Eigen kijk
Tertio: Revalidatie - Wat niet verandert als alles veranderd is
Als geestelijk begeleider in Reade, Centrum voor revalidatie en reumatologie in Amsterdam, slaagde Elsbeth Littooij erin daarbij het zingevingskader van patiënten mee bovenaan op de agenda te plaatsen. Sommige patiënten moeten bij ons de meest basale dingen opnieuw aanleren, legt ze in een interview in Tertio van deze week uit aan redacteur Frederique Vanneuville. Voor elke professional in de revalidatie is de kern van het herstel dat mensen opnieuw een zinvol leven kunnen leiden. De focus is doorgaans erg praktisch: leren lopen, je handen leren gebruiken, jezelf kunnen aankleden, zelfstandig naar het toilet kunnen gaan.
Zinvolle doelen
Met een onderzoeksproject bij mensen na een ruggenmergletsel en een beroerte toonde Littooij de meerwaarde aan van een verdieping van de vraag naar zinvolle doelen. Natuurlijk willen mensen graag weer kunnen lopen, maar waarom is dat? Als je bij het begin van de revalidatie eerst de tijd neemt om goed te kijken wie de revalidant is, hoe die in het leven staat, wat zijn leven waarde geeft, kan je van daaruit nog beter beslissen waarop je je gaat richten”, zegt ze.
Autonomie betekent niet zomaar ‘alles zelf kunnen doen’, maar zelf kiezen waarbij je wel en geen hulp wil – binnen de grenzen van het haalbare uiteraard.
Wie ben ik nog?
Littooij stelt in haar praktijk vast dat mensen over het algemeen de grenzen van wat ze zinvol vinden niet verleggen ten opzichte van voorheen. Als ik vraag wat er in hun leven veranderd is, zeggen ze: ‘Alles!’ En wat er niet veranderd is: ‘Het wezenlijke, hoe ik in de wereld sta en naar de dingen kijk’. Al is dat wel een ander verhaal als er bv. erge fysieke pijn in het spel is, omdat pijn zo opdringerig is en zo veel aandacht en energie vraagt.
De betekenisvolle ander
De relationele factor is volgens Littooij in de regel een niet te onderschatten zingevend element. Mensen zien in dat ze nog steeds vader, grootmoeder, kind, broer, vriendin zijn, dat mensen nog steeds naar hen toe kunnen komen. Ze doen die inspanningen om te revalideren dan ook voor hun geliefden. Ik had eens een revalidant die erg op zichzelf leefde, alleen wat kennissen had en nooit bezoek ontving. Hij leek de uitzondering op de regel. Het was alsof hij geen andere mensen nodig had. Maar toen ik hem vroeg wanneer hij echt gelukkig is, zei hij: ‘Als ik bij mijn pleegzoon ben’. Hij bleek al vele jaren een buitenlandse jongeman financieel te steunen. Uiteindelijk associeerde ook hij echt geluk met ‘een betekenisvolle ander’.
Als geestelijk begeleider helpen we mensen te ontdekken welke de waarden zijn die hen dragen en wie ze ten diepste zijn.
Het is altijd fascinerend te zien hoe veerkrachtig en creatief mensen zijn om weer een weg te vinden in het leven. Zingeving is daarbij echt een anker. Als ze dat kader een beetje voor ogen hebben, kunnen ze daar vaak een krachtige nieuwe vorm voor vinden. Heel inspirerend, besluit Littooij.
Laatste aanpassing op 26/05/2020 om 10:37
