Is Europa echt een missiegebied?

Proberen terug te keren naar het verleden is alvast een doodlopende weg

Tijdens een audiëntie met paus Franciscus zei de magister van de dominicanenorde, pater Gerard Francisco Timoner, dat voor hem en zijn broeders Europa een missiegebied is geworden. Is dat zo? Arnaud Join-Lambert, hoogleraar theologie aan de UCL, belichtte eerder dit jaar voor de bisschoppen van België allerlei in Europa gehanteerde missionaire modellen. Zijn eerste reactie op de vraag is afwijzend. „Zestig procent van de Belgen bestempelt zich als christen. Dan kun je België toch bezwaarlijk een missiegebied noemen”, zegt hij. „Daar staat tegenover dat negen op de tien gedoopten geen enkele band (meer) hebben met de Kerk. Er gaapt met andere woorden een kloof tussen de christenen en de christelijke boodschap, die hen blijkbaar niet bereikt, en dat is zonder meer een nijpende kwestie voor de katholieken in Europa. Een mogelijke reactie zou kunnen zijn dat de Kerk terugplooit op zichzelf en dan maar voortdoet als kleine christenheid. Zo’n ‘tribaal’ christendom is echter hoegenaamd niet evangelisch.”
„Tot drie jaar geleden was België voor Scheut onze thuisprovincie, geen missieland”, zegt de Indonesische scheutist Thomas Hendrikus, aan de slag in het vicariaat Antwerpen. „Dat perspectief is inmiddels veranderd, waardoor we met enkele jonge scheutisten hiernaartoe kwamen. Een klassieke missie is onze opdracht echter niet. Hier is geen platteland waar kerken en scholen moeten worden gebouwd en mensen nog nooit hoorden van Jezus. Bovendien veranderde ikzelf door mijn komst naar België. Ik had hier veel te leren. Aangezien hier al volop kerkgemeenschappen zijn, komen we bovenal getuigen, allereerst door met enkele medebroeders uit diverse culturen een kleine solidaire gemeenschap te vormen en zo te tonen dat de multiculturele samenleving geen utopie is.”
„We moeten ons inderdaad hoeden voor een te snelle heiligverklaring van missionaire praktijken die proberen terug te keren naar een religieus stamverband”, zegt Arnaud Join-Lambert. „Sommige katholieken zijn gefascineerd [node:field_streamers:0] door de manier waarop evangelicale christenen elders in de wereld met hun forse evangelisatie succes lijken te boeken, vaak op korte termijn, en die lijkt aan te sluiten bij de ‘nieuwe evangelisatie’ van wijlen Johannes-Paulus II. Die aanpak zie ik in België niet lukken. Hier wordt best gewerkt op langere termijn, waarbij mensen in eigen tempo kunnen kiezen hoever ze zich willen engageren. Dat is de dynamiek die paus Franciscus voorstaat. Het is een model van dialoog, geschikt voor onze talrijke katholieke scholen en jeugdbewegingen. Die missie van lange adem is het enige model dat in de huidige Europese cultuur functioneert.”
Heeft het dan wel zin dat buitenlandse priesters naar België komen? „We zijn gekomen om getuigenis af te leggen”, zegt pater Hendrikus. „Gestuwd vanuit onze kleine kerngemeenschap willen we werken aan dialoog in een verdeelde wereld, waarin we brugfiguren willen zijn. Ik werk bijvoorbeeld aan de interreligieuze dialoog, mijn confrater als aalmoezenier in de haven.”
Arnaud Join-Lambert begeleidt buitenlandse priesters. „Zij moeten hun missie beschouwen als een dienst aan de Kerk hier”, benadrukt hij. „Moeten ze daarbij louter die laatste tien procent actieve katholieken bedienen of de overige negentig? De uitdaging voor de Kerk in België is nabij en toegankelijk te blijven, zeg maar volkskerk te zijn. Dat vergt dialoog, wat dan weer vereist dat buitenlandse priesters zich aanpassen aan omstandigheden en aan mensen die uiteraard niet dezelfde zijn als in Polen, Latijns-Amerika of Afrika. Het lijkt me dan ook beter dat ze hun priesteropleiding hier genieten.”
„Een missionaris moet zichzelf eerst bekeren, anders lukt het niet”, besluit scheutist Hendrikus. „De mensen verwachten dat we hun taal en cultuur goed beheersen. Bij ons, in Flores, in Indonesië, hangt in huizen van katholieken vaak een foto van een oude missionaris. Hij sprak hun taal perfect en was één van hen geworden. Diezelfde geest willen wij hier beleven.”

Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be