Vandaag vieren we de heilige Bakhita. Wie was ze?

Het leven van zuster Josephina Bakhita leest als een roman. Straffer nog, het ís een roman (Bakhita, Van de slavernij naar de vrijheid, Fnac-prijs 2017). En een film.

Lees verder onder de trailer.

Van Sudan naar Venetië

Josephina Bakhita werd geboren in 1869 in een dorp in Darfur, Sudan. Maar dat is niet haar echte naam. Hoe ze genoemd werd door haar ouders, zullen we nooit weten. En zij wist het ook niet meer na de traumatische ervaring die haar leven voorgoed zou veranderen.

Ze was ongeveer 7 toen mensenhandelaars haar uit de straat plukten. In een kolonne buitgemaakte mensen liep ze dagenlang door het oerwoud, richting slavenmarkt. Ze wist te ontsnappen, maar liep in de armen van een andere bende. Van hen kreeg ze de naam Bakhita, wat cynisch genoeg geluksvogeltje betekent.

Haar eerste eigenaars lieten haar brandmerken en tatoeëren. De wonden die daarbij ontstonden, werden met zout behandeld. Meerdere keren wisselde ze van baas, tot ze in 1884 in handen kwam van de Italiaanse consul in Khartoem. Die nam haar mee naar Venetië. Bij haar laatste patron moest Bakhita op het dochtertje passen. 

Zusters van Liefde van Canossia

Toen de familie voor zaken naar het buitenland ging, vertrouwden ze zowel Bakhita als het dochtertje tijdelijk toe aan de zusters van Liefde van Canossia. Daar ging een nieuwe wereld open voor Bakhita. Ze leerde God kennen en dat voelde als een weerzien met Iemand die ze al onbewust kende. Hier was ze op haar plek.

Toen het echtpaar Bakhita en hun dochter kwam ophalen, weigerde ze mee te gaan.

De zusters riepen de aartsbisschop van Venetië op om zijn invloed aan te wenden. Slavernij was immers al lang illegaal in Italië. En zo werd het meisje uiteindelijk vrij verklaard.

Bij haar doopfeest op haar 21ste kreeg ze de naam Josephina. Drie jaar later trad ze in bij de zusters, naar hun stichteres ook canossianessen genoemd. Tot haar overlijden in 1947 leidde Josephina Bakhita een leven van eenvoud, gebed en dienstbaarheid. Als portierster van het klooster was ze wijd en zijd bekend om haar vriendelijkheid en zachtheid.

Heilige toewijding en geduld

Hoewel zij ook binnen de kloostergemeenschap geregeld vernederingen en discriminatie onderging, hield ze zich sterk in toewijding, bescheidenheid en geduld.

Naarmate ze ouder werd kwamen ook de gevolgen van haar traumatische jeugd meer en meer aan het licht. Fysiek, maar ook mentaal.

Haar verhaal werd opgeschreven door medezusters, die het mondjesmaat te horen kregen samen met de kinderen voor wie ze zorgde. Zuster Josephina stierf te Schio in het bisdom Vicenza op 8 februari 1947. In 1959 werd het proces voor haar heiligverklaring al opgestart. Ze kreeg die titel in 2000.

Dwangarbeid vandaag

Wereldwijd zijn er naar schatting 21 miljoen slachtoffers van dwangarbeid. Volgens een studie van de EU gaat het 70% van de gevallen over meisjes, die voornamelijk in de prostitutie gedwongen worden. Sinds 2015 geldt de feestdag van de heilige Bakhita in de katholieke Kerk als Werelddag van Gebed en Bewustmaking rond slachtoffers van mensenhandel. Vandaag vindt een online gebedsmarathon plaats voor een economie zonder mensenhandel en ongebreidelde winst.

Timothy Schmalz, die ook het gekende werk maakte van de dakloze Jezus, creëerde een indrukwekkende beeldengroep. Achteraan herken je de heilige Bakhita, die een luik naar vrijheid opent voor alle hedendaagse slachtoffers van mensenhandel. In het werk verwerkte hij ruim 100 figuren en alle vormen van hedendaagse mensenhandel: van organenhandel tot prostitutie en andere dwangarbeid.