25 christelijke klassiekers die blijven inspireren

Er zijn veel redenen om christelijke klassiekers uit alle eeuwen vandaag nog te lezen.

1. Om het christendom, de traditie en de christelijke ervaring beter te begrijpen. 
2. Om te pelgrimeren door een gebied van menselijke ervaring en verbeelding. 
3. Om God beter te leren kennen door de bril van mensen uit alle tijden. 
4. Om je eigen spiritualiteit te vinden, te vormen en te verdiepen. 
5. Om de diversiteit van de geloofsbeleving te appreciëren. 
6. Om de literaire kwaliteiten van de auteurs te smaken.
7. …

De boeken kunnen ons bij eerste lezing ook wel tegenstaan. Leesdrempels kunnen verschillende oorzaken hebben.

1. De taal en manier van spreken is anders dan in onze tijd.
2. De vragen of ervaringen waarover het gaat, zijn ons vreemd. 
3. Het mens- en wereldbeeld van de schrijver verschilt van het onze.

Tips om christelijke klassiekers vandaag te lezen

Loop je vast bij het lezen, dan kunnen deze tips je misschien verder helpen. 

1. Probeer niet alles meteen te begrijpen of te waarderen. Geniet ook van de globale sfeer van een werk of van een specifiek citaat. Beter een moeilijke passage overslaan bij eerste lezing, dan het boek weg te leggen om nooit meer op te nemen. 
2. Geef de auteur het voordeel van de twijfel. Stel je oordeel uit. Voor deze mens was het belangrijk om dit te noteren. Vele generaties doorheen de eeuwen hebben het werk bewaard, heruitgegeven, gelezen, becommentarieerd, gekoesterd… Verwonder je over die moeite. 
3. Lees ook de inleiding en enkele voetnoten. Zoek op het internet iets op over de auteur, de tijd waarin die leefde en het publiek waarvoor die schreef. Of vind een goed inleidend boekje over de spiritualiteit van de auteur. We doen hieronder enkele suggesties. Kennis over de persoon kan je wat inzicht geven over de vragen waar die mee worstelde. 
4. Probeer een bladzijde of hoofdstuk samen te vatten in je eigen woorden en je eigen ervaring. Waarover gaat dit? Wat wordt hier eigenlijk gezegd? Wat wil de auteur hier bereiken? Hoe zou iemand dat nu verwoorden? Hoe zou ik het zelf zeggen tegen een goede vriend(in)?
5. Onderstreep woorden, zinsdelen of zinnen die voor jou de kern vormen van een hoofdstuk. Sommige auteurs hebben een lange aanloop nodig voor ze kunnen zeggen wat ze eigenlijk willen zeggen. Of er volgt na de kern een lange bewijsvoering. Het is een goede oefening om de tekst te zeven tot je dat ene goudklompje vindt. 
6. Laat je raken door 1 zin, 1 beeld, 1 woord. Mediteer daarover voort: wat roept dat in mij op, wat maakt het wakker, hoe ervaar ik dat, waar zie ik dat, hoe speelt dat in mijn leven of in deze tijd…? Hier vind je wat aanwijzingen om meditatief te lezen.
7. Lees het werk gedoseerd over een langere periode. Bijvoorbeeld elke dag een bladzijde of een hoofdstuk. Beter kleine hapjes nemen dan een indigestie krijgen. Je kan het lezen koppelen aan een routine die je al hebt, bijvoorbeeld voor of na je dagelijkse gebedstijd of voor het slapengaan.
8. Spreek de auteur aan in gebed en ga er een relatie mee aan. Veel van de auteurs zijn erkende heiligen van de katholieke kerk. Katholieken geloven dat er over de grens van de dood heen, een gemeenschap bestaat van mensen die God zoeken. We mogen op heilige vrouwen en mannen, erkend of niet, een beroep doen om ons bij te staan in onze zoektocht naar God. Het is een groot cadeau om vriendschap te kunnen ervaren met een heilige via de lectuur van hun teksten. 
    

