Beschaafd debatteren met Het Grote Gelijk en Franciscus van Sales

Hoe vaak gaat u in gesprek met iemand met een andere mening? Met die vraag nodigen Knack en De Standaard het publiek uit om zich in te schrijven voor Het Grote Gelijk. Dat doe je door ‘ja’ of ‘nee’ te antwoorden op 7 stellingen en jezelf kort voor te stellen. Op basis daarvan word je gekoppeld aan een tegenpool bij jou in de buurt. Op zaterdag 4 mei kun je elkaar ontmoeten en in gesprek gaan.

Het event bouwt verder op een Duits experiment en gaat intussen Europees. Wie er op 4 mei nog niet genoeg van heeft, kan dus ook deelnemen aan de Europese versie op 11 mei.

Waarom al die moeite?

Onder meer door sociale media zoals Facebook en Twitter is debatteren vaak een dovemansgesprek geworden.

Ze nodigen uit tot korte en uitgesproken meningen. Voor nuance is er weinig of geen plaats. In plaats van te zoeken naar verbinding en oplossingen, staat het overtuigen en verdedigen van het eigen grote gelijk centraal. Gevolg: toename van extremismen en polarisatie.

Hoe kunnen we terug grondig maar beschaafd van mening leren verschillen en een gesprek eindigen met een stap vooruit voor beide partijen? De heilige Franciscus van Sales (bisschop van Genève, 17de eeuw) had daar ook al goede tips voor. In zijn boek Inleiding tot het devote leven heeft hij het onder meer over deugdzaam spreken.

Deugdzaam spreken doe je zó

1. Wik je woorden • Spreek gematigd en met respect voor je gesprekspartner. Franciscus van Sales schrijft: Laat geen onvertogen woord over je lippen komen, want zelfs al bedoel je het niet slecht, de ander kan het wel zo verstaan. Wik je woorden, en de gedachten waar ze uit voortkomen.
2. Wel humor, geen spot • Niets is zo tegengesteld aan liefde als de minachting en veroordeling van je medemens. Spotten ligt dicht bij beledigen en moet daarom vermeden worden. Een goede grap daarentegen is bevorderlijk voor het gesprek. Onze kleinmenselijkheden kunnen best een bron van humor zijn, als het vriendelijk bedoeld is.
3. Vermijd harde oordelen • Franciscus van Sales is scherp als het op het onbezonnen veroordelen van anderen aankomt. We moeten die bevoegdheid van God niet usurperen. Hij gaat verder: Veel mensen spelen graag filosoof en denken binnen te kunnen kijken in het moreel van de ander. Of ze veroordelen de ander vanuit hun eigen passies en weerzin.
   De remedie? Wie wil genezen van al te scherpe oordelen, moet niet zozeer beter kijken of argumenteren, maar zijn eigen gevoelens onderzoeken. Als je gevoelens vriendelijk zijn, zal je oordeel vriendelijk zijn. Zegt het evangelie ook niet dat je geoordeeld zult worden met de maatstaf die jij voor anderen gebruikte?
4. Vermijd laster • Franciscus van Sales noemde laster de plaag van zijn tijd. Wie de mensheid kan verlossen van laster en geroddel, bevrijdt hem van het merendeel van haar kwaad en ongelijkheid. De heilige raadt aan: Als je iemand hoort roddelen, probeer dat dan in vraag te stellen. Lukt het niet, verander dan van onderwerp, probeer iets positiefs te zeggen over de benadeelde en bedenk dat mensen hun deugdelijkheid te danken hebben aan Gods genade.
5. Cultiveer eenzaamheid • Deugdzaam spreken kun je leren, stelt Franciscus van Sales. En wel door je te oefenen in eenzaamheid, niet alleen fysiek, maar ook in gedachten, door te zwijgen. Deugdzaam spreken komt voort uit gebed en meditatie, zegt de heilige. En daarvoor moet je alleen zijn.
6. Zoek de waarheid • Spreek terughoudend maar oprecht en eerlijk. Liegen is uit den boze. Trouw, eenvoud en oprechtheid moeten je taal sieren. Laat niet de kwantiteit maar de kwaliteit van wat je zegt, voorop staan.

Voor Franciscus van Sales is een dergelijke manier van spreken een essentieel onderdeel van een godvruchtig leven als christen. 

Bron: America Magazine