Ik wil... een kerkelijke uitvaart aanvragen
Als je een geliefde verliest of je wordt zelf met je eindigheid geconfronteerd, dan kun je die ervaring aangrijpen om stil te staan bij al wat goed en mooi was.
Christenen geloven in Jezus, de levende Heer. Zijn leven, dood en verrijzenis doen hen hopen en geloven dat de dood niet het laatste woord heeft.
Een kerkelijke uitvaart is daarom tegelijk een viering van de verrijzenis, vol hoop en dankbaarheid. De kerkgemeenschap neemt er afscheid van het gestorven lichaam, maar bidt ook dat God zich over de overledene ontfermt en dat Hij ook wie achterblijft, niet vergeet.
Ontdek meer over de christelijke visie op dood en verrijzenis.
Hoe vraag ik een kerkelijke uitvaart aan?
- Bij een overlijden neem je eerst contact op met de uitvaartondernemer. Die regelt alle formaliteiten. Wie een kerkelijke uitvaart wil, kiest voor een dienst in een kerk.
- Voor de kerkelijke uitvaart neem je contact op met je parochie.
- De voorganger komt op rouwbezoek en helpt de uitvaart mee voorbereiden.
Veelgestelde vragen
Is de uitvaart altijd een eucharistieviering?
Niet noodzakelijk. Meer en meer vinden uitvaarten plaats in een woord- en gebedsviering (zonder communie). Die kan ook worden voorgegaan door een diaken of door een leek die daarin gevormd is, een gebedsleider.
Hoe verloopt een kerkelijke uitvaart in een gebedsdienst?
- De uitvaartliturgie begint met een verwelkoming en gebed.
- Na de Schriftlezingen, homilie, voorbede en het Onzevader kunnen de aanwezigen een laatste groet brengen aan de overledene.
- Je kunt de kist en het kruisbeeld aanraken.
- Als de familie dat wenst kan iemand een kort afscheidswoord uitspreken.
- Tot slot drukt de kerk in de afscheidszang haar vaste overtuiging uit dat de overledene niet verloren gaat, maar thuis komt bij God. De voorganger besprenkelt en bewierookt het lichaam van de overledene en spreekt een laatste gebed uit.
Is er ruimte voor een eigen inbreng tijdens een kerkelijke uitvaart?
Je kunt je eigen keuze maken uit een aantal suggesties voor de Schriftlezingen en passende muziek, je kan ook in overleg met de voorganger aangepaste intenties kiezen bij de voorbede. Ook de andere gebeden worden altijd aangepast aan de concrete situatie. En er is nog het afscheidswoord na de homilie en de processie.
Wat is het gedachtenisprentje en wanneer wordt het uitgedeeld?
Het gedachtenisprentje wordt opgesteld met de begrafenisondernemer, die meestal enkele voorbeelden heeft. Je kunt er ook een persoonlijke tekst voor schrijven, een boodschap aan of van de overledene. Het prentje wordt uitgedeeld tijdens de processie in de uitvaartliturgie.
Hoe staat de kerk tegenover crematie?
Er is niets tegen crematie, maar de uitvaartliturgie gebeurt het liefst voordien, omdat de uitvaartliturgie precies ook bedoeld is om eer te betuigen aan het lichaam van de overledene, voordat het definitief uit het zicht verdwijnt. Is de crematie toch al gebeurd, dan worden de besprenkeling en bewieroking achterwege gelaten.
Wat is een avondwake?
De avond voor de uitvaartliturgie kunnen de nabestaanden, vrienden en kennissen samenkomen in de kerk. Voor mensen die niet naar de uitvaart kunnen komen, is dat een gelegenheid hun medeleven te betuigen, verenigd in het gezamenlijke gebed. In vele parochies nemen gelovigen de taak op zich zo’n wake te leiden.
Mag ik in de uitvaartliturgie muziek spelen die de overledene graag hoorde?
Dat hangt er vanaf. Liturgie vraagt eigenlijk om live muziek en zang. En niet om het even welk muziekgenre past in de context van een christelijke viering. Vaak is er in de parochie waar de uitvaart plaatsvindt, een koor en organist waarmee je in overleg gepaste muziek kunt kiezen. Als de overledene veel hield van een componist die religieuze muziek schreef, kan daar uiteraard rekening mee worden gehouden.
Zijn er speciale riten bij de begrafenis zelf?
Waar de concrete omstandigheden het toelaten, wordt er bij voorkeur bij het graf op de begraafplaats nog een liturgisch moment te houden. De kist en het graf worden met wijwater besprenkeld. De gebedsleider maakt een laatste kruisteken over het lichaam en strooit wat aarde op de kist. Na een laatste gebed kunnen de aanwezigen dan persoonlijk bij het graf komen om een laatste teken van afscheid te stellen.
Kan ik in een andere kerk dan mijn parochiekerk terecht voor de uitvaartliturgie?
In principe vindt de uitvaartliturgie plaats in de eigen parochiekerk. In overleg met de pastoor kun je een andere parochie te kiezen.
Kan iemand van een andere kerk ook een katholieke uitvaart krijgen?
Ja. Alle gedoopten in christelijke kerken kunnen een katholieke uitvaart krijgen, tenzij de overledene heeft aangegeven dat hij dat niet wil, en op voorwaarde dat er geen bedienaar van de eigen kerk is.
Heeft het zin later nog missen voor overledenen op te dragen?
Het is een oud gebruik om de eucharistie te vieren ter intentie van de overledenen. Meestal gebeurt dat zes weken na het overlijden en na een jaar, maar het kan ook op andere momenten. Op vele parochies is er een vaste zondag van de maand waarop de overledenen van de voorbije maand worden herdacht. Het is een manier om de gestorvene te gedenken en troost te bieden aan de nabestaanden.
Maar het is meer dan dat. Door te bidden voor de overledenen blijven zij met ons verbonden en wij met hen. We noemen dit de gemeenschap van de heiligen: de verbondenheid tussen de kerk hier op aarde en allen die over de drempel van de dood reeds thuis gekomen zijn bij God.
Kun je na de uitvaart nog ergens terecht?
In vele (grotere verbanden van) parochies zijn er rouwgroepen waar je terecht kunt om te praten en elkaar te bemoedigen. Vraag inlichtingen aan je pastoor of parochieverantwoordelijke. Ook zijn er vaak mensen van de parochie die je gerust eens een bezoekje willen komen brengen.