De boekenlijst

De lijst is gesorteerd op jaar van publicatie, de meest recente bovenaan. Als de linkjes naar bib niet lijken te werken, gelieve dan de pagina van bibliotheek.be te herladen. Deze site doet soms wat moeilijk. ;-)

Raak de wonden aan (2008), Tomáš Halik

De Tsjechische priester Tomáš Halík is een van de boeiendste katholieke denkers van deze tijd. In dit boek neemt hij de ‘ongelovige Thomas’ als model voor gelovigen vandaag. Geloven begint immers bij het ontdekken en ervaren van de wonden van Jezus. Van daaruit kan je je eigen wonden erkennen. Kerkvernieuwing ontstaat waar we Jezus herkennen in de wonden van deze wereld en ze ter harte nemen. Een citaat: “Een geloof dat nooit blind is geworden, dat nooit de duisternis heeft ervaren, zal vrijwel niet in staat zijn hen te helpen die niet hebben gezien en die niet zien. Pas het ‘niet-zien’, het eerlijke en nederig erkende niet-zien, baant de weg voor het geloof.” 

Meer weten - Bestellen

Heeft God de kerk nodig? (2001), Gerhard Lohfink

Zeker na alle misbruikschandalen kun je je afvragen of God de kerk wel nodig heeft. Theoloog Gerhard Lohfink ging met die vraag aan de slag na een persoonlijke ervaring in een kerkgemeenschap waarin hij de vreugde van het evangelie voelde opborrelen zoals nooit tevoren. Dit boek is dan ook tegelijk een theologische analyse, een spiritueel leesboek én een getuigenis van de eigen levensweg. Je leert veel over ontstaan van het Bijbelse jodendom, de term ‘uitverkiezing’ in de joods-christelijke traditie en hoe de kerk opnieuw een beweging kan worden als ze luistert naar de heilige Geest veeleer dan naar een groep met macht beklede mannen.

Bron - Bib

Mystiek en verzet: 'Gij stil geschreeuw' (1998), Dorothee Sölle

Naar eigen zeggen het opus magnum van de Duitse protestantse theologe en activiste. In het eerste deel definieert ze mystiek als een reis die naar het innerlijke voert en vervolgens weer naar de wereld. In het tweede deel passeert een groot aantal mystici uit verschillende religieuze tradities de revue: joodse, christelijke, islamitische en boeddhistische. In het derde deel onderzoekt Sölle hoe mystiek verzet kan bieden tegen de destructieve krachten in de wereld. 

Bron - Meer weten - Bib

Spiritualiteit van beneden (1994), Anselm Grün en Meinrad Dufner

De Duitse benedictijn Anselm Grün is een van de succesvolste spirituele auteurs van onze tijd. Met meer dan 200 boeken op zijn palmares is hij ook een veelschrijver. Hij gaat ver in het populariseren en aanpassen aan onze tijd van de christelijke spiritualiteit. Dit dunne en goed leesbare boekje behoort tot de meest gewaardeerde van Grün. Spiritualiteit van boven gaat over de idealen die we ons stellen en onze menselijke inspanningen om ze te realiseren. Maar er bestaat ook een spiritualiteit van beneden die ontspringt op het moment dat we de grenzen van onze mogelijkheden bereiken. Dan worden we ontvankelijk voor een persoonlijke relatie met God. Grün werkt deze spiritualiteit van beneden uit aan de hand van de psychologie, het lichaam, seksualiteit, de dialoog met onze gedachten en gevoelens, het gesprek met onze ziekte of kwetsuren, het belang van deemoed en humor. 

Meer weten - Bib

Eindelijk thuis (1992), Henri Nouwen

Nouwen is zonder twijfel een van de spirituele meesters van de 20ste eeuw en dit is zijn bestseller. Terwijl de intellectueel rust zoekt in een Arkgemeenschap wordt hij diep getroffen door een poster van het schilderij van Rembrandt De terugkeer van de verloren zoon. Terwijl hij zich identificeert met de verschillende personages, beschrijft Nouwen zijn innerlijke worstelingen. Zoals de jongste zoon moet hij durven thuiskomen in een liefdevolle gemeenschap. Zoals de oudste zoon moet hij afrekenen met diepgewortelde wrok. Uiteindelijk vindt hij een nieuwe roeping in de onvoorwaardelijke liefde van het geestelijke vaderschap. Een heel toegankelijk en voor velen ingrijpend boek dat aanzet om de roep van de liefde met het eigen leven te beantwoorden. 

