Brexit tastte ook katholieke droom aan

Engelse, Welshe en Schotse bisschoppen blijven lid van EU-koepel COMECE

De Commissie van bisschoppen van de Europese Unie, vanuit het Latijn afgekort tot COMECE, werd in 1980 in het leven geroepen door de bisschoppenconferenties van de lidstaten van de Europese Unie om de stem van de katholieke Kerk te laten klinken op het Europese forum. COMECE heeft een kantoor in het hart van de Europese wijk in Brussel en wordt momenteel voorgezeten door de vorig jaar tot kardinaal benoemde Jean-Claude Hollerich, aartsbisschop van Luxemburg.
Met de uitbreiding van de EU tot 28 landen groeide ook het aantal bisschoppenconferenties-leden van de COMECE. De brexit, het vertrek op 1 februari laatst van het Verenigd Koninkrijk uit de EU, is dus zonder meer een struikelsteen voor het orgaan. In overeenstemming met de Britse bisschoppen toonde de COMECE zich niettemin gerustgesteld dat een ‘harde’ brexit zonder scheidingsakkoord was verijdeld.
„Wij blijven vasthouden aan de Europese eenheid”, zegt de Spaanse priester Manuel Barrios Prieto, sinds vorig jaar secretaris-generaal van COMECE. „Tot januari zetelden er twee Britse bisschoppen, een voor de bisschoppenconferentie van Engeland en Wales, en een voor de Schotse bisschoppen. Ook na de brexit blijven ze lid, weliswaar met de status van waarnemer zonder stemrecht, net zoals de Zwitsers. De Britse katholieke bisschoppen blijven ook in de toekomst meewerken aan al onze projecten.”
Om het complexer te maken: mgr. Noël Treanor, een van de ondervoorzitters van COMECE, is bisschop van Down en Connor in Noord-Ierland en bijgevolg Brits onderdaan. Hij blijft volwaardig lid van COMECE, omdat er op het Ierse eiland slechts één bisschoppenconferentie bestaat, en de Ierse republiek lid is van de Europese Unie.
„De taak en werking van de COMECE blijven ongewijzigd”, zegt Barrios Prieto. „[node:field_streamers:0] We brengen afgevaardigden van bisschoppenconferenties bij elkaar die samen onze vergadering vormen. Het secretariaat in Brussel volgt het dagelijkse politieke werk op. In vergelijking met andere belangenorganisaties in Brussel is de staf van COMECE met twaalf medewerkers vrij klein. Met de COMECE wil de Kerk de Europese integratie begeleiden vanuit haar eigen perspectief, meer bepaald dat van de kerkelijke sociale leer. Brexit heeft hoe dan ook een grote invloed op het vervolg van onze missie. Eigenlijk was het voor ons, katholieken aan weerszijden van het Kanaal, ondenkbaar dat een land zich kon losrukken uit de eenmaking. Brexit zet ons aan na te denken over wat er fout liep en hoe identiteit en eenheid kunnen worden verzoend. Ons streven naar Europese eenheid blijft echter ongeschonden.”
Een voorbeeld is de recente oproep van de bisschoppen van Engeland en Wales aan alle parochianen om ook hun familie en vrienden met een EU-nationaliteit aan te zetten zich administratief in orde te maken opdat ze in het Verenigd Koninkrijk zouden kunnen blijven. De bisschoppen zijn bezorgd voor kwetsbare personen wier enige contact met de samenleving via de Kerken verloopt. Dat ze zich mengen in een administratieve maatregel, zegt veel over hun wens de eenheid met Europa te bewaren.
„Onze missie als COMECE krijgt steeds nieuwe dimensies”, zegt Manuel Barrios Prieto. „Ecologische kwesties, het vraagstuk van migratie, de demografische verschuivingen en de veranderingen van het geopolitieke perspectief dringen zich op. Door papers te schrijven, evenementen te organiseren en leden van het Europese Parlement te ontmoeten, proberen we onze stem te laten klinken, net zoals andere organisaties in Brussel die hun belangen op het Europese forum willen vooruithelpen.”