Wat betekent Pasen? - Je Complete Goede Week Gids

Ga direct naar: 
 

1. Wat betekent Pasen?
2. Pasen in de Bijbel 
3. Pasen in de liturgie 
4. Spiritualiteit van Pasen 
5. Pasen in de kunst 
6. Uitgesproken - 3 citaten over Pasen 
7. Gebeden Pasen 
8. Gebruiken en gewoontes op Pasen 
    

1. Wat betekent Pasen? 

Met Pasen gedenken en vieren christenen wereldwijd de verrijzenis van Jezus Christus. Jezus, die gestorven is aan een kruis, is niet in de dood gebleven, maar door God tot nieuw leven opgewekt. 

Het verrijzenisgeloof is de kern van het christelijke geloof. Het verwijst niet alleen naar de eenmalige historische gebeurtenis van het lege graf 2000 jaar geleden. De kerk viert ook dat alle gelovigen nu al delen in het verrijzenisleven van Jezus. Christus verrijst als bron van leven in het gelovige hart.

Lees meer: 

• Pasen in 16 vragen en antwoorden

2. Pasen in de Bijbel

Het verhaal van de verrijzenis vind je terug bij de vier evangelisten (Matteüs 28,1-10, Marcus 16,1-13, Lucas 24,1-53 en Johannes 20,1-23). Na de kruisiging van Jezus op vrijdag hield iedereen de voorgeschreven sabbat in acht. Maar op zondag, de derde dag, gingen enkele vrouwen in alle vroegte naar het graf om het lichaam te balsemen. De evangelisten schetsen hun ontzetting wanneer ze het graf leeg vinden. Met de schrik om het hart lopen ze naar de leerlingen. Nu komen Petrus en Johannes in allerijl kijken. Ook zij stellen vast dat Jezus niet meer in het graf ligt.

Wat later verschijnt Jezus voor de eerste keer, en wel aan Maria Magdalena. Hou me niet vast, zegt Hij tegen haar. Een opdracht om de aardse Jezus los te laten en hem nu op een andere manier te volgden. Diezelfde dag verschijnt hij ook aan twee andere leerlingen. Op weg naar Emmaüs, weg van Jeruzalem, komt Hij bij hen lopen en legt hen uit waarom alles gebeurd is zoals het moest gebeuren. Aan tafel breekt hij het brood en daarin herkennen de Emmaüsgangers hem uiteindelijk.

(Lees verder onder de illustratie)
 

3. Pasen in de liturgie

In de paaswake vieren christenen de kern van hun geloof: Jezus is niet in de dood gebleven maar opgestaan. De liturgie brengt die overgang van dood naar leven tot uitdrukking in de lichtritus. De viering begint idealiter buiten de kerk wanneer het al donker is, rond een vuurkorf. Iedereen krijgt een kaars. De voorganger ontsteekt de paaskaars en geeft het door. Iedereen gaat de nog donkere kerk binnen, achter de paaskaars aan, het licht van Christus, dat de duisternis verdrijft.

De lezingen maken duidelijk dat het paasfeest diepe wortels heeft in de geschiedenis van Israël. Het joodse Pesach herdenkt de bevrijding uit Egypte en de doortocht door de woestijn. Jezus’ zelfgave wordt op die ervaring gelegd. Hij is het paaslam, waardoor God opnieuw zijn bevrijdingskracht zal tonen. Eigenlijk wil de liturgie van de paaswake ons ook zelf de doortocht laten maken. 

Het derde deel van de paaswake bestaat uit het doopsel van nieuwe gelovigen en de hernieuwing van de doopbeloften door alle aanwezigen. Ook die onderdompeling in water kun je zien als een doortocht, letterlijk en symbolisch, naar nieuw leven. Zo staat midden het liturgisch paasfeest een stuk dat het innerlijke paasfeest uit het leven van elke gelovige betreft: zijn eigen doopsel.

De liturgische kleur is wit, feestkleur bij uitstek. Ook ‘s anderendaags, op het Hoogfeest van Pasen, staat die kleur centraal.

Lees meer: De paaswake, een doortocht

4. Spiritualiteit van Pasen 

• Christen zijn en Christus navolgen is geen fake verhaal met een happy end. Het is geen ideaal van grenzeloze groei. Het is geen naïef geloof dat alles zonder meer goed komt. Het verhaal eindigt met het failliet van alle idealen en met fysieke neergang. Ook wij zullen op het einde van ons leven aftakelen, al onze vermogens en bezittingen moeten loslaten en vervolgens sterven. Zo is het leven. Maar wie zich kan overgeven aan de wil van God, die kan met een gerust hart alles van zichzelf wegschenken en uit handen geven. Zolang wij leven, leven we voor de Heer; en wanneer wij sterven, sterven we voor de Heer. Dus of we nu leven of sterven, wij zijn van de Heer. (Rom. 14,8) 

• Op de vernietiging en teloorgang volgt een totaal onverwacht nieuw leven. De dood is geen eindpunt meer, maar een doorgang. Het is erg moeilijk om ons dat nieuwe leven aan de andere kant voor te stellen. De Bijbel spreekt over  het verheerlijkte lichaam van de verrezen Jezus. Geen fysiek lichaam dus, maar een ander soort van werkelijkheid. De leerlingen van Jezus reageren erop met blindheid, verwarring, ontzetting en twijfel. Hoe reageer jij? 

