Het doopsel: je kindje laten dopen en meer

Overweeg je je kindje te laten dopen? Ontdek waarom 45% van de Vlamingen voor een doopsel kiest, hoe je er aan begint, en tal van andere antwoorden.

Waarom kiezen voor het doopsel in de Kerk?

Als ouders hun kindje laten dopen, vertrouwen ze het toe aan Gods bescherming en liefde. Ze beloven hun zoon of dochter Jezus Christus te leren kennen en hun kind een christelijke opvoeding te geven. Door het doopsel wordt hun kind opgenomen in de brede kerkgemeenschap, die zich mee verantwoordelijk voelt voor ieders groeien in geloof.

Hoe begin ik eraan?

Maak tijdig een afspraak met de contactpersoon voor doopsels van je parochie. Dat kan de priester zijn of een doopselcatechist. Zoek je parochie op Kerknet.
Ontmoet de contactpersoon voor een geloofsgesprek. Hij of zij zal je informeren over het plaatselijke aanbod van doopselvoorbereiding.
Kies in overleg met de contactpersoon de datum voor het doopsel. Op steeds meer plaatsen gebeurt de doop op bepaalde zondagen. Regelmatig worden meerdere kinderen samen gedoopt. Tijdens de wekelijkse zondagsviering is de hele geloofsgemeenschap verzameld rond de dopelingen en hun ouders.
Overleg met de contactpersoon over de uitwerking van de doopviering. Het verloop en een aanbod van mogelijke schriftlezingen, gebeden en liederen zijn te vinden in de Orde van dienst voor het kinderdoopsel. Vraag ernaar bij de contactpersoon.
Kies een meter en/of peter.

Betekenis van het doopsel

Het doopsel is een sacrament dat niet alleen het kind opneemt in de kerkgemeente, maar het ook het begin markeert van een nieuw leven in Christus. Het is een ritueel van reiniging, waarin het kind wordt gewassen met water en tegelijkertijd wordt gedoopt in de gemeenschap van gelovigen.

Het doopsel biedt ouders de kans om hun geloof te delen met hun kind, het te verbinden met de bredere geloofsgemeente en het kind op te voeden in de christelijke waarden. Het is een betekenisvol moment voor de ouders en de kerkgemeente, die samen de belofte doen om het kind te ondersteunen in zijn of haar geloofsreis.

Thuis laten dopen

Hoewel het gebruikelijk is om een doopsel in de kerk te laten plaatsvinden, is het in sommige gevallen mogelijk om het doopsel thuis te laten plaatsvinden. Dit gebeurt meestal alleen als het kind ziek is. De doop zal altijd uitgevoerd worden door een priester of diaken en moet voldoen aan de eisen van de Kerk. Het is belangrijk om vooraf te overleggen met de parochie om de mogelijkheden en voorwaarden voor een doopsel thuis te bespreken.

Doopregister Katholieke Kerk

Elke doop wordt geregistreerd in het doopregister van de parochie waar het doopsel plaatsvond. Dit is essentieel, aangezien het doopregister het officiële bewijs is van het doopsel. Dit document kan later nodig zijn voor andere sacramenten, zoals het kerkelijk huwelijk.

Als je kind in een andere parochie wordt gedoopt, zorg dan voor een bewijs van doopsel, zodat het doopsel goed wordt geregistreerd in het juiste doopregister.

Doopsel volwassene

Als je geïnteresseerd bent in het doopsel voor volwassenen, dan kan dit een bijzondere spirituele stap zijn. Voor volwassenen is er vaak een langere voorbereiding nodig, het zogenaamde catechumenaat. Voor meer informatie over het doopsel voor volwassenen, kun je terecht op doopsel volwassene.

Veelgestelde vragen

Op welke leeftijd wordt een kind het beste gedoopt?

De kerk nodigt ouders uit om het kind te laten dopen tijdens het eerste levensjaar. Het is een manier om God te danken voor het nieuwe leven en voor zijn liefde voor elke mens.

Kan ik mijn kind niet beter zelf laten kiezen of het gedoopt wil worden?

Heel wat ouders stellen het doopsel uit om het kind op latere leeftijd zelf te laten kiezen. Zo’n doopsel op volwassen leeftijd heeft een eigen waardevolle dynamiek. Toch heeft de kerk goede redenen om aan het kinderdoopsel vast te houden. Ouders nemen veel beslissingen voor hun kind. Niet om zijn vrijheid af te nemen, maar om het te helpen groeien. Je kiest voor het doopsel om je kind te zien opgroeien met Jezus.

Kan een kindje worden gedoopt als de ouders niet gedoopt zijn of regelmatig naar de kerk gaan?