Bib - Bestellen

Merkstenen (1963), Dag Hammarskjöld 

De Zweedse diplomaat en secretaris-generaal van de VN Dag Hammarskjöld (1905-1961) kwam bij een vliegtuigongeluk om het leven terwijl hij in Centraal-Afrika op vredesmissie was. In zijn appartement in New York vond men een spiritueel dagboek, dat in 1963 verscheen onder de titel Merkstenen. Het schetst zijn worsteling met zichzelf, het ego en met God in een intieme, maar ook verdichte literaire stijl. Soms zijn het korte gedichten of puntige aforismen. Door zijn originele gedachten en beknopte stijl is niet alles meteen helder. 

Meer weten - Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Herwig Arts. Een kluizenaar in New York: de spiritualiteit van Dag Hammarskjöld. Eigen beheer, 161 pagina's. Bestellen

Onversneden christendom (1952), C.S. Lewis

C.S. Lewis (1898-1963) is bekend gebleven om zijn (verfilmde) kinderboeken over het magische land Narnia, maar hij was een van de grootste geloofsverdedigers van de twintigste eeuw. 'Onversneden christendom' ontstond na 1945 uit radiopraatjes over religieuze onderwerpen die hij in de periode 1941-1944 voor de BBC had gehouden. De bundel wordt beschouwd als een klassieker in de religieuze literatuur en maakte van Lewis een van de meest opmerkelijke religieuze auteurs van de voorbije eeuw. Zijn 'Brieven uit de hel' uit dezelfde periode, waarin een duivel zijn leerling leert hoe men mensen verderft, is wel origineler.

Meer weten - Bib - Bestellen

Wachten op God (1950), Simone Weil

Het meest invloedrijke werk van de Franse filosofe, lerares, activiste en mystica die door zowel Paulus VI als Rudolf Steiner bewonderd werd. Weil stierf op 34-jarige leeftijd na vele jaren zelfgekozen ontbering vanwege haar identificatie met armen, arbeiders en soldaten. De verzameling brieven en opstellen combineert een spirituele autobiografie met filosofische gedachten over geloof, Godsliefde, naastenliefde, aandacht, ongeluk, vriendschap en het Onzevader. Ze legt ook uit waarom ze ondanks haar diepe geloof niet wil toetreden tot de katholieke kerk. Geen gemakkelijke lectuur, niet vanwege de taal, die ook in het Nederlands helder blijft, maar wel door het denkwerk dat nodig is om haar filosofische gedachtegang te volgen. 

Bron en meer weten - Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Lieven De Maeyer. Simone Weil: leven op de rand van de wereld. Carmelitana, 2019, ISBN 9789492434159. Bestellen

Louteringsberg (1948), Thomas Merton

Autobiografische bestseller van de bekendste monnik van de 20ste eeuw. Hij beschrijft zijn jonge jaren, de wilde studententijd, het spirituele ontwaken, zijn bekering tot het katholicisme, de zoektocht om een plek en vorm te vinden voor zijn religieuze leven en ten slotte zijn intrede in de trappistenabdij van Getsemani (VS). Bij een latere heruitgave zegt Merton in een voorwoord dat het een jeugdwerk is en dat hij over veel zaken anders is gaan denken. Zo verdiept hij in de jaren 1950 zijn visie op het contemplatieve leven en engageert hij zich in de jaren 1960 in maatschappelijke kwesties en de interreligieuze dialoog. Als bekeringsroman leest Louteringsberg vlot weg, maar het beschrijft geen eindpunt van spirituele ontwikkeling. 

