Gemorst glas en gebroken steen

Triënnale Hedendaagse Kunst in het Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel verkent het falen

Hij zit achterin, geknield tussen de kerkstoelen, de rechterhand op het hart en de linker op het bovenbeen. Mao’s Guilt, een berouwvolle, bronzen Mao Zedong van de hand van de Chinese Gao Brothers, is een imposant werk. Hier, in de kloosterkapel van het Convent van Betlehem in Duffel, gaat het echter aanvankelijk op in het decor, om vervolgens de hele ruimte te domineren. De expo glorious(?) FAILURE, de derde Triënnale Hedendaagse Kunst in het Psychiastrisch Ziekenhuis in Duffel, koppelt locaties en kunstwerken zorgvuldig aan elkaar en dat loont.
Bezoekers wandelen bijvoorbeeld een van de opnamediensten binnen. Twee schuifdeuren glijden open, de ene na de andere, en je staat voor een wit marmeren meisje op een bed, vlak onder de moderne glaskoepel boven de hal. Het meisje kijkt niet terug, want ze neemt een selfie. Terwijl zij naakt boven op de – overigens bijzonder realistische gebeeldhouwde – lakens ligt, rust een bundel schietwapens op het hoofdkussen, lekker ingestopt. De Brit Thom Puckey lijkt ermee naar de mensheid te verwijzen, die al te vaak koestert wat haar stukmaakt, en naar de mensen die de druk van de samenleving tot in de meest intieme domeinen laten doordringen.
Het thema van de triënnale, met zowel grote namen uit binnen en buitenland als veeleer jeugdig talent op de affiche, is falen. In sommige werken is dat ons collectieve falen. Aan de rand van een grasveld staat bijvoorbeeld een foto van een performance van Maarten Vanden Eynde, waarop hij een uitgedroogd meer zit te restaureren, als aanklacht tegen de gebrekkige reactie op de klimaatverandering. Atlas van Frederik Van Simaey, een heftruck die ondersteboven tussen de bomen staat en zo als het ware de hele aardbol torst, gaat dan weer over psychische draagkracht. Breken mensen omdat ze zwak zijn, of omdat ze te veel te torsen krijgen?
Andere werken tonen dat wat stuk of mislukt is ook bijzonder mooi kan zijn. Lotte Van Den Audenaeren maakt kleurrijke glaskunstwerken die niet bewust gegoten, maar per ongeluk gemorst lijken. Marc Manders kapte een beeld van een klassieke schoonheid, met slechts een been en geen armen. De vrouw kan niet staan en rust met het achterhoofd op een stoel, maar blijft mooi. En dan is er nog een fragment uit de film Sonsbeek buiten de perken, over een tentoonstelling in 1971, waarin Panamarenko glorieus faalt in het doen opstijgen van een zeppelin.
Het PZ Duffel wil met de tentoonstelling zijn beslotenheid doorbreken. Op zoek naar de kunstwerken verkennen bezoekers ongedwongen alle hoeken van het domein. Tegelijkertijd worden ze uitgenodigd na te denken over hun houding ten opzichte van mensen met psychische problemen. Hun falen is misschien niet glorierijk, maar wel leerzaam en veelzeggend.

De expo glorious(?) FAILURE in het Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel (Stationstraat 22c), is gratis te bezoeken tot en met 17 juni, van woensdag tot zondag van 13 tot 17 uur. Info via 015 30 40 30 of op www.triennalepzduffel.be.