Grotjes langs Vlaamse wegen

PARCUM organiseert in mei ‘netwerkdag’ over Lourdesgrotten in Vlaanderen

PARCUM en Erfgoedcel Brussel organiseren op 14 mei de eerste ‘netwerkdag’ Lourdesgrotten in Vlaanderen en Brussel. Beheerders van Lourdesgrotten, vrijwillige medewerkers en al wie de Lourdesgrotten een warm hart toedraagt, zijn er welkom voor een studiedag over het behoud en het beheer van dat typerende Vlaamse stukje materieel en immaterieel erfgoed.
Lourdesgrotten vind je weliswaar ook buiten Vlaanderen, maar hier zijn ze overvloedig aanwezig. „Zo verzamelde Hilda Poleunus er op haar website ruim tweeduizend”, zegt Julie Aerts van PARCUM. „De oorsprong van het fenomeen heeft uiteraard te maken met de populariteit van de Lourdesbedevaarten in onze contreien in de negentiende en twintigste eeuw. Het achterliggende idee: als jij niet naar Lourdes kunt, dan komt Lourdes naar jou. Bepaalde grotere grotten, zoals die in Oostakker of Jette, groeiden zelfs uit tot heuse bedevaartplekken, maar je hebt er natuurlijk ook een heel aantal kleinere in scholen, kloosters of tuinen. Noem maar op. Sommige grotten zijn van het type vera effigies, de ware kopie, en volgen nauwgezet het model van de echte grot op een schaal van één op vier, vaak ook met een steen van die echte grot om aan te raken. Er zijn ook grotten met creatieve elementen, zoals die van de abdij van Tongerlo, waar bovenop de grot ook de basiliek uit Lourdes staat afgebeeld.”
Beheerders van Lourdesgrotten krijgen vaak te maken met dezelfde uitdagingen. „Zo zijn de grotten gemaakt uit ‘cementrustiek’, beton dat op een bepaalde manier werd bewerkt om het te doen gelijken op rotsen”, zegt Julie Aerts. „Op de netwerkdag zal worden uitgelegd hoe je de grotten, die vaak in weer en wind [node:field_streamers:0] staan, het best onderhoudt. Ook staan we stil bij wat je moet doen om een grot te laten beschermen als erfgoed, hoe je ermee omgaat eens het erfgoed is, of je subsidies krijgt enzovoorts.”
Grotten onderhouden is één zaak, maar hoe maak je dat ze ook in onze tijd jongere mensen aantrekken? „In Oostakker werd alvast een film gemaakt over de grot om haar meer bekendheid te geven”, zegt Julie Aerts. „In elk geval is het opmerkelijk dat Lourdesgrotten in een tijd van ontkerkelijking niet te onderschatten trekpleisters blijven. Uiteraard trekken ze mensen aan met een uitgesproken mariale devotie. Ze zijn echter ook troostplekken waar je je zorgen even kunt loslaten door ze toe te vertrouwen aan Maria. In deze onzekere tijden kunnen ze daarom voor velen een nieuwe betekenis krijgen. Voor anderen, gelovig of niet, zijn het plekken om even stil te vallen. De grot in Jette, bijvoorbeeld, is bij uitstel een rustplek in het jachtige stadsleven. Je treft er bovendien mensen van diverse culturen en generaties. Met een audiogids kun je er dertien haltes aandoen nabij de grot en in het park errond, met getuigenissen van medewerkers en bezoekers. Op de netwerkdag zullen we die grot in de namiddag bezoeken.”
De organisatoren van de netwerkdag in mei hopen alvast dat het niet bij die ene dag zal blijven. „Onze bedoeling is dat de deelnemers ook nadien met elkaar blijven uitwisselen, zoals dat ook gebeurt in het netwerk Op handen gedragen voor wat betreft processies”, licht Julie Aerts het opzet toe. „Dat kunnen we doen via geregelde netwerkdagen, maar ook met nieuwsbrieven en dergelijke. Wie bezig zijn met Lourdesgrotten kunnen veel van elkaar leren.”

Beheerders van en vrijwilligers in Lourdesgrotjes zijn welkom op zaterdag 14 mei 2022, van 9.30 tot 14.30 uur in Gemeenschapscentrum Essegem in Jette (Leopold I-​straat 329). Deelnemen is gratis. Inschrijven op parcum.be. Klik op Agenda.