Meer weten - Bib 

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Kick Bras. Leven met Thomas Merton: wegwijzer naar vrijheid. Meinema, 2015, ISBN 9789021143842, 134 pagina's. Bestellen

Orthodoxie (1908), G. K. Chesterton 

DeTsjechische priester Tomáš Halík, een van de meest toonaangevende rooms-katholieke denkers van het moment, bekeerde zich na het lezen van onder meer het werk van Gilbert Keith Chesterton (1874-1936). Chesterton schreef zijn nog steeds herdrukte meesterwerk Orthodoxy in 1908 als een verdediging van het christelijk geloof. Het boek is extreem. Chesterton legt uit waarom hij gelooft dat een gedegen christelijk geloof het best ons menselijk bestaan onder woorden brengt en waarom hij andere levensbeschouwingen niet zo sterk vindt. Het boek zit, net als het christelijk geloof, vol paradoxen. Uiteindelijk is Orthodoxy een spirituele en intellectuele autobiografie.

Bib - Bestellen

Mijn levensverhaal (1898), Thérèse van Lisieux

Toen deze slotzuster op 24-jarige leeftijd aan tuberculose stierf, wisten haar medezusters niet wat ze op het overlijdensbericht over haar moesten vertellen. Haar leven was geheel onopvallend en gewoon geweest. Toch zou ze heilig verklaard worden en uitgeroepen tot derde kerklerares van de katholieke kerk, na Catharina van Siena en Teresa van Avila. De reden daarvoor zijn enkele schriftjes waarin ze in opdracht van haar oversten de geschiedenis van haar ziel vertelt. Ze zet er onder andere haar nieuwe kleine weg naar een heilig leven uiteen: wij moeten ons niet op eigen kracht verheffen, maar onze zwakheid en kleinheid liefhebben en vertrouwen op God die zich uit liefde over ons neerbuigt. Laat je niet afschrikken door de soms kinderlijke, zoete vroomheid. Lees door tot die onvergelijkbare gedachten over lijden, duisternis, geloof, ongeloof, overgave en goddelijke barmhartigheid. 

Meer weten - Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Marc Foley. Thérèse van Lisieux: de liefde die gezond houdt. Carmelitana, 2023, 9789492434333, 126 pagina's. Bestellen

Overgave aan de goddelijke voorzienigheid (ca. 1740, eerste uitgave 1861), toegeschreven aan Jean-Pierre de Caussade S.J. 

De eerste zin uit dit achttiende-eeuwse boek luidt: “God spreekt vandaag nog zoals Hij vroeger sprak tot onze voorvaderen.” Dat is voor lezers uit 2023 misschien niet evident, maar het boek is een heerlijke exploratie van dit thema, met als grondovertuiging dat het geestelijk leven en de relatie met God eigenlijk heel eenvoudig en gemakkelijk is. Een terugkerend refrein betreft “het sacrament van het moment zelf”: elk moment, elke gebeurtenis is vervuld van Gods actieve aanwezigheid, ook al is die vaak verborgen. Het enige dat een mens hoeft te doen is zich vertrouwvol uit handen geven. Kortom: het gewone leven van alledag is een plek van godsontmoeting. De theoloog Hans Urs von Balthasar noemde dit boek een samenvatting van de westerse mystiek, van een verbluffende eenvoud.

Meer weten - Bib - Bestellen

Donkere nacht (1618), Johannes van het Kruis

Als niemand anders heeft Johannes van het Kruis de toestand beschreven van spirituele dorheid, verlatenheid en ontreddering. Het beeld van de donkere nacht van de ziel dat hij daarvoor gebruikt, is ook buiten de christelijke context symbool geworden voor diepe existentiële twijfel. Voor Johannes stond het voor de loutering of onteigening waar een biddende mens door moet op zijn groeiweg naar God. Onze liefde voor God moet zich onthechten aan onze smaak en menselijke vermogens, om alleen nog oog te hebben voor God alleen. Niet meer rekenen op zien en weten maar alleen nog op geloven, niet bezitten maar hopen, niet beheersen maar beminnen. Het hoopvolle van zijn analyse bestaat eruit dat God in onze duisternis aan het werk is. God zelf plaatst ons in de duisternis om onze ogen te wennen aan een fijner goddelijk licht. De schrijfstijl van Johannes is zonder meer moeilijk. Hij geeft de indruk erg analytisch te werk te gaan, maar toch is het een lange improvisatie. De kracht van het werk zit vermoedelijk in de herkenning van de ervaring en de troost die dat biedt. 

