis gelegd voor de bijbelopvoeding van kinderen en ook recht gedaan aan de rijkdom van de Bijbel. Hier vind je veel inspiratie en tips om met Bijbelverhalen aan de slag te gaan. Het vervolgproject Bijbel Next sluit aan bij de Jongerenbijbel en is bedoeld voor jeugd- en catecheseavonden, tienerdiensten en andere momenten met tieners. De programma’s zijn gratis te downloaden via bijbelnext.nl.
• In de docdienst vind je een reeks Bijbelse werkvormen. Bijvoorbeeld het spel Rondje Bijbel, het Lucaskwartet, Bibliodrama, Bible Journaling,...
• Heb je al eens een blind date gehouden met het evangelie zoals enkele medewerkers van bisdom Hasselt deden in de vastenperiode? Graag zelf aan de slag met vormelingen? Bekijk dan de werkvorm.
• De website Graag Samen van IDGP verzamelt onder de titel‘Mosterdzaadjes’ (evangelie van de zondag) en 'Kana' (OT)kant-en-klaar materiaal met degelijke vertalingen, een denkvraag, een doe-tip en een kort gebed. Vormelingen en hun ouders kunnen op die manier op een toegankelijke manier proeven van Bijbelverhalen.
• Online vind je heel wat inspiratie en verwerkingsopdrachten bij ‘de Bijbel in 1000 seconden’. Hier vind je de meeste Bijbelteksten die in het onderwijs en in de catechese worden gebruikt. Bij elk van die teksten vind je didactische verwerkingssuggesties voor kleine kinderen en/of voor grote kinderen en/of voor jongeren. Geen uitgewerkte lessen of activiteiten, maar materiaal waarmee je zelf creatief aan de slag kunt. Het thema vormsel met de zeven stappen is beslist de moeite waard!
• De Bijbel in Gewone Taal biedt een toegankelijke vertaling van de Bijbeltekst op maat van jongeren en hun ouders.
• De website van Werkgroep Catechese Federatie Herselt-Hulshout-Westerlo (Go4Jesus) biedt ook inspiratie. Zij werken met het stappenplan 'verhaal, vertellen, helpen, bidden, samen'. Volgende verhalen met een korte toelichting en verwerkingsvragen komen aan bod op hun website: Graag gezien (Mc 1,9-15), Kom jij? (Mc 1,16-20), Het goede doen mag gezien worden (Mc 4,21-24), De coolste picknick ooit (Mc 6, 30-44), Paniek (Mc 6,45-56), Ik ben klein en jij bent groot. En dan? (Mc 9,30-37), Ervoor gaan (Mc 11,15-19), Blijf dit doen (Mc 14,12-26.43-46), En toch (Mc 16,1-16).
• Impulsen om aan de slag te gaan met de zondagslezingen van het B-jaar voor vormelingen en hun gezin. Stuur bijvoorbeeld elke week de link van de zondag in kwestie door naar je vormelingen. Klik daarvoor met je rechtermuisknop op het bestand in kwestie, selecteer 'link ophalen' en klik op  'link kopiëren'. Eventueel kan je ook op een samenkomst kort terugkomen om deze impulsen.
• Je kan de jongeren als verwerking vragen om op zoek te gaan naar een foto, een liedjestekst, een filmpje, een gedicht, een nieuwbericht… waarin zij (elementen van) het verhaal herkennen. Misschien is het mogelijk om dit element te delen met de andere jongeren van hun groep op een online platform (gedeelde Google Drive bijvoorbeeld) en/of in een echte samenkomst en misschien zelf in een ingroeiviering?

