Kleine psychologie van de valse nederigheid

Spirituele meesters uit de traditie lezen, kan soms teleurstellend zijn. Hun taal is vreemd. Hun tijd dacht anders. Tijd om hun spirituele ervaring te vertellen in een taal van nu. Als smaakmaker om de bron te herontdekken. 

Wie ook maar een beetje ernstig probeert om religieus te leven, weet dat het een groeien in nederigheid is. 

Een voortschrijdend inzicht dat je niets bent en God alles. Een groeien naar beneden zo je wil. 

Maar een spirituele gids met een fijn psychologisch inzicht, Teresa van Avila, vraagt om voorzichtig te zijn met nederigheid. Je moet je inzicht in eigen niets niet sneller laten groeien dan je inzicht in Gods alles. Want anders beland je in valse nederigheid. Die maakt je onrustig over de ernst van je tekorten. Je gaat geloven dat jij het niet waard bent om te bidden of naar de communie te gaan. Je begint te denken dat je door God verlaten bent. Je durft het goede niet meer te zeggen of te doen. Want wie ben jij? 

Je twijfelt aan jezelf en laat de armen zakken. 

De heilige Teresa beschrijft een ervaring die veel mensen herkennen. Ze doet dat plastisch en met compassie omdat ze het zelf meemaakte. 

De echte nederigheid heeft een heel andere uitwerking. Die verontrust niet, veroorzaakt geen verwarring, jaagt niet op. Integendeel, ze geeft vrede en rust. In plaats van je hart te benauwen, verruimt ze het. Je haalt opgelucht adem. Ik hoef op dit moment niet meer te zijn dan ik ben, want God is er. 

Echte nederigheid verlamt niet, maar geeft energie om mensen en God te beminnen en te dienen. 

Merk je op dat je in valse nederigheid bent beland, keer dan je aandacht weg van je eigen ellende en naar Gods liefde en compassie voor jou. Maar Teresa weet uit eigen ervaring: zit je er middenin, dan zal zelfs dat niet lukken. Dan ben je geen meester over je aandacht. 

Dat je faalt om aan Gods liefde te denken, zal je bevestigen dat je het niet waard bent om het te proberen. 

Als een echte spirituele moeder kan Teresa alleen maar troosten: dan zal het al heel veel zijn dat je bekent dat je in valse nederigheid gevallen bent. Voor jezelf. Voor een spirituele vriend of begeleider als je die hebt. Voor God. Vraag aan Hem om jou weer op te richten. Hij zal jou je eigenwaarde teruggeven, in veelvoud.

Naar: Teresa van Avila. Weg van volmaaktheid. Hoofdstuk 39. 

Meer weten

• Teresa van Avila. Weg van volmaaktheid en kleinere werken. Carmelitana, ISBN 9789076671918, 31 euro. Bestel op Kerknet
• Leven, spiritualiteit en werk van Teresa van Avila