Meer weten - Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Wilfried Stinissen. De nacht zal lichten als de dag. Carmelitana, 2007, ISBN 9789070092566, 190 pagina's. Bestellen

Inleiding tot het devote leven (1609), Franciscus van Sales

Franciscus van Sales was een van de eersten om te zeggen dat je een diep spiritueel leven kan leiden zonder in het klooster te gaan, maar gewoon in de stad, met een huishouden, aan het hof, in de fabriek of de kazerne. Hij schreef er een van de meest gelezen religieuze boeken van de moderne tijd over: Inleiding tot het devote leven. Als ervaren geestelijke begeleider weet hij de lezer aan te spreken met realiteitszin en humor. De hoofdstukken over meditatie en gebed behoren tot de betere gebedspedagogie in het christendom. De vrome taal en moraliserende spreekstijl van de 16de-17de eeuw moet je er bij nemen. Een moeilijker te overwinnen drempel is misschien wel dat Franciscus schrijft voor de op God verliefde ziel. Hij veronderstelt een persoonlijk verlangen naar God dat in onze geseculariseerde tijd ook voor veel gelovigen niet meer vanzelf spreekt. Misschien kan het werkje helpen om er iets van te herontdekken. 

Meer weten - Bib

Het boek van mijn leven (1588), Teresa van Avila

In een spontane, vertellende en associatieve stijl beschrijft de grote mystica en kerklerares haar innerlijke leven en manier van bidden. Geen memoires of autobiografie in de moderne betekenis, maar wel een getuigenis van Gods werkzaamheid doorheen de levenservaring. De grote authenticiteit overstijgt tijden en culturen. Ze spreekt over het diepste dat een mens kan beroeren: zoeken naar waarheid, de existentiële ervaring van God, de concrete en moeizame weg van het biddende leven. Ze schrijft tijdens korte momenten tussen drukke werkzaamheden door, vertellend, zonder plan, zonder ordening achteraf, met humor en grote nuchterheid, met wijsheid en originele beeldspraak. Dat alles bevordert de leesbaarheid en ervaring van authenticiteit, maar bemoeilijkt soms het precieze begrip. Af en toe heb je de inleiding, voetnoten of verklaring van begrippen nodig om een en ander op een moderne manier te verstaan. Gelukkig zijn die in de Nederlandse uitgave ruim aanwezig. 

Meer weten - Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Carlos Noyen. Teresa van Avila: levend water. Carmelitana, 2020, ISBN 9789492434203, 86 pagina's. Bestellen

Geestelijke Oefeningen (1548), Ignatius van Loyola

Ignatiuskenner en jezuïet Mark Rotsaert waarschuwt de lezer in het voorwoord van zijn vertaling van dit meesterwerk van christelijke spiritualiteit: het boekje is gedateerd. Taal en stijl zijn die van het Spanje van begin zestiende eeuw. Om dezelfde inhoud weer te geven in het Nederlands van nu zouden heel andere woorden moeten gebruikt worden. Onderkennen wat je diepste roeping is en kiezen wat God met je voorheeft, dat is het doel van de Geestelijke Oefeningen. Het is geen persoonlijk dagboek, ook geen leesboek, eerder een werkboek en eigenlijk een handleiding voor de leraar, niet voor de leerling.

Meer weten - Bib - Gratis downloaden (pdf)

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Nikolaas Sintobin. Leven met Ignatius. Meinema, 2015, ISBN 9789031739783, 93 pagina's. Bestellen

De navolging van Christus (ca. 1420), toegeschreven aan Thomas a Kempis

Na de Bijbel wordt dit het meest gelezen boek van het christendom genoemd. De oorspronkelijk Latijnse tekst is in talloze talen vertaald en op vele miljoenen exemplaren gedrukt. Nog niet zo lang geleden verscheen er zelfs een Nederlandse glossy over het werk. Nochtans is veel van wat deze middeleeuwse monnik voor andere kloosterlingen schreef voor de hedendaagse lezer niet zonder meer toepasselijk. Wat katholieken, protestanten en anders-gelovigen blijft fascineren in het werk is de kracht van eenvoud, relativering, nederigheid, onthechting, innerlijkheid en verlangen naar vereniging met het absolute. De navolging van Christus is geen leesboek, maar een meditatieboek dat je in kleine beetjes tot je neemt. 

