De 100 van Kerknet - de keuze van Karel D'Huys

Dit jaar bouwen we aan 'De 100 van Kerknet', een lijst van de mooiste spirituele muziek. Elk weekend voegt iemand drie favorieten toe. Volg mee!

Piet De Loof

Wat zijn jouw drie favoriete religieuze of spirituele muziekstukken, en waarom?

Met die vraag benaderen we dit jaar een dertigtal muziekliefhebbers. Hun antwoorden vind je op Kerknet en op Spotify, het online muziekplatform waar we bouwen aan een unieke playlist: 'De 100 van Kerknet'.

Deze week kiest Karel D'Huys drie favorieten.

Karel D’Huys is priester en als vicaris-generaal werkzaam in de beleidsploeg van het bisdom Hasselt. Muziek beluisteren en een concert bijwonen zijn voor hem intense momenten: 'Het voedt mij als mens. In mijn keuze voor De 100 van Kerknet laat ik mij leiden door betekenisvolle concerten die ik ooit mocht beleven.'

Voor De 100 van Kerknet selecteert hij muziek van Dmitri Sjostakovitsj, Arvo Pärt en Piet Swerts.

Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975), ‘Epiloog’ uit Strijkkwartet nr. 15, Op. 144 (1974)

Karel: 'Het is eigenlijk één doorlopend adagio van meer dan een halfuur in verschillende delen. De epiloog neemt meerdere thema’s van het geheel op en voert ze tot rust. De mineur toonaard wekt melancholie en ingetogenheid, maar evengoed klinkt zwaarte, worsteling en versplintering.

Dit strijkkwartet is geen religieus werk, maar wel pure expressie van diepe bewogenheid en levens-aanvoelen.

Sjostakovitsj is zwaar ziek. Voelt hij zijn naderende dood, enkele maanden later, in 1975? Van hem zijn de volgende woorden: Ik schrijf muziek; die muziek wordt uitgevoerd. De mensen kunnen ernaar luisteren. Wie horen wil, die hore. Tenslotte zeg ik alles in mijn muziek. Wie het werk durft te beluisteren in zijn geheel, doet misschien de ervaring op van de persoon naast mij, bij een uitvoering in de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Sint-Truiden. Ik heb het hele sterven van mijn schoonzus opnieuw beleefd!, vertrouwde ze mij toe. Wie horen wil, die hore.'

Arvo Pärt (°1935), ‘Prayer after the Canon’ uit Kanon Pokajanen (1997)

Karel: 'De liturgische tekst uit de Orthodoxe traditie, de Boetekanon tot onze Heer Jezus Christus, heeft Arvo Pärt diep geroerd. Zijn getuigenis is bekend: hoe de jarenlange omgang met deze tekst geleidelijk zijn betekenis ontsloot en hemzelf als persoon steeds dieper met deze verzen vervlocht.

Bij het beluisteren ben ik telkens getroffen door de ingetogenheid van de stemmen en door het zo perfecte samengaan van de muziek en de woorden.

In het midden van het gebed wordt het keerpunt van belijdenis naar hoopvol uitzien naar verlossing muzikaal op indrukwekkende wijze uitgedrukt. De woorden kunnen ieder mens uitnodigen tot een nieuwe stap. Schenk mij een hart vol bereidheid U te zoeken, schenk mij uw genade en vernieuw in mij de tekenen van uw beeld. Het gebed na de canon is het slotstuk van een twee uur lang durend ritueel. Iedereen zou dit eens in zijn leven moeten meemaken, zo stelde het Aquariuskoor bij de uitvoering in de kathedraal van Hasselt. Terecht.'

Piet Swerts (°1960), ‘Elegia’ uit Passio Domini Nostri Jesu Christi secundum Marcum (1988)

Karel: 'Uit deze muziek spreekt een bijzondere religieuze en spirituele bewogenheid. De Elegie voor strijkers ontstond in de nacht na de scheepsramp met de Herald of Free Enterprise. Ze werd toevertrouw aan I Fiamminghi, en die hebben ze ook uitgevoerd. In 1988 componeerde Piet Swerts zijn Marcuspassie, in 1993 gecreëerd in het Lemmensinstituut. Hij besliste de elegie hierin op te nemen.

Het is een rustpunt in de Passie, geplaatst na de woorden van Jezus bij het laatste avondmaal.

Het onnoemelijke lijden van de mens – stilzwijgend aanwezig en verdicht in dat ene moment van de scheepsramp – wordt opgenomen in het lijden en de zelfgave van Jezus. De brede muzikale bogen van de elegie helen en heffen het gemoed op tot aanvaarding, tot rust. Jezus en zijn leerlingen, op de vooravond van het lijdensverhaal, zingen de lofzang. Hoe betekenisvol, de elegie op deze plek neer te zetten.'

Opmerking: dit fragment is niet beschikbaar op Spotify. Op vraag van Karel D'Huys plaatsen we op Spotify het Elegia uit het Klarinetkwintet (2001) van Piet Swerts, een compositie die qua sfeer vergelijkbaar is.