Van museum naar front: 'icoon' van Maria met luchtafweerraket

De Amerikaanse pop-artkunstenaar Chris Shaw maakte naam als decorontwerper en affichekunstenaar voor muziekgroepen zoals Kiss, Pearl Jam en de Foo Fighters. De voorbije jaren legde hij zich in zijn studio in San Francisco meer toe op schilderijen, waarbij hij vaak speels, soms zelfs satirisch omgaat met christelijke motieven. Zo maakte hij een afbeelding van een biddende, felgroene Elvis Presley of schilderde hij een martiniglas met een citroen die op de Eucharistie lijkt. Maar hij trok vooral de aandacht van de internationale media met een serie afbeeldingen van Maria in Banksy-stijl met ogenschijnlijk ongeschikte voorwerpen zoals een microscoop, een bierflesje of een kalashnikov. Die laatste afbeelding werd in 2013 in het Museum of Modern Art in San Francisco aan het publiek voorgesteld.

Een variant daarvan kent al meer dan een jaar groot succes op sociale media en werd in geen tijd een beschermsymbool aan het Oekraïense front. Nu draagt Maria op haar schouder een Javelin, de antitankraket uit de Verenigde Staten.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

De ‘Heilige Javelin’

De Maria met kalashnikov werd al in 2014, de annexatie van het Oekraïense schiereiland Krim en de Russische oorlog in de Donbass, het symbool van het nationale verzet tegen de Russische agressor. Ze vond haar weg naar ontelbare uniformen van Oekraïense soldaten en bij de burgerbevolking als teken van solidariteit met het leger. In 2018 verscheen in Oekraïense chatgroepen dicht bij het leger dan een afbeelding van Maria in een donkergroen legeruniform, in plaats van in het blauw. In de plaats van de Russische kalashnikov houdt ze nu de Amerikaanse Javelin-raketwerper in haar handen.

Kort voordat Rusland Oekraïne binnenviel, startte Christian Borys een sociale onderneming onder de naam Saint Javelin met de bedoeling geld in te zamelen voor Oekraïne, in het vooruitzicht van de dreigende invasie. De Canadese journalist met Oekraïense en Poolse roots had tussen 2014 en 2019 in Oekraïne had gewerkt voor media als BBC, The Washington Post en Al Jazeera. Ondertussen draait zijn onderneming op volle toeren.

De icoon geraakte via sociale media ruim verspreid onder Oekraïense soldaten en burgers, maar ze valt in slechte aarde bij kerkleiders. Toen de icoon in mei 2022 als muurschildering op groot formaat zijn weg vond naar een muur van een hoogbouw in Kiev, stuurdende Oekraïense Raad van Kerken en Religieuze Organisaties (UCCRO) een open brief aan president Zelenskyj en burgemeester Klitschko. De overheid werd tevens opgeroepen tot respect voor religieuze overtuigingen.

Christian Borys vindt de opwinding overdreven. Hij omschrijft de voorstelling als een meme die de humor op sociale media weerspiegelt. ‘Humor is een belangrijke pijler voor het moreel in het leger en bij de bevolking. Bovendien is de weergave van wapens in de iconografie niet nieuw.’ Hij verwijst naar de aartsengel Gabriël, die vaak wordt afgebeeld met een zwaard.

Bron: Katholisch.de