Orthodoxen kunnen alle heiligen al tijdens de liturgie zien

Sinds enige tijd organiseert het orthodoxe aartsbisdom van metropoliet Athenagoras een spirituele voordrachtencyclus in Brussel, onder de noemer: Orthodox Logos – Het orthodoxe Woord. Enkele dagen geleden was daar priestermonnik Makarios van het Simonos Petra-klooster op de berg Athos te gast. De priestermonnik van de beroemde kloosterberg op een schiereiland in het Griekse Chalcidice had tevoren in Jeugdcentrum De Karmel in Brugge ook een groep orthodoxe jongeren ontmoet. In het Brusselse dominicanenklooster hield hij een conferentie onder de titel: Hoe het orthodoxe geloof nu beleven? Zo’n conferentie is ook voor katholieke toehoorders erg interessant, niet alleen omdat je ervan leert hoe verschillend de orthodoxe geloofsbeleving toch is, maar ook omdat zo’n orthodoxe uiteenzetting doorgaans diepe spirituele perspectieven biedt.

De Kerk bestaat in de eerste plaats uit de samenkomst van gelovigen voor de liturgie. Makarios van Simonos Petra

Makarios legde uit welke centrale rol de liturgie speelt in het leven van een orthodoxe gelovige. De eucharistie op televisie volgen, dat is allerminst hetzelfde dan er zelf voor naar de kerk te komen, aldus de priestermonnik, want tijdens de liturgie beleven we daadwerkelijk Gods genade. Het christelijke geloof is geen individuele aangelegenheid, het is in de verbondenheid met de gelovige gemeenschap die Kerk vormt, dat God ons in Jezus redt. Is dat allemaal niet te moeilijk? Neen, het is dat allerminst, zegt Makarios van Simonos Petra. Wie beweert dat het mysterie te moeilijk is, zoekt een voorwendsel om zich niet ervoor open te stellen. De priestermonnik verwijst steevast naar de Heilige Vladimir van Kiev aan wie verkenners, die hij voor zijn bekering naar Byzantium had gezonden, vertelden dat ze daar tijdens de liturgie alle heiligen in de hemel hadden gezien.

Alle heiligen aanschouwen is niet voor iedereen weggelegd, maar ze zijn er wel voor iedereen! Makarios van Simonos Petra

Gouden jubileum

De druk bijgewoonde conferentie van priestermonnik Makarios was voor de orthodoxe metropoliet Athenagoras, de aartsbisschop van het oecumenische patriarchaat in Brussel, meteen ook een gelegenheid om zijn gelovigen extra warm te maken voor het nakende bezoek van de oecumenische patriarch Bartholomeos I van Constantinopel aan de Benelux. De heilige synode van het oecumenische patriarchaat heeft het orthodoxe aartsbisdom van België en het orthodoxe exarchaat van Nederland en Luxemburg opgericht in 1969. De intronisatie in de kathedraal van de Heilige Aartsengelen aan Brusselse Stalingradlaan van de eerste metropoliet van het nieuwe aartsbisdom en exarchaat, Emilianos Zacharopoulos van Selevkia, had plaats op 11 november van hetzelfde jaar. Dat is dus straks precies vijftig jaar geleden.

Het is voor de orthodoxen van de Lage Landen geweldig dat de oecumenische patriarch dit gouden jubileum mee komt vieren.

Patriarch Bartholomeos is eerst in Amsterdam, waar hij op dinsdagavond 5 november in de orthodoxe kerk van de Heilige Katharina officieel ontvangen wordt. Op woensdag en donderdag is de ‘groene patriarch’ de centrale gast op een symposium gewijd aan: Water in Times of Climate Change, met onder meer stemmen uit Amsterdam (één der laagstgelegen hoofdsteden ter wereld), uit Jakarta (de snelst zinkende stad ter wereld) en Kaapstad (de eerste grote stad die onlangs bijna zonder water kwam te zitten). Ook de katholieke kardinaal Peter Turkson, prefect van het Dicasterie voor de Bevordering van de Integrale Menselijke Ontwikkeling en de coördinator voor de relaties met geloofsgemeenschappen van het VN-agentschap voor Milieu, islamitisch specialist Iyad Abumoghli, zullen erbij zijn.

Het tweedaagse symposium buigt zich over ‘water als bedreiging, water als levensbron en water voor reiniging’.

Koninklijke ontvangst

Na vrijdagavond voorgegaan te zijn in de vespers in de kathedraal van de Heilige Nikolaas in Rotterdam en aansluitend diner, komt patriarch Bartholomeos op 9 november naar België. Daar wordt hij zaterdagavond ontvangen voor de vespers in de kathedraal van de Heilige Aartsengelen en ’s anderendaags vinden daar ook de metten en de patriarchale liturgie plaats, een liturgisch hoogfeest waarvoor tijd is uitgetrokken van acht uur ‘s morgens tot zondagmiddag twaalf uur. Maandagmiddag 11 november spreekt de oecumenische patriarch in het Europacollege in Brugge over: De rol van de kerken in het Europa van vandaag. Hij wordt er ontvangen in de lokale orthodoxe parochie van de Heiligen Constantijn en Helena. Maandag 12 november staan dan weer vooral politieke contacten op het programma, incluis een ontvangst door koning Filip.

Op woensdag 13 november rondt de patriarch zijn bezoek aan de Benelux af in Luxemburg.

• Bekijk het volledige programma van het bezoek van oecumenisch patriarch Bartholemeos aan Nederland, België en het Groothertogdom Luxemburg.
• Lees meer over de orthodoxe Kerk in België.