Rechtvaardige energie gezocht

Heilige Stoel ziet in kernenergie mogelijk middel om klimaatopwarming te stoppen

Tijdens de jongste algemene vergadering van het Internationaal Atoomenergieagentschap in Wenen sprak aartsbisschop Paul Gallagher, de Vaticaanse minister van Buitenlandse Zaken, nogmaals de kerkelijke afkeuring uit voor atoomwapens. Tegelijk bevestigde hij het engagement van de Heilige Stoel bij „de steun voor het gebruik van vredelievende en veilige nucleaire technologie voor ontwikkelingsdoeleinden.” Gallagher zei ook dat „de Heilige Stoel ervan overtuigd is dat de inzet van kernenergie als energiebron met een kleine CO2-voetafdruk en als onderdeel van de energievoorziening moet worden overgelaten aan de staten op basis van noden en mogelijkheden, met de inachtneming van globale overwegingen”. De formulering is dus voorzichtig.
Na de kernramp in Fukushima in 2011 namen de bisschoppen van Japan afstand van kernenergie, maar al onder Benedictus XVI was er in het Vaticaan voor het eerst sprake van kernenergie als een mogelijk middel om de klimaatopwarming te keren, om ontwikkelingsdoelen te realiseren en om het leven van miljoenen te verbeteren.
De encycliek Laudato si’ van paus Franciscus uit 2015 brengt kernenergie slechts terloops ter sprake en veroordeelt die niet, al hadden sommigen dat verwacht. Franciscus wijst wel op de noodzaak van „energierechtvaardigheid”, waarbij ook arme landen toegang moeten krijgen tot niet-vervuilende energiebronnen.
„Je moet wel oordelen over de volledige cyclus van een bepaalde energie”, reageert Bart Bode, voorzitter van Ecokerk dat ecologie wil verbinden met de sociale leer van de Kerk, op mgr. Gallagher. „Kernenergie begint met de ontginning van uranium. Welke arbeidsvoorwaarden gelden in de mijnen? Wie strijkt de opbrengsten op? Daar zit al meteen een knoop. De productie van kernenergie is weliswaar koolstofarm, maar bij de bouw zowel als de afbraak van centrales komt veel CO2 vrij. Nog een probleem is het kernafval, waarvoor nog altijd geen afdoende oplossing bestaat en dat wordt overgelaten aan [node:field_streamers:0] de komende generaties.”
„Door haar lage CO2-uitstoot is kernenergie een belangrijk deel van de oplossing voor het klimaat”, zegt Matthias Meersschaert van het Nucleair Forum. „Kerncentrales zijn niet koolstofvrij, maar het klimaatpanel van de Verenigde Naties vergelijkt onze bijdrage met die van hernieuwbare bronnen. In de Belgische elektriciteitsmix is kernenergie met 55 procent de belangrijkste leverancier van koolstofarme elektriciteit. Wind en zon leveren zo’n 15 procent. Voor ons is het geen of-ofverhaal. Kernenergie, wind en zon zijn geen concurrenten.”
Bart Bode van Ecokerk: „Hernieuwbare energie neemt wereldwijd een almaar groter aandeel in. In China wordt nu massaal geïnvesteerd in wind en zon. Dat was nodig, want de economie steunde er op goedkope steenkool, waardoor de smog niet meer te harden was. Toch gaan er in Europa veertig maal meer subsidies naar kernenergie dan naar volledig hernieuwbare. De huidige kerncentrales zijn nog wel economisch leefbaar, maar nieuwe zijn veel te duur, zoals blijkt in Finland en Engeland. De oplevering wordt steevast verdaagd. Op termijn haalt hernieuwbare energie het van het nucleaire. Onze productie van wind op zee zal de komende tien jaar verdubbelen en geplande projecten vervangen twee of drie kerncentrales.”
„De volgende decennia zullen cruciaal zijn”, zegt Meersschaert van het Nucleair Forum. „Fossiele brandstoffen zijn hoe dan ook een eindig verhaal. Frankrijk, waar zeventig procent van de elektriciteit uit kernenergie komt, scoort in het klimaatrapport tien keer beter dan Duitsland, dat een kernuitstap voorbereidt en daardoor steunt op steen- en bruinkool. Kernenergie is ook duurzaam, want voor een centrale geldt geen technische einddatum. De innovatie en het onderzoek staan ook niet stil. Zo wordt er gewerkt aan kleine reactoren die in Afrika inzetbaar zijn en landen uit de energiearmoede kunnen halen. Ook wordt gewerkt aan centrales die geen langlevend afval produceren.”

Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be