Oog in oog met mensen in nood

Door Duitse bisdommen gefinancierde schepen van SEA-EYE pikken vluchtelingen op

Bij het ter perse gaan was het onder Duitse vlag varende reddingsschip SEA-EYE 4 op weg naar de Italiaanse havenstad Pozzallo. Aan boord waren meer dan vierhonderd vluchtelingen die bij zes interventies in de Middellandse Zee uit gammele bootjes werden geplukt. Bij de geredden waren zowat 150 kinderen. De bemanning verleent alle geredde personen meteen medische bijstand, waarna ze hen naar een Europese haven brengt.
De voorbije jaren werden op de Middellandse Zee aldus 14.000 migranten opgepikt. De SEA-EYE 4 is het vierde schip van de in 2015 gestichte gelijknamige Duitse organisatie, die fors wordt gefinancierd door de bisdommen München-Freising, Paderborn en Trier. Ook de Duitse protestanten sponsoren. Het aartsbisdom Paderborn maakt het bovendien mogelijk dat het reddingsschip Alan Kurdi, zo genoemd naar de Syrisch-Koerdische kleuter wiens lijkje in 2015 aanspoelde op een Grieks eiland, dat vorig jaar door de Italiaanse regering aan de ketting werd gelegd, in de vaart kan blijven.
De reddingsacties zijn niet onbesproken en worden actief tegengewerkt. Toen de SEA-EYE 4 onlangs reageerde op een noodoproep, bleek de sloep leeg. De Libische kustwacht had, onder impuls van het Europees grens- en kustwachtagentschap Frontex, de overwegend Afrikaanse migranten wellicht teruggedreven en opgesloten in een detentiekamp. „De Europese Unie wil die mensen liever in Libië of dood dan verantwoordelijkheid voor hen te nemen”, stelde Gorden Isler van SEA-EYE boud.
De Duitse missiebisschop Michaël Wüstenberg was enkele dagen aan boord van de SEA-EYE 4. „Toen ik aan dek over het water tuurde, dacht ik veel na over de katholieke sociale leer”, verklaarde hij achteraf. „Ik weet niet hoe stevig die leer, volgens dewelke alle goederen van de wereld bedoeld zijn voor iedereen, is verankerd in de geest van de gelovigen. Ik zie in Europa vooral tekorten als het gaat om het opnemen van vluchtelingen.”
JRS Belgium, de vluchtelingendienst van de jezuïeten, vindt [node:field_streamers:0] missies zoals die van de SEA-EYE 4 ontzettend belangrijk, ook al is de organisatie zelf vooral actief op een ander terrein, namelijk in gesloten detentiecentra. Het uitgangspunt van Kerken zowel als christelijke organisaties is dan ook altijd steun te verlenen zonder behoeftigen te vragen naar hun papieren, zeker als het gaat om mensen die in acuut gevaar verkeren, zoals op zee.
„Hoewel de Middellandse Zee in 2020 ‘slechts’ duizend mensenlevens eiste, werd in maart van dat jaar de drempel bereikt van 20.000 op zee omgekomen migranten en vluchtelingen sinds 2014”, zucht Baudouin Van Overstraeten, directeur van JRS Belgium. „Die cijfers herinneren ons eraan dat migratie blijft wat ze altijd was, namelijk een natuurlijke beweging die je slechts in je dromen kunt stoppen. Het is echter vooral door het gebrek aan wettelijke migratiemogelijkheden dat gedwongen migranten die vreselijke risico’s lopen bij hun pogingen hun dromen waar te maken.”
Dat een reddingsschip mee wordt gefinancierd door bisdommen en dat zelfs een bisschop aan boord ging en meevoer, is volgens JRS Belgium een prachtig voorbeeld van correct engagement voor vluchtelingen. De organisatie vindt het belangrijk dat de Europese Unie zich opnieuw inzet voor zoek- en reddingsoperaties. Tegen de Europese grenswacht Frontex lopen onderzoeken naar het onrechtmatig terugdrijven van migranten en vluchtelingen, terwijl mensen in nood net bescherming verdienen. Aangezien het aantal pogingen om de zee ten zuiden van Sicilië over te steken opnieuw stijgt, dringt de Italiaanse regering aan op een systeem waardoor de opvang van de migranten beter wordt verdeeld over de EU-lidstaten. Nu worden vooral de landen aan de buitengrenzen gedwongen afgewezen asielzoekers uit te wijzen en Italië is hoogst ontevreden over de voorliggende plannen voor een nieuw Europees asiel- en immigratiepact. „We zijn lichtjaren verwijderd van een gemeenschappelijk Europees asielsysteem”, zegt Van Overstraeten.