3. Gebed

• In het PIC vind je de 'All Clasics Gebedskaart' met de grote klassieke gebeden (Onze Vader, Wees Gegroet, morgen-en avondgebed, Angelus…) op een mooi vijfluik. Tevens vind je er ook enkele gebedshoudingen. Een kleine attentie voor iemand die woorden zoekt om te bidden.
• Hoe schrijf je een gebed? Voor de uitzending van Vonkje Vrede schreef Els een handleiding met een stappenplan.
• We werkten met Google Forms een online werkvorm rond het Weesgegroet uit en een online werkvorm rond het Onzevaderuit. Je kan een link aan de vormelingen bezorgen en nadien in een samenkomst er dieper op ingaan. Heb je graag een kopie van de quiz zodat je zelf de antwoorden van vormelingen kan inkijken? Stuur dan een mail naar Els.
• Een gebedssnoertje maken. Een eenvoudige wijze van bidden voor jong en oud, voor elke dag, voor overal.
• CCV Brugge maakte een catechetische impuls rond het kruis. Hier kunnen vormelingen ook thuis mee aan de slag (zelfs in gezin). Ze kunnen het resultaat met een foto aan de vormselcatechisten bezorgen, bijvoorbeeld via gedeelde map op Google Drive. Op die manier krijg je een mooie mozaïek aan kruisen. Vormelingen kunnen vervolgens hun zelfgemaakt kruisje meebrengen naar een samenkomst en/of een ingroeiviering en/of of kruisoplegging.
• Een gelijkaardige werkvorm rond het kruis vind je op de website van het Vicariaat Vlaams-Brabant/Mechelen (zoek via ‘ctrl f’ naar ‘Het kruisbeeld anders bekeken’).
• Bidden onderweg is een dagelijkse gebedspodcast van ongeveer dertien minuten die bestaat uit enkele Bijbelverzen, muziek en verdiepingsvragen. De podcast wordt gemaakt door het Platform voor ignatiaanse spiritualiteit van de jezuïeten in de Lage Landen.
• 'De school voor gebed' is een initiatief van het bisdom Brugge in voorbereiding van en aanloop naar het jubeljaar 'Pelgrims van hoop'. Gebed is de onderstroom van ons christelijk leven. Ter voorbereiding van het Jubeljaar 2025 vraagt paus Franciscus om er extra aandacht aan te besteden. Tijd dus om het gebed te (her)ontdekken en een plaats te geven in ons leven. Er bestaat reeds heel wat degelijk materiaal rond het gebed: boeken, podcats, websites, … over hoe en waarom bidden of in welke vorm. Bisdom Brugge biedt fiches aan met diverse informatie en een bundeling van bestaand materiaal. De fiches zijn digitaal beschikbaar op de website en kunnen direct worden afgedrukt of gedownload: https://www.kerknet.be/schoolvoorgebed. 

4. Liturgie en sacramenten – Vieren en verkondigen

1. Eucharistie

• Onze dienst ontwikkelde de Danktocht (het circuit van de eucharistie), een symbolische tocht in een kerkgebouw die bedoeld is als een vorm van intergenerationele catechese. Kinderen, jongeren en begeleiders maken kennis met 7 facetten van de eucharistie en gaan met elkaar in gesprek. Je kan deze tocht uitlenen bij de docdienst.
• IJD Hasselt maakte een online spel rond eucharistie, een soort escaperoom. Er is ook een ‘offline’ spelvorm rond eucharistie in de maak op basis van het kindermissaal van ICL.

2. Vormsel

• Onze dienst maakt een online spel rond de Heilige Geest. In het spel verwijzen we ook naar een aparte werkvorm rond de geschenken van de Geest.
• De vormseltocht: een symbolische tocht in een kerkgebouw die bedoeld is als een vorm van intergenerationele catechese. Jongeren en volwassenen ([groot]ouders en/of meter en/of peter) gaan met elkaar in gesprek over geloof en leven. Je kan deze tocht uitlenen via de docdienst.
• CCV Brugge maakte een online impuls rond de vormselsymboliek van olie en vuur die vormelingen samen met het gezin kunnen doen.
• CCV Gent zorgde voor een korte catechetische video Het vormsel: een oud verhaal telkens opnieuw waarin vormelingen samen met hun ouders de vormselviering kunnen ontdekken. In de korte animatie komt de liturgie van het vormsel tot leven aan de hand van het evangelie van pinksterdag (Joh 20, 19-23). Er staan ook verwerkingsvraagjes bij om mee aan de slag te gaan. Het aanbod wordt nog uitgebreid.
• CCV Gent maakte een korte catechetische videoover de betekenis van de naamopgave.
• Bisdom Antwerpen voorziet suggesties om aan de slag te gaan met de beelden van de chrismaviering. Mits wat kleine aanpassingen kan je met deze ideeën ook vanop afstand vormelingen inspireren.
• In de parochie Oudenaarde heeft men de bestaande vormseltocht omgebouwd tot een digitaal alternatief: digitale vormseltocht
• Methodieken rond kruis, geloofsbelijdenis en vormsel
  • Samenkomst: een geschenk van God
  • Samenkomst: geloofsbelijdenis
  • Credoquiz
  • Samenkomst: het kruis met kruiskwis
  • Samenkomst: het vormsel
  • Samenkomst: Ken je kracht
  • Woordpuzzel: de 7 gaven van de Heilige Geest
  • Goed gevormd: handoplegging en zalving met chrisma

3. Advent

• Aan de slag rond advent, Kerstmis en het vredeslicht? Bij het materiaal van de Sterretjestocht, Jozef zoekt de weg en het Vredeslicht vind je misschien inspiratie.

