Aartsbisschop Terlinden, achter paus Franciscus, bij het binnenrijden van het Koning Boudewijnstadion. © Belga
Aartsbisschop Terlinden na het pausbezoek: ‘We hebben nog te veel vooroordelen’
Monseigneur, wat zijn uw algemene indrukken van het pausbezoek?
'Mij blijft vooral het grote enthousiasme bij. Gelovigen vertellen hoe mooi het was. Ja, er zijn discussies over wat de paus gezegd heeft en over de aankondiging van de zaligverklaring van koning Boudewijn Maar dat is een teken van de situatie van onze Kerk vandaag. We worden kleiner, nederiger, maar met gelovigen met een diepe overtuiging. Ik was niet verrast dat het stadion zo vlug vol zat, Vanuit mijn ervaring van bezoeken in parochies en gemeenschappen weet ik dat mensen hun geloof willen tonen. Het is goed om met velen samen te komen en te vieren. Maar onze Kerk is maar één van de overtuigingen in de samenleving. Het pausbezoek illustreert dat. De Kerk moet zich niet dominant opstellen. De rode draad van dit bezoek was: we worden een missionaire Kerk.’
Wat onthoudt u persoonlijk, want u zat toch op de eerste rij…?
'Ik mocht dit bezoek meemaken in de nabijheid van de paus en maakte deel uit van het pauselijk gevolg. Ik vertegenwoordigde de band met de Kerk in België. Er waren momenten dat ik met hem in dialoog kon gaan en een en ander kon delen over onze situatie, over onze Kerk en ons land, het goede en sterke. Tijdens het bezoek in Sint-Gillis konden we het hebben over het belang van de vele organisaties die vaak christelijke wortels hebben. We hadden het ook over spiritualiteit, mijn engagement voor Charles de Foucauld. Hij kent dat goed, door de inzet van kleine broeders en zusters voor mensen die rondtrekken, transpersonen, homoseksuelen… Tijdens deze reis hadden we zeer diverse ontmoetingen met christenen, maar ook met de burgerlijke overheid in Laken en de beide universiteiten.’
De paus ontmoette lang slachtoffers van seksueel misbruik. Deed hij wat de Belgische bisschoppen niet konden doen?
‘De ontmoeting werd lang voorbereid door de Belgische bisschoppen en de contactpunten. Ik zie er een stimulans in om verder te werken in overleg met de slachtoffers. De ontmoeting was zo een symbolische stap om verder te gaan. Er komt regelmatig overleg over beleid terzake. Voor mij past dit in continuïteit. We moeten beter doen, rekening houden met de aanbevelingen van de parlementaire commissie en met een enquête die de KU Leuven momenteel uitvoert in samenwerking met slachtoffers. De paus en de bisschoppen gaan in dezelfde richting. We nemen onze verantwoordelijkheid.’
In Koekelberg sprak Yaninka van Kamino over de verscheidenheid in opvattingen en spiritualiteit onder jongeren. Dat was ook te zien in het stadion. Is dat ook een uitdaging voor de Kerk in ons land?
‘Verscheidenheid is een verrijking voor de Kerk. Het is een oproep om meer synodaliteit te beleven en meer naar elkaar te luisteren. We hebben nog te veel vooroordelen over elkaar. De Hope Happening met jongeren op de Heizel was een uitdaging om jongeren met een grote diversiteit samen te brengen. En het was mogelijk!’
Een katholieke universiteit wil niet zeggen dat er een uniformiteit is van denken.
Andere zaak was het persbericht dat UCLouvain zaterdag om 18 uur verstuurde met daarin kritiek op de uitspraken van de paus…
'Velen waren verontwaardigd, ook ik, over de wijze van handelen. Het persbericht werd verzonden terwijl de paus nog niet vertrokken was uit Louvain-la-Neuve. Ik begrijp goed dat de paus geïrriteerd daarover was. Iets anders is de inhoud. Wat ik hoop en wens, is dat de dialoog die daar werd aangegaan wordt voortgezet, allereerst in de schoot van de universiteit zelf. Het gaat om vraagstukken die vandaag ook door theologen van onze universiteiten worden behandeld. De dialoog stopt niet, zelfs niet wanneer sommigen in de loopgraven duiken.’
Er zijn er die zeggen dat er geen katholieke universiteit meer is.
