Egoïsme, een erger virus

Kardinaal Michael Czerny bundelt recente teksten met paus Franciscus’ visie op de wereld na de coronapandemie

Nu al staat vast dat de COVID-19-crisis van de afgelopen maanden vaste leerstof wordt voor toekomstige generaties scholieren en studenten. Wat de katholieke Kerk uit de gevolgen van de pandemie zal leren, is alsnog onduidelijk. Wel kraakhelder is wat paus Franciscus daarover te zeggen heeft. Onlangs verscheen in het Engels Life After the Pandemic, een verzameling van diens boodschappen over de pandemie, samengesteld door kardinaal Michael Czerny, een Canadese jezuïet en zowat de migratieminister van het Vaticaan. De publicatie bundelt acht pauselijke toespraken van maart en april jongstleden waaruit moet blijken hoe paus Franciscus denkt over het leven in deze tijd.
Eerst leest u twee Urbi et orbi’s, de traditionele pauselijke boodschappen aan de stad Rome en de wereld. De eerste werd uitgesproken tijdens de indrukwekkende avondwake op 27 maart op een leeg Sint-Pietersplein, de tweede op paaszondag 12 april. De overige zijn toespraken die de paus hield voor groepen, zoals die voor al wie betrokken was bij de straatkranten die daklozen aan de man brengen.
„Dit boek beantwoordt aan twee doelstellingen”, schrijft kardinaal Czerny. „De eerste is richting aangeven en sleutels en richtlijnen voorstellen voor de wederopbouw van een betere wereld die zou kunnen ontstaan uit deze crisis van de mensheid. De tweede is hoop zaaien.”
Nadat een Italiaanse bisschop het gerucht lanceerde dat er nog dit jaar een nieuwe encycliek komt, bevestigde het Vaticaan dat de paus op 3 oktober inderdaad een sociale encycliek, Fratelli tutti genaamd, zal ondertekenen. Best mogelijk dus is dat de thema’s voor die encycliek al worden verwoord in deze bundeling over de pandemie.
Wat is dan de kernboodschap van die teksten? Rode draad is de erkenning dat we [node:field_streamers:0] allen deel uitmaken van één enkele wereldwijde familie. Het is bijgevolg hoog tijd dat we ongelijkheden uit de wereld helpen en het onrecht genezen dat de gezondheid van de hele menselijke familie ondermijnt. Ook moeten we ons „gemeenschappelijk huis, de aarde,” beter respecteren.
Paus Franciscus suggereert dat de pandemie van het coronavirus een beslissend moment is voor de mensheid om gewoonten inzake energieverbruik, consumptie en transport onder de loep te nemen en de overbodige en vernietigende aspecten van onze economieën te elimineren ten gunste van een „leven gevende economie”. De paus moedigt de politieke leiders aan zich actief in te zetten voor het algemeen belang, een klassiek aandachtspunt uit de katholieke sociale leer en meer dan ooit actueel. Voor velen is dit een tijd van zorgen over een onzekere toekomst, over banen die op de tocht staan en over nog niet gekende gevolgen. „De crisis waarmee we te maken hebben, mag ons niet doen vergeten dat er nog vele andere crisissen zijn waaronder zo veel mensen te lijden hebben.”
Egoïsme, een nog erger virus, luidt de titel van de pauselijke homilie voor tweede paaszondag. Solidariteit is het enige medicijn tegen het virus van diep woekerend egoïsme. „Zullen we bereid zijn om die levensstijl te veranderen die ertoe leidt dat zo velen armoede lijden? Zullen we de moed vinden om een soberder en menselijker leven te leiden met een eerlijke verdeling van middelen?”, vraagt paus Franciscus.
Ook na het zomerreces blijft paus Franciscus dezelfde thema’s uitwerken. „De pandemie heeft ons op een kruispunt doen aanbelanden”, zei hij vorige maand. „We moeten dit beslissende moment gebruiken om waarden, verbindingen en activiteiten te cultiveren die leven geven.”

Life After the Pandemic kunt u downloaden op www.vaticannews.va. De twee Urbi et orbi’s in het Nederlands vindt u op www.rkdocumenten.nl.