Siska Deknudt zoekt ‘intacte stukjes mens’ in de gevangenis

Siska Deknudt is aalmoezenier in de gevangenis van Beveren. In de audiodocu 'Het Verdriet van den Bak' hoorde je haar al aan het woord, samen met vrijwilligers en enkele gedetineerden. In vier afleveringen vertelden ze over het leven achter tralies. Voor wie er nooit verbleef of een bezoek bracht, blijft het een ongekende en heel aparte wereld. Maar wie wel eens over het muurtje keek, weet dat de bewoners niet zo verschillend zijn van de mensen 'buiten'. 

#1 Wat wil je dat Ik voor je doe?

Siska Deknudt • Iets kunnen doen voor elkaar, van betekenis mogen zijn voor iemand anders, dat is zo mooi en zo krachtig. Niets meer kunnen doen, het verschil niet meer mogen maken, dat maakt mensen eenzaam en ziek. 

Kunnen wij iets voor u doen? Een vaste vraag bij het eerste bezoek aan een gedetineerde. Soms is dat het begin van een boeiende tocht. 

#2 Waarom huil je?

Als tiener dacht ik dat het toppunt van pech in een Griekse tragedie verscholen zat. Nu beluister ik, als gevangenisaalmoezenier, verhalen van langgestrafte mannen. Hun levenstragedie is soms niet meer te bevatten. Ooit hebben ze gezworen dat ze niemand meer hun vertrouwen zouden schenken. Als ze die belofte aan zichzelf verbreken en mij toch hun vertrouwen geven, dan huil ik. Het overweldigt mij telkens weer opnieuw, dat moment van omkering …

#3 Waarvoor ben je bang?

Voor destructieve bewegingen die we niet of nauwelijks kunnen omkeren: een escalerende oorlog, een ongelijke strijd tegen een ziekte, de opwarming van de aarde, mensen die elkaar zelfs het licht in de ogen niet meer gunnen, een systeem dat zichzelf niet meer durft te bevragen, beschadigde liefde die haat wordt.

In het boek ‘De ontdekking van de hemel’ ontwikkelt Harry Mulisch een boeiend thema. Hij beschrijft hoe God, doorheen de geschiedenis, bang is geworden van het geniale én het destructieve in de mens. Zijn eigen schepsel ontglipt hem. Het thema is erg actueel geworden. En ja, soms maakt het me ook bang.

#4 Waar is je geloof?

Als klein meisje had ik veel vragen bij meerdere Bijbelverhalen. Ik vond ze niet ok. Hoe kon ik geloven in een God die Jozef en Maria liet vluchten met hun kindje Jezus terwijl de andere vaders en moeders geen bescherming kregen voor hun zoontjes? Je moest maar eens een van de andere moeders zijn! Ik vond het maar niets. Op een of andere manier wist ik dat dit een ‘verboden gedachte’ was. Een ongehoorde twijfel. 

Tien jaar later kreeg ik Bijbelse leesbrillen in de lessen exegese. Dat helpt. Maar af en toe is het worstelende kind in mij nog springlevend.

Twijfel en geloof zijn bij mij nauw verbonden, misschien als een soort blijvende oproep en dynamiek.

Ik weet niet of ik zonder die twijfel in de gevangenis zou kunnen werken. Ik dank al mijn tochtgenoten, die mee doorheen die twijfel trekken én tegelijk de vreugde delen van de vaste grond. 

#5 Heb je je ooit veroordeeld gevoeld?

Ja, en veroordelingen laten zo weinig beweging toe. Ik voel me dan vastgespijkerd.

Gedetineerden worden na hun veroordeling letterlijk en figuurlijk vastgezet. Het is voor velen een oerangst helemaal samen te vallen met hun misdaad. Ontdaan van menselijke gevoelens. Op die manier wordt elke vorm van toekomst afgesloten. 

#6 Wat zie je?

Het is een voorrecht telkens opnieuw op zoek te mogen gaan naar het intacte stukje mens in de veroordeelde dader.

Met Pasen vieren we dat dit intacte stukje liefde niet sterft, omdat het getekend is door de Eeuwige.

Het verlangen naar liefdevolle verbindingen is nergens zo duidelijk als in een gevangenis.

#7 Wie ben Ik volgens jou?

Een kansengever. 

De lezingen waarin Jezus nieuwe kansen geeft aan mensen zijn in een gevangenis zeer waardevol. Geen zeemzoete betuttelende verhaaltjes waarin Jezus zijn eigen grote goedheid etaleert aan de verloren schapen. Mensen worden in hun waardigheid hersteld door ze een gepaste kans te geven met een duidelijke ondergrens én verantwoordelijkheid. Een kans met groeiperspectief. Toekomst mogen maken is zo belangrijk.