’We moeten genuanceerd kijken. In de Aula Magna werd de paus toegejuicht, wat niet betekent dat iedereen het met hem eens was. Een katholieke universiteit wil niet zeggen dat er een uniformiteit is van denken. Trek dus niet te snel conclusies. Met de Franstalige bisschoppen willen wij de relaties niet verbreken en samenwerken. Elke crisis is een kans om te groeien.’
Was u niet verbaasd over wat er in Louvain-la-Neuve gezegd werd?
’Laten we zeggen dat er over veel werd gesproken, maar dat vooral het deel over de plaats van vrouw in de Kerk opviel. Het antwoord van de paus was vrij klassiek. Dat was niet verrassend, want hij had al eerder op deze manier gesproken. Over deze vraagstukken denken ook theologen na. De paus neemt initiatief, geeft vrouwen belangrijke verantwoordelijkheden in het Vaticaan.’
De paus dankt zuster Agnès, aartsbisschop Terlinden kijkt toe. © Vatican Media
De seculiere media focusten sterk op misbruik, de positie van de vrouw en abortus, maar de paus sprak ook over andere dingen: de zorg voor mensen zonder papieren, de ecologische crisis, de vreugde van het evangelie en een Kerk voor ‘todos, todos, todos’. Hij toonde dat ook in zijn verrassingsbezoeken. Hoe maken we daar als katholieken in ons land werk van?
'De boodschap van de paus is de vreugde en de barmhartigheid van het evangelie. Dat gaat samen met levende gemeenschappen. We kunnen dat toepassen in onze samenleving en ons land. We worden een missionaire kerk, dat maakt een groot verschil. We doen dat samen. De vreugde van onze gelovigen is een mooie getuigenis. Wat doen we nu met deze ervaring? De komende weken gaan we dat moeten bekijken.’
Lees ook
Wat voelde u toen u met de paus het Koning Boudewijnstadion binnenreed?
'Het was een magnifieke ervaring: de vele gezichten hebben mij getroffen, met hun vreugde en spontanitieit. Daar raken we de realiteit van de Kerk als volk van God in al zijn eenvoud en vreugde. Ik was echt geraakt in het stadion. Het was geen spektakel, maar iets heel sterk. Zo’n mooi beeld van de Kerk! Maar dat was er ook in Sint-Gillis, waar de paus met daklozen ontbeet — ik was daar ook bij. Hoe een parochie met weinig middelen een broederlijk onthaal kan organiseren. Ook in Koekelberg was er dat sterk gemeenschapsgevoel.’
In het Koning Boudewijnstadion zagen we een katholieke gemeenschap die opvallend jong en veelkleurig is. Welke uitdagingen betekent dat voor de bisschoppen, bisdommen en parochies?
'Dat is een uitdaging en een genade. De verscheidenheid van culturen is een genade voor de Kerk. We zijn allen zusters en broeders in onze diversiteit door de Heilige Geest en vormen samen een volk.'
De rode draad van dit bezoek was: we worden een missionaire Kerk
Het was een bezoek met vele verrassingen. Ook voor u?
‘Zeker vrijdagochtend, met het bezoek aan de zusters der armen in het centrum van Brussel. Hij wou bij de meest kwetsbare mensen op bezoek gaan. De zaterdag was een zeer zware dag, en toen besliste hij ’s avonds nog naar Hope Happening op de Heizel te gaan. Hij was in vorm!’
Was het bezoek aan het graf van Boudewijn en de wens hem zalig te verklaren ook een verrassing?
‘Een totale verrassing. Een zaligverklaring vergt een lange procedure. Het hele leven van de persoon moet bekeken worden in het licht van Gods genade. Ook voor koning Boudewijn moeten we de procedure volgen en niet vooruitlopen, zoals bij alle zaligverklaringen. Maar de grote wens van de paus was een grote verrassing.’
Hoe ervoer de paus zelf het bezoek?
‘Daar hebben we het niet over gehad, maar sowieso heeft hij een band met de Belgen. Hij kent vele missionarissen en heeft Belgische vrienden. Hij praat niet over België, maar over persoonlijke relaties. Voor hem was België niet nieuw.’
Wat zegt u aan mensen die verbijsterd zijn door sommigen woorden van de paus?
‘Dat we op weg zijn, met hoop. Dat we ook het mooie moeten onthouden van wat de paus heeft gebracht. De paus was en is de katalysator van wat ons verenigt.’
• Interview in samenwerking met Cathobel
Laatste aanpassing op 08/10/2024 om 16:26
