Sint-Genesius, de heilige die christenen uitlachte op toneel
Wie zich al eens druk maakt om spottende opmerkingen van vrienden over kerk en geloof, kan zich optrekken aan het verhaal van de heilige Genesius.
Weinigen zouden hem bij leven een aureool hebben toegedicht. De Romeinse toneelspeler uit de tijd van keizer Diocletianus (derde eeuw) infiltreerde bij catechumenen om hun gedragingen te bestuderen en er vervolgens een karikatuur van te maken op het podium. Daar was hij bijzonder succesvol in.
Bij het publiek stroomden de tranen over de wangen.
Legende
Volgens de legende (opgeschreven in de 7de eeuw) trad hij op voor de keizer zelf, toen hij een zieke speelde die op zijn sterfbed het doopsel wilde ontvangen. Een duiveluitdrijver doet het publiek bulderen van het lachen. Uiteindelijk wordt de zieke gedoopt. Prompt wordt hij gearresteerd, gefolterd en voor de keizer gebracht, die het tafereel al zo vaak in het echt heeft meegemaakt en dit behoorlijk amusant vindt. Hij ondervraagt Genesius gespeeld streng: of hij echt christen is?
Nu wordt Genesius ernstig en declameert: ‘Mijn Heer en u allen hier aanwezig, hoor wat ik u te zeggen heb. Ik had zo'n afschuw voor de christenen dat een ontmoeting met één van hen mijn hele dag kon bederven. Hoe heiliger hun rituelen, hoe meer ik die lieden minachtte en hoe liever ik die hele zaak belachelijk maakte. En weet u wat nu het wonderlijke is? Op het moment dat daarnet het doopwater op mijn lichaam neerkwam en ik zei: Ik geloof!, zag ik stralend witte engelen. Ze lazen me uit een boek al de zonden voor die ik van kind af aan heb bedreven. Vervolgens gooiden ze het in het doopbekken. Toen ze het er weer uit haalden, was elke bladzijde zo wit als sneeuw.’
Vervolgens riep hij al zijn toehoorders, de wrede Romeinse keizer incluis, op om hem te volgen: ‘U hebt zo vaak voor mij geapplaudisseerd als ik de heilige rituelen door de mangel haalde, doe dan ook mee nu ik diezelfde rituelen wil vereren. Geloof dat Jezus Christus de ware God is: het licht, de waarheid en de goedheid.’ Diezelfde dag nog bezweek Genesius aan de wreedste folteringen.
Sint-Genesius vandaag
De legende sloeg zozeer aan bij het publiek, dat de naam van de heilige martelaar zich verspreidde over de wereld. Bij ons leeft hij onder meer voort in de naam van de gemeente Sint-Genesius-Rode en als patroon van toneelspelers en comedians in onder meer de naam van de Koninklijke Toneelvereniging Sint-Genesius in Sint-Niklaas.
En keizer Diocletianus? Hij staat geboekstaafd als de wreedste vervolger van christenen uit het Romeinse Rijk. Maar zou hij weten dat midden in zijn historisch paleis in de Kroatische kuststad Split enkele eeuwen later een ranke kathedraal oprees?