Meer weten - Bib - Bestellen

Visioenen (ca. 1410), Julian van Norwich

'Alles, maar ook alles, wat het ook mag zijn, zal goedkomen.' Hoe kunnen we dát geloven ondanks alle kwaad en vernietiging in de wereld? Daarvoor kan je de visioenen lezen van Julian van Norwich. Ze is een 14de-eeuwse Engelse vrome leek die tijdens een levensbedreigende ziekte een diep inzicht krijgt in Gods onmetelijke liefde voor de mens. Wanneer ze toch geneest, wijdt ze haar verdere leven als kluizenares aan het begrijpen van haar visioenen. Dit werk is er de vrucht van. Een diep troostend geloofsboek voor wie er niet tegenop ziet om enkele eigentijdse vooroordelen even opzij te zetten. 

Meer weten - Bib

Fioretti (14de eeuw), Franciscus van Assisi

In de 'Fioretti' (letterlijk 'bloempjes') zijn de beroemdste verhalen over het leven van Franciscus van Assisi (1182-1226) bijeengebracht door een anoniem gebleven broeder een eeuw na de dood van de heilige. De charme van de tekst schuilt vooral in de betoverend eenvoudige en heldere taal ervan, in de pure vertelling zonder retoriek, in de authentieke en bevlogen verbeelding van het 'wonderbaarlijke' leven van Franciscus. De verhalen hebben de zeggingskracht van sprookjes, waardoor ze ook niet-gelovige lezers veel leesplezier verschaffen. Het werk is sinds het midden van de negentiende eeuw al tien keer in het Nederlands vertaald. Vreemd genoeg gaan de verhalen ook over andere minder bekende minderbroeders.

Meer weten - Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Klaas Blijlevens. Franciscus van Assisi: leven in zijn spoor. Carmalitana, 2017, ISBN 9789492434098. Bestellen

De wolk van niet-weten (ca. 1380), anoniem

God kennen uit eigen ervaring lijkt op het binnengaan van een wolk van niet-weten. Niet verstandelijke kennis, maar wel persoonlijke overgave is de sleutel tot de vereniging met God. Dat zegt deze mystieke klassieker van een anonieme Engelse auteur. Hij schrijft in een tijd die in veel opzichten lijkt op de onze: ingrijpende culturele veranderingen, vernietigende pestepidemieën, oorlogen, kerkscheuringen… Tegelijk is er een opvallend religieus reveil aan de gang. Het pad dat in deze gids wordt aangereikt is er een van eenvoudige meditatie met een gebedswoord, loslaten van onze gedachten en voorstellingen, erkennen van onze wezenlijke armoede en verlangen naar God omwille van God. Voor mensen die verlangen naar een contemplatief leven. 

Meer weten - Bib - Bestellen - Online lezen

De Dialoog (ca. 1378), Catharina van Siena

Catharina van Siena is een van de lichtpuntjes in die duistere 14de eeuw getekend door verval, verdeeldheid, gebrekkig leiderschap, chaos, oorlog en de pest. In zekere zin erg herkenbaar. Haar leven toont een bonte afwisseling van contemplatieve afzondering, sociale actie, politiek engagement en spiritueel leiderschap. Rode draad is misschien wel het innerlijke gesprek met God waarvan we in De Dialoog een weerklank krijgen. Ondanks zijn kleinheid en ondanks alle omstandigheden kan de mens in gesprek gaan met God. Hij spreekt in het innerlijke van de mens. Alle gebeurtenissen in de wereld en in de Kerk worden bij Catharina opgenomen in de wederzijdse liefde tussen mens en God. Ze kan gelovigen vandaag helpen om naastenliefde en Godsliefde weer met elkaar te verzoenen. Daarvoor moeten we wel wat leesdrempels overwinnen. Maar die moeite is ze wel waard, als patrones van Europa en een van de vier kerkleraressen van de katholieke kerk. 