• Het eeuwige leven begint niet na de dood, het is er nu al. Verborgen. Het is een leven van overgave aan de wil van God. Soms vangen we er tijdens ons leven een glimp van op. Soms is het vooral een uitzien, in hoop en verlangen, naar het volle leven. Welke rol speelt het eeuwige leven voor jou? 

• Verrijzenisleven kunnen wij niet maken, wij kunnen het niet op eigen kracht opwekken. Wij moeten toelaten dat wij opgewekt worden. Het is louter genade. Ons ego heeft het daar moeilijk mee. Maar onze ziel veert ervan op. Hoe is het voor jou, om nu al verrijzenisleven te mogen ontvangen, zomaar, om niet? 

• Elke keer als we eucharistie vieren, ontvangen we heel concreet het verheerlijkte lichaam en bloed van de Heer. Met materialistische ogen zien we alleen wat brood en wijn. Met een religieuze blik zien we de grenzeloze liefde waarmee God zich klein maakt om ons te voeden, op te bouwen en leven te geven. Alles wat echt leeft in jou, dat is al de Heer van het leven. 

5. Pasen in de kunst 

Met typisch Vlaamse precisie verbeeldt Hans Memling De opstanding van Christus. Met verrassende afwijkingen van de evangelies ook. 
 

Bekijk ook onderstaande video met 50 bekende kunstwerken over de opstanding van Jezus.

6. Uitgesproken - 3 citaten over Pasen

• Geef u niet over aan de wanhoop. Wij zijn het paasvolk en halleluja is ons lied. Paus Johannes Paulus II

• Vandaag is onze Heer Jezus Christus opgestegen naar de hemel. Laat ons hart met Hem opstijgen. (…) Zoals Hij is opgestegen zonder ons te verlaten, zo zijn ook wij daar nu al met Hem, hoewel met ons lichaam nog niet is gebeurd wat ons is beloofd. (…) Terwijl Hij daar is, is Hij ook met ons. En terwijl wij hier zijn, zijn wij ook met Hem. Augustinus, Preek 263A

• Waar is, o dood, uw prikkel?
  Waar, o Hades, uw prooi?
  Opgestaan is Christus, en jij bent neergeworpen.
  Opgestaan is Christus, en de demonen zijn gevallen.
  Opgestaan is Christus, en de engelen verheugen zich.
  Opgestaan is Christus, en overal heerst het leven.
  Opgestaan is Christus, en geen dode is meer in het graf.
  Want Christus, opgestaan uit de dood, is de eerste van de ontslapenen geworden.
  Hem zij de roem en de kracht in de eeuwen der eeuwen.
  Johannes Chrysostomos (349-407). Uit: Oude wegen naar het feest, 40 dagen geloofsverdieping uit de vroege kerk, Mattias Rouw

7. Gebeden Pasen

Gij zijt mijn Liefde

Neen, mijn Lief,
Gij zijt geen vuur,
Gij zijt geen water,
Gij zijt niet wat wij zeggen.
Gij zijt wat Gij zijt
in uw glorievolle eeuwigheid.
Gij zíjt:
dat is uw wezen en uw naam.

Gij zijt leven:
goddelijk leven,
vitaal leven,
leven dat verenigt.

Gij zijt een en al zaligheid:
eenheid die niet genoeg te loven valt
en die ieder woord en elk begrip te boven gaat.
In één woord, Gij zijt Liefde.
Mijn Liefde.

Wat zal ik over U dus zeggen?
Gij hebt mij gemaakt voor U;
voor U, zeg ik, die Liefde zijt.

Marie Guyart

In: Albert Jamet, Marie de l’Incarnation. Écrits spirituels et historiques, Paris, Desclée de Brouwer, 1929, I, 380. Vertaald door bisschop Lode Aerts.

Gebed

Ik zal blijven geloven, zelfs als iedereen de hoop verliest.
Ik zal blijven liefhebben, zelfs als anderen haat zaaien.
Ik zal blijven bouwen, zelfs als anderen vernietigen.
Ik zal over vrede blijven spreken, zelfs te midden van een oorlog.
Ik zal licht blijven verspreiden, zelfs te midden van de duisternis.
Ik zal blijven zaaien, zelfs als anderen de oogst vertrappen.
En ik zal blijven schreeuwen, zelfs als anderen zwijgen.
En ik zal blijven een glimlach brengen op gezichten in tranen.
En ik zal verlichting brengen, als we de pijn zien.
En ik zal redenen tot vreugde bieden waar alleen maar verdriet is.
Ik zal degene die besloot te stoppen, aanmoedigen om door te lopen…
En ik zal mijn armen uitstrekken naar hen die zich uitgeput voelen.

Abbé Pierre

Ontdek ruim 50 oude en nieuwe gebeden in Heer, leer ons bidden.

8. Gebruiken en gewoontes op Pasen

• Paaseieren rapen natuurlijk :)
• In landen als India, Nederland, Roemenië, Bulgarije, Griekenland en Afghanistan worden op Pasen eiergevechten georganiseerd. De spelers proberen met een hardgekookt ei het ei van hun tegenstanders kapot te gooien, terwijl dat van hen heel moet blijven.