Als een vogeltje in Gods handen

Ivan Moiseitsiik is gehuwd en priester voor de Wit-Russische Grieks-katholieken

Wie meent dat gehuwde katholieke priesters iets voor de toekomst is, vergist zich. Ivan Moiseitsiik is gehuwd met Alina, vader van vier en behoort formeel bij de clerus van het bisdom Antwerpen, al bedient hij als priester de kleine Wit-Russische Grieks-katholieke gemeenschap in België. Moiseitsiik werd in 1972 geboren in het westen van Wit-Rusland (Belarus), een land ten oosten van Polen en toen nog deel van de Sovjet-Unie. Hij werd dus groot in de strakke, atheïstische Sovjettradities. De Grieks-katholieke Kerk – ‘katholieken van de Griekse wet’, wordt in Polen gezegd – was door de tsaren en de Sovjets buiten de wet gesteld, maar bij de val het communisme herrees ze uit haar as.
Ivan Moiseitsiik: „Met het verdwijnen van het communisme in 1989 groeiden in mijn land openheid, onafhankelijkheid en vrijheid. Ik was daar gelukkig om, maar toen kwamen de economische crisis en de armoede. Ook had ik nooit gedacht dat we opnieuw zouden verzeilen in een dictatuur, maar dat is precies wat er gebeurde.”
Moiseitsiik studeerde bij de kapucijnen, huwde en werd tot priester gewijd in de Grieks-katholieke Kerk. Het canoniek recht van de oosterse Kerken staat dat toe, in die volgorde. Zeventien jaar geleden kwam hij naar België, als vluchteling. De eerste jaren waren niet eenvoudig. Hij moest zich behelpen met klussen en baantjes, tot zwoegen in de bouw. In 2003 richtte hij een Grieks-katholieke gemeenschap op met zetel in de Heilig-Hartkerk in Antwerpen.
„Na 1945 leefde in West-Europa een behoorlijk grote diaspora van emigranten uit Wit-Rusland,” vervolgt Moiseitsiik, „maar van hen was niemand meer over toen ik in België aankwam. We verzamelden nieuwkomers uit de Sovjet-Unie die vaak niet religieus waren opgevoed. Voor westerlingen is onze geschiedenis moeilijk te begrijpen. [node:field_streamers:0] Zeg maar dat wij orthodoxen zijn die lang geleden, in de zestiende eeuw, zijn overgekomen naar de katholieke Kerk met behoud van onze tradities en liturgie. De Wit-Russische Grieks-katholieken hebben geen bisschop of seminarie, maar staan rechtstreeks onder toezicht van Rome. We zijn niet talrijk, we zijn als een vogeltje in Gods handen.”
Zoals gebruikelijk in de Byzantijnse traditie nemen de echtgenote en de kinderen van een priester mee taken op in de kerkgemeenschap. De Byzantijnse liturgie die Ivan Moiseitsiik opdraagt duurt lang, is bijzonder sacraal en speelt zich af voor en achter een indrukwekkende iconenwand. „De Byzantijnse liturgie celebreer ik niet enkel in Antwerpen, maar ook in Drongen en in Zelzate, of overal elders in België of Nederland waar ik word gevraagd. Ook Belgen blijken geboeid door onze liturgie. Ik celebreer in het Wit-Russisch, het Slavisch of het Nederlands. De litanie bid ik altijd in verscheidene talen. Westerlingen begrijpen weinig van onze traditie, ook al is die wezenlijk katholiek. Velen begrijpen ook niet dat een priester gehuwd kan zijn. Soms verzwijg ik dat om mensen niet in verwarring te brengen.”
De meerderheid van de twintig Grieks-katholieke priesters in Wit-Rusland moet werken als arbeider of bediende voor zijn levensonderhoud. Hun gelovigen zijn meestal arm. Om hen bij te staan, stichtte Moiseitsiik de vzw Martyria, ook al omdat in West-Europa nauwelijks aandacht is voor die bevolkingsgroep in Wit-Rusland.
Intussen woont Ivan Moiseitsiik en zijn gezin al enkele jaren in het landelijke Wachtebeke en staat hij ingeschreven als parochievicaris, al is de bescheiden wedde daaraan verbonden krap voor een gezin met vier opgroeiende en studerende kinderen. „Soms moet er dan ook maar wat worden bijgeklust”, zegt hij nog.