5 gedachtepatronen die verlammen. Hoe je volgens christelijke leermeesters weer in beweging komt

Met oudjaar in aantocht kijken we met z’n allen terug op het jaar dat weldra afsluit. Wat heeft het ons gebracht? Wellicht was het een mengeling van mooie en moeilijkere momenten. Voel je dat er toch wel enkele hardnekkige negatieve gedachten spelen als je je persoonlijke leven onder de loep neemt? Kijk dan eens of er hieronder iets tussen zit wat je gedachten kan vernieuwen.

#1 Mij lukt nooit iets en anderen kunnen alles

Een eerste gedachte die je de dieperik in kan jagen, is er een die veralgemening combineert met vergelijking. Hoe zwaar een tegenslag ook kan aanvoelen, het zal nooit zo zijn dat je in alles mislukt bent. Als je het jezelf een volgende keer voelt denken, glimlach dan een keer en verander je gedachte door de ‘nooit’ te vervangen door ‘soms’. Bijvoorbeeld: er zijn inderdaad moeilijke dingen gebeurd in het afgelopen jaar, maar soms liep het ook goed en had ik het zelfs leuk.

Diezelfde ‘soms’ geldt trouwens ook voor anderen. Hoe volmaakt het leven van anderen er ook uit kan zien, ook zij kennen hun mindere dagen. Laat je niet vangen door vergelijkingen en vertrouw op je eigen weg die zich baant door hem gewoon te gaan. 

Of zoals C.S. Lewis hoopvol uitdrukt in The Weight of Glory:De dingen die in het vooruitzicht liggen, zijn veel beter dan wat we achterlaten. Nochtans zou hem ook het afscheid van zijn geliefde te wachten staan.

#2 Negatieve overtuigingen die niet van jezelf zijn

Negatieve overtuigingen of veronderstellingen zijn niet altijd van jou afkomstig. Vaak werden of worden ze door belangrijke figuren of instellingen uit je omgeving gezegd en nam je ze over. Als iets jou negatief stemt, vraag je dan altijd eerst af van waar die beperkende gedachte komt. Komt ze voort uit iets wat je zelf hebt meegemaakt of komt ze van iemand anders? 

Is het laatste het geval, bepaal dan in een volgende stap zelf of je deze overtuiging nog langer met je mee wil dragen. Als het gaat over gedachten die je zelfbeeld aantasten, kan je bijvoorbeeld Psalm 139,14 elke dag enkele keren biddend herhalen als steun in de rug: Ik loof U om het ontzaglijke wonder van mijn bestaan.

#3 Ik dacht dat jij dacht dat ik…

Niet zelden vragen we ons af wat anderen van ons denken. Zou ik wel voldoen? Zouden ze mij wel graag hebben? We gaan gedachten proberen te lezen en denken in de plaats van anderen. Als je zelfvertrouwen niet zo hoog zit, zullen het eerder negatieve dan positieve gedachten zijn die je de ander meent te weten denken.

Al in het boek Spreuken is er een goede tip terug te vinden om dit soort patroon tegen te gaan. Wie antwoordt zonder eerst te luisteren, handelt dwaas en maakt zichzelf belachelijk, zo stelt Spreuken 18,13 heel duidelijk. In plaats van zelf een antwoord te formuleren op een vraag die je eigenlijk aan anderen zou willen stellen, kan je ze beter gewoon stellen en luisteren wat die ander erop te zeggen heeft.

Bovendien is het raadzaam om onze gedachtestroom af en toe ook eens een halt toe te roepen. Augustinus wees er al op in zijn Belijdenissen: Onze harten zijn onrustig, totdat ze rust vinden in U. Enkel door zich op God te richten, kan er volgens Augustinus een einde komen aan onze eigen wirwar aan gevoelens en gedachten.

#4 Ik kan er niets aan veranderen

Wanneer je keer op keer tegen hetzelfde aanloopt, kan je de gedachte overvallen dat het je lot wel zal zijn en dat daar weinig aan te veranderen valt. In kleinere of grotere mate heb je het geloof in impact op je eigen leven dan verloren. Soms zal je daarbij ook steevast anderen de schuld geven en in een slachtofferrol gevangen zitten.

Paulus zat meermaals écht gevangen omwille van de christelijke boodschap die hij verspreidde. Toch vond hij telkens opnieuw kracht om te blijven verkondigen. Zijn krachtbron kan misschien ook ons sterken om binnen de gegeven situatie wat meer bewegingsvrijheid voor onszelf te creëren. Ik ben tegen alles bestand door Hem die mij kracht geeft, zo getuigt hij in zijn Brief aan de Filippenzen.

#5 Het is allemaal mijn eigen schuld

In plaats van alle verantwoordelijkheid voor je eigen leven op anderen of je leefomgeving af te schuiven, kan je ook van het tegenovergestelde last hebben: een gevoel van oververantwoordelijkheid. Vaak zal je dan de schuld op jou nemen wanneer er iets misloopt. 

Thomas a Kempis geeft in zijn bekende werk De Navolging van Christus een goede raad aan al wie zich verantwoordelijk voelt voor de hele wereld: Laat je niet te veel in beslag nemen door wat buiten jou ligt. Zoek innerlijke vrede, en je zult in staat zijn om boven vele kwaadheden te staan. 

Zou het ook jouw innerlijke rust kunnen bevorderen om niet langer alles in eigen handen te willen nemen, maar het vertrouwvol in die van God te leggen?

Is er nog een ander gedachtepatroon dat jou bezighoudt in deze eindejaarsdagen? Of heb je een andere tip om met negatieve gedachten om te gaan? We verzamelen ze graag voor jou als we er voldoende kunnen ontvangen via valerie.kabergs@otheo.be.