Ongewone Pasen biedt toch kansen

Geen publieke vieringen in Goede Week, maar creativiteit schept alternatieven

Voor het eerst sinds de kerstening van onze streken zijn gelovigen niet in staat Pasen te vieren in een kerk. Zelfs in de beloken tijd (1796-1799), toen katholieken moesten onderduiken, ging men ter kerke. Alle liturgische diensten van de Goede Week worden dit jaar echter geschorst, een ongeziene maatregel waarbij de Kerk de burgerlijke overheid volgt in de strijd tegen het coronavirus.
„Dat we Pasen niet liturgisch kunnen vieren, betekent niet dat er geen paasfeest is”, zegt Joris Polfliet, algemeen secretaris van de Interdiocesane Commissie voor Liturgie. „Jezus is verrezen en dat hangt niet af van ons vieren. We hebben hoe dan ook deel aan het paasmysterie, de overgang van dood naar leven. Paus Franciscus roept ons op tot een herontdekking van de geestelijke communie. In concentratiekampen beleefden katholieken die geen eucharistie mochten vieren het ook op die manier.”
De zogenoemde geestelijke communie is een oud gebruik waarbij je het verlangen naar de communie uitspreekt zonder dat je beschikt over een sacramenteel teken. Concreet kunnen de gelovigen hun ‘paasplicht’ vervullen, zo stellen de bisschoppen van België, door aan te sluiten bij vieringen op de televisie of via het internet. Dat kan ook door de Schriftlezingen mee te bidden, door een livestream te volgen en door daden van liefde te stellen, zoals geven aan Broederlijk Delen of extra aandacht schenken aan je naasten.
Joris Polfliet: „Die situatie heeft iets paradoxaals. De Kerk is sterk gehecht aan sacramenten en liturgie, maar op zich zijn dat ‘maar’ tekens. De Goede Week wordt één lange Stille Zaterdag. Dat is altijd al een aliturgische dag, want er vinden geen vieringen of bijeenkomsten plaats. Broeder John van Taizé publiceerde een tijd geleden een studie over de spiritualiteit en het belang van Stille Zaterdag. Jezus daalt af in de stilte van de dood. Dat is een geloofsgeheim zonder ritueel. Dat moeten we nu beleven met de de hele kerkgemeenschap.”<[node:field_streamers:0] br>„We zullen Pasen vieren, maar anders”, zegt jezuïet en internetpastor Nikolaas Sintobin. „Dankzij de technologie kunnen we toch deelnemen aan liturgische vieringen zonder er lichamelijk bij te zijn. Vanuit onze jezuïetenkerk in Amsterdam streamen we de zondagsdienst en de reacties zijn uitermate positief. Mensen zijn blij dat ze hun vertrouwde priester kunnen zien. Het is dan ook zinvol om als parochie te investeren in nieuwe media en te leren wat een gedegen gestreamde viering vereist. Zo moet de priester in de camera durven te kijken en af en toe glimlachen om contact te maken met de kijker. Voorts is het zoeken hoe we de gelovigen kunnen betrekken bij een digitale viering, bijvoorbeeld door hen voorbeden te laten tikken. Jawel, we kunnen gemeenschap blijven vormen.”
Het internet schept veel kansen. Zo kun je de paasdriedaagse thuis intens beleven door de digitale kruisweg te volgen of mee te doen aan een digitale retraite.
„In deze bange tijden is er veel spanning, angst en onzekerheid en daarop moet ook de Kerk reageren”, zegt pater Sintobin. „Er is weliswaar meer spirituele honger, maar veel gelovigen zijn niet ingebed in de cultuur van het gebed en zijn ook niet geneigd die op te zoeken. Ze geven zich liever over aan televisiekijken om de tijd te doden. Veel gelovigen worden gedwongen tot een kluizenaarsbestaan, terwijl ze die roeping niet hebben.”
Nikolaas Sintobin ziet ook kansen om dingen op te steken. „Laat ons niet vergeten dat vele katholieken, vooral ouderen en zieken, maar ook bewoners van het Amazonewoud, zulke eenzaamheid dagelijks beleven. Nu delen we allen in het lijden van de verlaten en eenzame Jezus”, zegt hij. „Corona is het noodlot, maar het biedt ons ook de kans om gelovig te groeien en te zien wat echt belangrijk is. Er zijn almaar minder priesters en plaatsen waar eucharistie wordt gevierd. Hoe zullen we daarmee omgaan? Zijn we bereid ook deze tijd te beschouwen als een tijd van genade”?

Een alternatief aanbod van vieringen via radio, tv en internet vindt u op bladzijde 11 en op www.kerknet.be/radio-tv-mis. Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be