Meer weten - Bestellen

De Geestelijke Bruiloft (ca. 1335-1340), Jan van Ruusbroec

Met recht en rede staat de Brabantse mysticus Jan van Ruusbroec (1293-1381) in de Canon van Vlaanderen. 'De Geestelijke Bruiloft', een traktaat dat hij schreef toen hij in Brussel kapelaan van de Sint-Goedelekerk was, wordt vandaag als zijn hoofdwerk beschouwd. Hierin legt Ruusbroec uit dat het geestelijke leven in drie stadia verloopt waarin de liefde tot God zich telkens verdiept: het werkende leven, het innige leven en het Godschouwende leven. Ruusbroec beklemtoont dat de mysticus die het hoogste stadium heeft bereikt de vorige twee nooit achterlaat, maar ze beoefent vanuit de vereniging met God. Dit noemt Ruusbroec het ‘gemene leven'. Al wordt het over de hele wereld bewonderd, het blijft voor de ‘gemene mens’ een moeilijk toegankelijk werk.

Meer weten - Bib

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Rob Faesen. Jan van Ruusbroec: contemplatief theoloog in een moeilijke tijd. Kok, 2007, ISBN 9789043513951, 144 pagina's. Bib

God liefhebben (geschreven ca. 1126), Bernardus van Clairvaux

Dit kleine werkje is een van de meest geliefde van de beroemde abt en promotor van de hervormde kloosterorde van de cisterciënzers. Waarom moeten wij God liefhebben en niet alleen Hem kennen of in Hem geloven? Hoe kunnen we die liefde gestalte geven? Over die fundamentele vragen spreekt Bernardus de lezer direct aan in een beeldrijke, snedige stijl. Lees ook de inleiding om te verstaan dat hij onder andere reageert tegen een stichting waarin het verlangen naar kennis en ambitie de boventoon voeren. Voor Bernardus daarentegen draait alles om de liefde. De vierde en hoogste trap daarvan is: jezelf en de mensen liefhebben omwille van God. 

Meer weten - Bib - Gratis downloaden (pdf)

Regel van Benedictus (6de eeuw), Benedictus van Nursia

Het meest succesvolle van de monastieke geschriften uit de late oudheid is de 'Regel van kloosters'. Het werd na 529 geschreven door de Italiaanse monnik Benedictus van Nursia en wordt gewoonlijk de Regel van Benedictus genoemd. Het weerspiegelt Benedictus' eigen lange ervaring als monnik en abt, en zijn studie van de oudere monastieke traditie die hij uitgebreid gebruikt, vooral een oudere tekst genaamd de 'Regel van de Meester' door een anonieme auteur.

De Regel van Sint-Benedictus bestaat uit een proloog en drieënzeventig hoofdstukken, variërend van enkele regels tot meerdere pagina's. Ze geven les over de fundamentele monastieke deugden van nederigheid, stilte en gehoorzaamheid, evenals richtlijnen voor het dagelijks leven, vaak tot in de kleinste details. Down to Earth is deze spiritualiteit en ze wordt nog steeds gebruikt als inspiratie voor hedendaagse teksten.

Meer weten - Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Anselm Grün. Benedictus van Nursia: zijn boodschap vandaag. Carmelitana, 2017, ISBN 9789492434081. Bestellen 

Belijdenissen (ca. 398), Aurelius Augustinus

De Confessiones (Belijdenissen) van kerkvader Augustinus van Hippo (354-430) wordt algemeen beschouwd als de eerste westerse autobiografie. Augustinus beschrijft hoe hij als jonge man christen is geworden en leidt de lezer meteen binnen in een strak, theologisch verhaal. De Confessiones is het meest omvattende werk over het leven van een persoon uit de late oudheid. Het is een duizelingwekkend werk, dat een enorme invloed had op het westerse denken, tot op vandaag. Een van de meest bevreemdende scènes is de diefstal van peren door de jonge knaap. Ze smaakten helemaal niet. 'We deden het alleen omdat we zin hadden iets te doen dat verboden was.'

Bib - Bestellen

Voor een eerste kennismaking, lees bijvoorbeeld: Stephen Cooper. Augustinus voor amateurtheologen. Averbode, 2008, ISBN 9789031725823, 210 pagina's. Bib