Kerkwerkers gezocht, dringend

Vacatures in Kerk en zorgpastoraal blijven lange tijd niet-ingevuld

Vlaanderen kampt met één van de krapste arbeidsmarkten in Europa. Er is een tekort aan huisartsen, aan zorgpersoneel, aan leerkrachten. Vacatures in heel wat beroepen raken slechts langzaam of helemaal niet ingevuld en dat geldt ook voor pastoraal en kerkelijk personeel. Arbeidsbemiddelaar VDAB biedt momenteel vijftien plaatsen aan met een pastoraal en kerkelijk profiel. Aantrekkelijke vacatures blijven maandenlang niet-ingevuld.
Tegelijk voltrekt zich een trage, maar zekere evolutie bij de bedienaars van de eredienst, de door de overheid bezoldigde kaders van de Kerk in parochies en bisdommen. Hun aantal blijft stabiel rond de 2.250 en het aandeel van leken daarin groeit lichtjes. De basiswedde in de parochiepastoraal is echter laag – 14.000 euro netto op jaarbasis – maar dat wordt voor velen opgetrokken door een benoeming op diverse plaatsen tegelijk. Opmerkelijk cijfer: 79 procent van alle parochieassistenten is vrouw.
„Er zijn een aantal objectieve redenen voor de krapte, in welk pastoraal veld ook”, meent Wim Vandewiele, godsdienstsocioloog aan de KU Leuven. „Iemand moet al heel gemotiveerd zijn om in een statuut te stappen dat bedoeld was voor celibataire priesters. De verloning is niet aangepast aan een gezin, de pensioenregeling niet afgestemd op leken. Bovendien is de sociale status van een baan in de Kerk aangetast en leken vormen daarop geen uitzondering. Anders dan voor pastores in de zorg bestaat er ook nog geen beroepsvereniging. Het statuut is, vind ik, onduidelijk. In de territoriale pastoraal moet je vaak een einzelgänger zijn. Sommigen kunnen dat, anderen bezwijken. Jongere mensen hebben ook een ander beeld van een baan en carrière. Ze wegen één en ander af en engageren zich zelden levenslang. Het gevolg is dat de instroom op twee handen te tellen is. Gaat de Kerk wel goed om met haar menselijk kapitaal? Het aloude systeem van verloning en aanstelling in de parochiepastoraal kraakt in zijn voegen, niet enkel door het krimpende aantal priesters. Op een dag beslist de politiek [node:field_streamers:0] voor de Kerk en welk alternatief hebben wij dan?”
In de zorgsector liggen de kaarten anders. Daar betalen de voorzieningen de wedden. Waagt wie kiest voor de pastoraal zich dan beter in de zorg? Ook daar blijkt de instroom beperkt en bezuinigen directies op mandaten. Zorgpastoraat is vaak ook een keuze na een loopbaan in het (godsdienst)onderwijs of een andere (pastorale) sector.
„Net als bij godsdienstleerkrachten is er ook geen overvloed aan zorgpastores”, weet Anne Vandenhoeck, medeoprichter van de Beroepsvereniging voor Zorgpastores en docent pastorale zorg en diaconie aan de KU Leuven. „Ook de zorgsector zoekt geschikte, goed opgeleide en van een gezonde spiritualiteit voorziene mensen. De krapte is veeleer een algemeen fenomeen, te wijten aan het feit dat almaar minder achttienjarigen godsdienst of theologie studeren. Er zijn weliswaar meer zijinstromers, zelfs na een eerste andere beroepskeuze, maar die maken het tekort niet goed. Er staan meer plaatsen open dan er instroom is. Gevolg is dat de arbeidsplaats erodeert en door de instelling anders wordt ingevuld. Dat is jammer.”
Als een van de belangrijkste drempels ziet Vandenhoeck dat de taak van een pastor en de schoonheid van een dergelijke baan te weinig bekend zijn bij jongeren. „Alles wat te maken heeft met het instituut Kerk kreeg de voorbije jaren een flinke deuk”, zegt ze. „Velen hoopten op veranderingen, maar die bleven uit. Dat leidde tot frustraties. Er is echter geen beter beroep te vinden dan dat van pastor. Het zijn fijne werkplekken. Je komt in contact met veel mensen en je kunt veel betekenen op bijzondere momenten in het leven, beslist in de zorgpastoraal.”
Dat veel vacatures deeltijdse banen betreft, is volgens Anne Vandenhoeck geen drempel, maar het gevolg van opsplitsing van voltijdse krachten en van de vervrouweijking. „Met onze beroepsvereniging willen we het beroep van pastor meer promoten en ijveren voor politieke erkenning, al zijn we lang niet de enigen die onder druk staan”, besluit ze.

Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be