4. Vasten en Pasen

• Aswoensdag: Aan de slag rond de symboliek van het askruisje met kinderen en jongeren.
• Bidden thuis: huisliturgie voor de zondagen van de veertigdagentijd.
• De kruisweg van Jezus. In deze tocht maken vormelingen en hun gezin kennis met de vijftien kruisweghaltes. 
• Het Vaste Grond-project van IJD in een samenwerking met zandkunstenaar Immanuel Boie met ook de kruisweg in zand. Ideaal voor vormelingen!
• Er bestaan nog heel wat mooie kruiswegen voor vormelingen. Je kan een digitale kruisweg maken met bestaande prenten (klik hier voor inspiratie) of je kan hen uitnodigen om (met hun familie) naar de kerk te komen. Online zijn er ook heel wat digitale kruiswegen terug te vinden.
• IJD werkte in de veertigdagentijd van 2020 rond de zeven werken van barmhartigheid. Mits wat kleine aanpassingen kan je met deze ideeën ook vanop afstand vormelingen inspireren.
• Op de website van het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen vind je een aanbod van ideeën om tijdens de vasten aan de slag te gaan. Mits wat kleine aanpassingen kan je met een aantal van deze ideeën ook digitaal aan de slag.
• Op www.bisdomhasselt.be/veertigdagentijd vind je het liturgisch aanbod van bisdom Hasselt. 
• Op www.bisdomhasselt.be/broederlijkdelen vind je het aanbod van Broederlijk Delen.

5. Liturgie van het vormsel

• ICL biedt een aantal modellen aan die jongeren stapsgewijs vertrouwd maken met de liturgie van de Kerk. Denk aan de naamopgave, de kruisoplegging, een verzoeningsviering, een dankviering... Kijk hier voor de suggesties op weg naar het vormsel.
• Liturgische suggesties voor de vormselviering (Bisdom Hasselt)
• Liturgische suggesties voor de vormselviering (Bisdom Brugge)
• Liturgische suggesties voor de vormselviering (Bisdom Antwerpen)
• Wij vieren samen feest: een vormsel. Tips voor het feest na de viering in de kerk: de uitnodiging, de aankleding van de tafel en de ruimte, de woorden en symbolen en de kleine, subtiele impulsen aan tafel. 

6. Uitgewerkte werkvormen

• Nieuw! Ontdek een volledig uitgewerkte escaperoom over Petrus voor kleine groepjes vormelingen, plussers, teamleden...
• Ontdek een volledige uitgewerkte escaperoom over Maria voor kleine groepjes vormelingen, plussers, teamleden...
• Aan de slag met de YouCat voor Kids. De YouCat for kids is een moderne kennismaking met het geloof in een verstaanbare taal voor kinderen en jongeren. De catechismus is opgesteld in vraag-en-antwoordvorm en behandelt op een toegankelijke manier 6 thema's: schepping, de geloofsbelijdenis, de sacramenten, de tien geboden, gebed en het leven van Jezus.
  • Werkvorm om met de YouCat voor Kids te werken (word)
  • Kaartjes met de invididuele vragen (pdf)
• Materiaal bij het jaarthema 2019-2020/2020-2021 'Gods akker zijt gij. Groei in heiligheid'
  • Voorbereiding op het vormsel - Groeien in heiligheid (word)
  • Voorbereiding op het vormsel - Groeien in heiligheid (pdf)
• Materiaal bij het jaarthema 2018-2019 'Hij stapt met ons mee. Luister...'
• Fototentoonstelling '(Buiten)gewoon gezonden'
  Deze​ fototentoonstelling wil het gesprek over 'missie' vandaag op gang brengen aan de hand van beelden van missionarissen van vroeger en nu. Vier hedendaagse 'missionarissen' tonen en vertellen hoe zij hun zending beleven. Bij elke groep foto's hoort een verwerkingsvraag en een filmpje waarin de hedendaagse 'missionaris' getuigt over zijn of haar zending. De filmpjes zijn te vinden op het YouTube-kanaal van bisdom Hasselt. De vragen werden gebundeld in een vouwblaadje. Bijkomende werkvormen bij de verschillende filmpjes zijn in voorbereiding (o.a. schrijfgesprek).
• Vormselvoorbereiding via Zoom. Pastoraal werker Els uit Nederland deelde met ons haar uitgewerkte vormselvoorbereiding via Zoom op basis van het project Vormselkracht van Licht op mijn pad. Klik op de titel om de samenkomsten te downloaden.
• Digitaal aanbod - Op weg naar het vormsel (Bisdom Brugge). Een digitaal aanbod rond vier thema's: sacramenten vieren, bidden, geloven en mensen helpen.
• Online materiaal van PE Elia (bisdom Antwerpen)

7. Ouders en vormelingen

• Werkvorm om met ouders aan de slag te gaan: Het sprookje van Klein Duimpje - steentjes achterlaten
  Deze werkvorm is prima bruikbaar bij een wandeling met gezinnen waarbij ouders en vormelingen een aparte groep vormen. Voor de vormelingen kan je een catechese op hun maat voorzien. Ouders hebben met deze vragen een zinvol denk- en deelmoment onder elkaar.
• Een werkvorm voor een ouderavond: de 'doos'
  Deze werkvorm wil ouders op een ongedwongen en visuele manier laten kennismaken met het christelijk geloof. Vertrekpunt is een doos met allerlei dagdagelijkse voorwerpen die tegelijkertijd ook een opstapje zijn naar het christelijk geloof. Waar draait het precies weer om? Wat weten we nog van het christendom? En wat zijn we vergeten?

Klik hier om terug te gaan naar de homepagina van Parochiecatechese/Gezinspastoraal.