‘IPB heeft potentieel om basis te verbreden zoals Duitse ZdK’

Binnenkort geeft zuster Carine Devogelaere de fakkel als coördinator van het Interdiocesaan Pastoraal Beraad (IPB), door aan Jobbe Janssen. Zo zal de afscheidnemende jeugdpastor en parochieassistent in de pastorale eenheid Sint-Franciscus in Hoogstraten en Rijkevorsel een sleutelrol gaan vervullen in de dagelijkse werking van het overlegorgaan van de leken in Vlaanderen.

Na een jeugd rond de eigen kerktoren, „zoals een ware Kempenaar betaamt”, ruilde Jobbe Janssen (24) Hoogstraten onlangs voor Leuven. Daar vatte hij studies in de theologie aan, die hij zal combineren met zijn nieuwe job. De zin om te reflecteren over Kerk en geloof had de leerkracht godsdienst en geschiedenis van opleiding al te pakken. „De Kerk is het nieuwe Israël op weg naar de zonsopgang. Die zonsopgang kun je nooit grijpen.”

– Wat bedoelt u daarmee?
Met dat citaat van de Duitse theoloog Gerhard Lohfink bedoel ik dat de Kerk altijd op weg is. Elke tijd stelt immers eigen uitdagingen. Laten we dus zien wat er op ons afkomt en roeien met de riemen die we hebben. Zo sta ik zelf ook in het leven. Bij het maken van visieteksten op allerlei niveaus vertrekken we echter al te vaak van de statische vraag: hoe kunnen we de boel hier ter plekke draaiende houden? Beter is het de meer dynamische en open vraag te stellen: wat kunnen we doen om mensen enthousiast te maken om met ons mee op weg te gaan? Let op, ik blijf geloven in het belang van de territoriale parochie. Als Kempenaar weet ik hoe mensen zich verbonden voelen met de eigen toren. Tegelijk zie ik heil in andere vormen van organisatie en evangelisatie. Zo merk ik dat een groep gelovigen best bereid is zich te verplaatsen naar de kathedrale gemeenschap in Antwerpen. Zeker jongere gelovigen vinden er elkaar.
– Wat leerde u als jongerenpastor?
De generatie van mijn ouders kreeg een afkeer van Kerk en geloof. Mijn generatie en jonger kent die strijd niet en is gevoelig voor het spirituele. Toch staan jongeren doorgaans ver van de Kerk. Enkele jaren geleden vroeg ik met het oog op de jongerensynode leden van onze plusserswerking om hun mening over de Kerk. Hun reactie was: „Ja maar, wij kennen daar toch niks van.” De uitdaging bestaat erin als Kerk ook de jongeren die verderaf van ons staan te beluisteren, zonder evenwel onze eigenheid op te geven. In elk geval, de openheid is er. Hoe brengen we nu onze boodschap? Belangrijk daarbij vind ik alvast het inzetten op verinnerlijking van het geloof en het aanreiken van concrete voorbeelden van geloofsbeleving. In mijn eigen geloofsgroei speelden evenementen zoals Wereldjongerendagen en misdienaarbedevaarten daarbij een grote rol.
– Wat verwacht u van het wereldwijde synodale proces dat momenteel bezig is?
Dat hele proces heeft ongetwijfeld zijn waarde. Al vrees ik dat de betekenis ervan door velen verkeerd wordt ingeschat. Zoals paus Franciscus al meermaals zei, is het niet zozeer de bedoeling de kerkelijke leer in één keer te veranderen. Ook gaat de synode niet over [node:field_streamers:0] de vraag of er wijding van vrouwen moet komen, bijvoorbeeld. Wel gaat het erover de structuur van de Kerk aan te passen om de gelovigen sterker te betrekken, om leken meer verantwoordelijkheden te geven in het kerkelijke bestuur en om zo almaar meer los te komen van de klerikale Kerk. Dat is de basis en die kwestie zal dan ook ongetwijfeld centraal staan op de bisschoppensynode in 2023, die altijd was bedoeld als een synode over synodaliteit.
Dat neemt uiteraard niet weg dat de vraag naar de wijding van vrouwen of die naar een herziening van de kerkelijke leer over seksualiteit meer dan ooit aan de orde blijft. Het hoeft dan ook allerminst te verbazen dat die vragen nu opnieuw luid klinken. Die kwesties lijken me echter zo delicaat, dat ik me niet meteen verwacht aan veranderingen. Ik vrees dus voor teleurstelling op dat punt na de synode.
– ‘Der Synodale Weg’ in Duitsland, waarin de tegenhanger van het IPB een cruciale rol speelt, lijkt die veranderingen intussen zelf te willen doordrukken. Hoe kijkt u daarnaar?
Ook daar vrees ik dat men afstevent op een half schisma. Precies omdat men dingen wil veranderen die in principe voorbehouden zijn aan het centrale leergezag. Ik denk niet dat de Duitse Kerk zich eenzijdig zal afscheuren, maar verwacht evenmin dat Rome zomaar zal plooien. Bovendien zullen sommige landen eerder naar de Duitse synodale weg kijken en andere naar de uitkomst van de bisschoppensynode, met verdeeldheid tot gevolg.
– Door welk model zal de Kerk in Vlaanderen zich laten leiden volgens u?
Eerder door het Duitse, denk ik. De invloed van de Duitse theologie is hier nu al groot. Wel is het IPB anders georganiseerd dan het Zentralkomitee der deutschen Katholiken (ZdK). Bij ons vertrekt alles vanuit de katholieke middenveldorganisaties, die vertegenwoordigers afvaardigen. Het ZdK heeft een meer open en bredere organisatiestructuur en staat ook een stuk losser van de bisschoppenconferentie. In die zin verwacht ik in Vlaanderen niet meteen een gelijkaardig proces als in Duitsland, al geloof ik wel dat het IPB potentieel heeft om zijn basis te verbreden zoals het ZdK. Dat past ook bij een kernwaarde van het IPB, inclusie.

Reageren op dit artikel? Dat kan op www.kerkenleven.be