Ja. Ieder kind heeft het recht om gedoopt te worden, ook als één van de ouders of beide ouders niet gedoopt zijn. Ouders die hun kind laten dopen, nemen echter wel de verantwoordelijkheid op om hun kind de kans te bieden voor het geloof te kiezen. Daarom is het zinvol dat ouders bij de doop van hun kind goed nadenken over hun eigen band met de geloofsgemeenschap. Ook wordt van de ouders verwacht dat zij op zoek gaan naar een gelovige en gedoopte meter of peter die de taak van de geloofsopvoeding (mee) kan opnemen.

Wie kan de taak van peter of meter opnemen?

Er zijn weinig beperkingen bij het kiezen van een peter of een meter: ze moeten minimaal 16 jaar zijn en katholiek gedoopt en gevormd. Het is noodzakelijk iemand te vragen die betrokken is bij het geloof en het kind ook wil ondersteunen in zijn geloofsweg. Meter en peter zijn namelijk meer dan enkel getuigen van de doop, ze vertegenwoordigen de kerkgemeenschap. Daarom zullen ze ook aanwezig zijn bij de grote stappen die je kind in zijn geloof zal zetten zoals de eerste communie en het vormsel.

Overigens hoeft men geen peter én meter te nemen, één peter of meter volstaat.

Kan een kindje worden gedoopt als de ouders niet kerkelijk zijn getrouwd?

Ja, maar ook hier geldt de voorwaarde dat de ouders zich tot taak stellen om het kind alle mogelijkheden tot geloofsopvoeding te bieden. Het doopsel van hun kind kan voor de ouders een gelegenheid zijn om te overwegen of zij niet christelijk willen huwen.

Voor vragen inzake het kerkelijk huwelijk kan je contact opnemen met de pastoor van je parochie.

Kan mijn kind tijdens mijn huwelijksplechtigheid worden gedoopt?

Het gaat om twee verschillende sacramenten, die liturgisch ook niet zo goed bij elkaar passen, dus eigenlijk niet. Maar het is uiteraard wel mogelijk om de doop aansluitend op het huwelijk te vieren.

Kan een kind gedoopt worden als één van de ouders dit niet wenst? Wat als er - na een scheiding of relatiebreuk - geen contact meer is met één van de ouders?

Het doopsel is een belangrijke beslissing in de opvoeding van een kind. Daarom is de instemming van beide ouders nodig. Als er onenigheid bestaat tussen de ouders kan de doopviering niet zonder meer plaatsvinden. Het komt er eerst op aan een consensus te vinden. In het geval van blijvend conflict moet de doop uitgesteld worden.

Kunnen grootouders hun kleinkind laten dopen?

De ouders, of zij die wettelijk het ouderlijk gezag uitoefenen, zijn de enige verantwoordelijken voor de aanvraag van de doop. Grootouders kunnen natuurlijk met hun kleinkinderen over God en Jezus praten, met hen bidden en hen meenemen naar de kerk. Maar hoe graag ze soms ook zouden willen dat hun kleinkind wordt gedoopt, ze mogen dat niet in de plaats van de ouders beslissen, tenzij ze voogd zijn.

Is er een bijzondere doopvoorbereiding voor een (ouder) kind met een mentale beperking?

Een mentale beperking kan nooit een reden zijn om je kind niet te dopen. Wel vraagt zo’n doopsel een aanpak op maat. Vraag om raad bij de contactpersoon van je parochie.

Heeft de doop tijdens een eucharistie plaats?

Kinderdoopsels zijn vaak vieringen zonder communie. Behalve als ze plaatsvinden tijdens de wekelijkse eucharistie in de parochie. Dat wordt steeds meer verkozen. Zo wordt de geloofsgemeenschap erbij betrokken.
Kinderen die op latere leeftijd worden gedoopt omdat ze hun eerste communie willen doen, kunnen gedoopt worden tijdens de eucharistieviering. Mogelijk zelfs tijdens de viering van hun eerste communie.
Jongeren en volwassenen die worden gedoopt, ontvangen het doopsel meestal tijdens de paasnacht. Onmiddellijk daarna krijgen ze dan het vormsel en de eerste communie.

Als een kindje wordt gedoopt, kunnen dan ook een ouder of beide ouders gedoopt worden?

Ja, maar de voorbereiding verloopt anders. Alvorens een volwassene wordt gedoopt, vindt er een langere voorbereidingstijd (ook wel catechumenaat genoemd) plaats.

Voor vragen inzake het doopsel voor volwassenen of het catechumenaat kan je contact opnemen met je pastoor. Zoek je parochie op Kerknet.

Kan ik een bevriende priester of diaken vragen mijn kind te dopen?

