Afscheid nemen in coronatijd

Ziek zijn, sterven, afscheid nemen en rouwen – het coronavirus veranderde alles. In de komende dagen zal zelfs een bezoek aan het kerkhof met Allerheiligen of Allerzielen anders verlopen, met mondmasker en op anderhalve meter. Sinds maart werden vele overledenen ‘inderhaast’ begraven na een korte en eenvoudige kerkdienst waaraan slechts enkele vrienden of familieleden mochten deelnemen. Wat we nodig hebben om waardig afscheid te nemen – een verzorgde rouwkamer, enkele dagen van stilte en rouwbezoek, een warme knuffel van vrienden, een koor dat zingt, rituelen die verbinden, woorden die hoop geven, gesprekken rond een koffietafel – werd vele families grotendeels ontzegd. Jammer, want sterven en afscheid verdienen beter. 
Pastores in een ziekenhuis of woon-zorgcentrum vertellen me wat ze de voorbije maanden meemaakten en hoe moeilijk zij het ermee hebben. Van de ene dag op de andere kwam hun instelling terecht in een ‘oorlogslogica’. Zieken of bejaarden moesten van kamer veranderen en hun leefgroep verlaten. Sommigen mochten nog bezoek ontvangen, de meesten echter niet. Patiënten brachten dagen en weken door in eenzaamheid, al of niet in comateuze toestand. Gesprekken over leven en dood, over liefde en geliefden of over Gods barmhartigheid waren er niet meer. De dood kwam velen halen als een dief in de nacht. In deze dagen past grote dankbaarheid voor alle medische en verzorgende beroepskrachten die stervenszieke mensen nabij blijven, met alle mogelijkheden waarover ze beschikken. Ook zij verdienen beter dan hun patiënten zo te moeten loslaten.
Het treft me elk jaar rond Allerheiligen. Wanneer uit het dorp bijna alle bloemen zijn verdwenen of bladeren gevallen, komt één tuin opnieuw tot leven, het kerkhof. Een heel jaar ligt het te wachten op die laatste bloemenparade. Bloemen met ontelbare kleuren en evenveel namen, netjes bij een graf geplaatst. Al of niet met een naamkaartje of een boodschap erbij. De laatste bloementuin van het jaar is bestemd voor onze overledenen en voor onze verbondenheid met hen. Immers, tussen leven en dood staat geen ijzeren gordijn. De grens [node:field_streamers:0] tussen leven hier en leven daar is niet dik, maar dun. Langs die dunne grens dragen we ons verdriet en koesteren wij onze hoop. Op die grens zijn twee landen te zien, een land dat achter ons ligt en een land dat voor ons ligt. Graag wens ik u een rustige wandeling op het kerkhof, verbonden met al wie ons voorop gingen naar de overkant. Trouwens, ook aan hun kant van de grens staan bloemen in bloei. Een bloemenparade die kleurt naar het licht van Gods liefde.
In deze dagen van Allerheiligen en Allerzielen wil ik alle christelijke gemeenschappen oproepen aandacht te hebben voor families die gedurende het voorbije jaar iemand verloren aan COVID-19 of die van iemand afscheid moesten nemen onder de beperkende maatregelen ten gevolge van het coronavirus. Deze families zullen een extra teken van nabijheid best kunnen gebruiken om hun verdriet te lenigen en om de herinnering aan hun geliefde overledene levendig te houden.
Parochies kunnen bijvoorbeeld dit jaar ergens een gedachtenisteken aanbrengen voor alle overledenen ‘in tijd van corona’ of een bijzonder gebedsmoment houden, binnen of buiten de kerk, of een gebedstekst ter beschikking stellen voor thuis of op het kerkhof. Zelf schreef ik een gebed dat parochies kunnen printen en doorgeven aan wie ze wensen. Elk teken van gelovige verbondenheid is dit jaar extra welgekomen. Ik wens u mooie dagen van Allerheiligen en Allerzielen.