Salesiaan Jef Lannoo (88): ‘Vergeving is het mooiste geschenk’

Wat is vergeving volgens u?

Jef Lannoo: 'Vergeving is het mooiste geschenk dat je kunt geven. Ik heb jarenlang gewerkt met gekwetste jongeren, die deelden in de brokken van vader en moeder. Met hen maak je heel wat mee, tot bedreigingen toe, maar ik heb ze altijd nieuwe kansen willen geven.'

Stelt u voorwaarden aan vergeving?

'Er zijn mooie theorieën over vergeving, maar bij mij gebeurt het spontaan, door het te doen. Je kunt kwaad zijn op iemand, maar daarna komt vergeving vanzelf. Als je weer met hen speelt, met hen werkt, voor hen zorgt... dan vergeef je.'

Zijn sommige daden onvergeeflijk?

'Ik ben nog nooit een onvergeeflijke daad tegengekomen.'

En als mensen criminele feiten hebben gepleegd?

'Ik heb jongeren ontmoet die zware misdaden hebben begaan toen ze 13 à 20 jaar waren. Zo ken ik een gevangene van mijn periode in de bijzondere jeugdzorg. Hij zit sinds 1972 vast voor verkrachting en moord.

Ik ben hem al die jaren blijven bezoeken en dat is al een vorm van vergeven, dat je naar hem toe gaat.

Verschillende journalisten hebben geprobeerd mij woorden in de mond te leggen die ik niet wil, want na 47 jaar is die jongen als een zoon geworden, als een broer, als een vriend. Dan kon ik niet zeggen: Die smeerlap, die gevaarlijke, die onbetrouwbare. Ik wil hem niet vrijpleiten, maar ik ben ook nooit haatdragend geweest.'

Waar trek jij de lijn tussen een naïeve 'goedzak' een iemand die vergeeft?

'Leg dat verschil maar eens uit ... Ik vind dat mensen dat ervaren. Als je hen graag ziet, ze echt graag ziet zoals ze zijn. En als je niet terugkomt op wat voorbij is met gij dit en gij dat.'

Zijn mensen overal ter wereld gevoelig voor vergeving?

'Ja. Op mijn 60ste ben ik naar mijn broer (Luk, sdb, †2008) in Haïti gegaan. We werkten in Cité Soleil, een sloppenwijk die toen 150.000 inwoners arm was. Eén van mijn taken was het onderhoud van de toiletten. Het gebruik van wc’s was nog nieuw, ze waren het gewoon om hun behoeftes op straat te doen. Omdat ze niet beter wisten, smeten ze alles wat kapot was in de toiletten, ook truien en schoenen. De zuiger van onze camion geraakte daardoor meer dan eens verstopt en dan sta je daar in de...

Ik ben altijd blijven vergeven, ook in de achterbuurten van de wereld waar mensen aan hun lot werden overgelaten.

Veel van het leven valt moeilijk uit te leggen, we kunnen er vaak alleen getuige van zijn. Ik ervaar dat ‘onvergeeflijkheid’ ziek maakt en mensen vastzet in een koude gevangenis. We leven toch liever in de zon dan in een schaduw van haat, nijd en wrok? We leven volop als we vergeven en blijven leren vergeven. De barmhartigheid van Jezus vraagt ons om wat onvergeeflijk is te ontdooien, zodat je kunt vergeven.'

Hoe heeft Don Bosco u daarin geïnspireerd?

'Don Bosco was één en al hartelijkheid, mildheid. Maar ook het salesiaans opvoedingsproject heeft me geholpen om mijn verantwoordelijkheid op te nemen. Je staat tenslotte voortdurend in een gezagspositie als begeleider en als leerkracht. Ik heb nooit iemand moeten zeggen dat hij of zij moest zwijgen. Ze weten dat je ze graag ziet. Ze weten dat je hen iets goeds wil geven.'

Hoe vraag je zelf om vergeving?

'Als ik om vergeving wil vragen, zal ik dat zeker doen. Maar niet als in: Wil je me alsjeblieft vergeven?, nee, ik doe iets voor hem of haar, al was het maar de deur opendoen. Iedereen voelt dat sterk aan, en dan kan het ontdooien. Ik zou geen dagen, laat staan maanden aan een stuk kunnen leven met die spanning.'

Wat is voornemen voor dit jaar?

'Mijn goed voornemen is wat ik al heel mijn leven nastreef: de goedheid van Jan Bosco. Ik kan dan natuurlijk ook zeggen: de goedheid en barmhartigheid van Jezus Christus enzovoort. Maar Don Bosco kon die goedheid in praktijk brengen, in het leven met kwetsbare jongeren.'

Dit interview verscheen eerder in het tweemaandelijkse tijdschrift Don Bosco Vlaanderen.