Dat kan, maar wel in overleg met de verantwoordelijke van je parochie. Het kind moet immers in een doopregister worden ingeschreven. Wil de dopeling later kerkelijk huwen, dan heeft hij/zij de doopakte nodig.

Waar kan het doopsel plaatsvinden? Mag een kindje thuis of in de tuin gedoopt worden?

Het doopsel is een opname in de gelovige gemeenschap. Om die reden vindt elk doopsel plaats in een kerkgebouw of kapel van een federatie of pastorale eenheid, waar de gelovige gemeenschap van gedoopten regelmatig samenkomt.

Elk doopsel wordt ingeschreven in het doopregister van het kerkgebouw waar het doopsel plaatsvond. Doopsels in private huizen, tuinen, publieke of private zalen of parken zijn daarom niet toegestaan.

Kan een kindje in het buitenland gedoopt worden? Wordt het doopsel dan in België erkend?

Een doopsel, toegediend volgens de normen van de Rooms-katholieke Kerk, wordt wereldwijd erkend in de katholieke Kerk, ongeacht waar het toegediend wordt.

Bij een doopsel in het buitenland vragen de ouders best ‘een bewijs van doopsel’, zodat zij weten in welke buitenlandse parochie het kind gedoopt werd en ingeschreven in het doopregister.

Moet een kind dat werd gedoopt in een andere christelijke kerk opnieuw worden gedoopt?

Het doopsel kan maar één keer plaatsvinden. Indien het doopsel plaatsvond in een christelijke kerk waarmee de Rooms-katholieke kerk een wederzijdse dooperkenning afsloot, kan het kind niet opnieuw gedoopt worden. Dit kind moet echter wel opgenomen worden in de volledige gemeenschap van de Rooms-katholieke kerk alvorens het kind binnen de Rooms-katholieke kerk andere sacramenten (bv. eucharistie/eerste communie, vormsel) kan ontvangen. Bij deze opname wordt de persoon ook ingeschreven in het doopregister van de parochie.

Indien het doopsel echter plaatsvond in een andere gemeenschap, organisatie of rituelenbureau dient eerst onderzocht te worden of het doopsel geldig werd toegediend.

Indien het doopsel geldig is, zal enkel nog een ritueel volgen om het kind of de volwassene op te nemen in de volledige gemeenschap van de Rooms-katholieke Kerk. Hierbij wordt de persoon ook ingeschreven in het doopregister van de parochie.

Voor verdere informatie of voor het bespreken van een concrete situatie kan men contact opnemen met de verantwoordelijke vicaris van het bisdom.

Wat als een kind de eerste communie wil ontvangen, maar nog niet is gedoopt?

Als een kind de eerste communie wil ontvangen, maar nog niet is gedoopt, dan moet dat eerst gebeuren. Op die leeftijd (meestal rond 6 à 7 jaar) krijgen kinderen een eigen voorbereiding. Het is voor de ouders ook een kans om met hun kind het geloof te herontdekken. Omdat er meer en meer kinderen in die situatie verkeren, wordt er veelal een voorbereiding in groep aangeboden.

Voor verdere informatie kan je contact opnemen met de pastoor van je parochie.

Kan men een nieuwe peter of meter voor een kind aanduiden?

Wanneer de peter of meter van een kind overleden is of wanneer het contact met de peter of meter verbroken is, dan kan aan het kind een nieuwe peter of meter toegewezen worden, wanneer de ouders dat nodig achten voor hun kind.

De peter of meter die bij het doopsel aanwezig was, kan evenwel niet geschrapt worden als peter of meter in het doopregister. Hij of zij was namelijk peter of meter op het moment van het doopsel. Het is wel mogelijk om in de marge van het doopregister te laten vermelden dat vanaf een bepaalde datum persoon X (voornaam, naam) als peter of meter beschouwd wordt. Deze 'nieuwe' peter of meter dient eveneens katholiek gedoopt en gevormd te zijn en min. 16 jaar oud. Wie dit in de marge van het doopregister wil laten opnemen, dient deze vraag voor te leggen aan de verantwoordelijke van de parochie waar het kind gedoopt werd.

Kostprijs doopsel in de Kerk?

Het doopsel zelf is gratis, maar er kunnen wel kosten verbonden zijn aan de viering, zoals de bijdrage voor het gebruik van de kerk of de administratieve kosten. Deze bijdrage is vrijwillig, maar wordt vaak wel gewaardeerd door de parochie. Het is altijd goed om dit van tevoren te bespreken met de contactpersoon van de parochie.

Wil je meer inspiratie ontvangen? Schrijf in op onze nieuwsbrief en blijf verbonden met geloof, hoop en liefde.