Als je iemand op fouten wijst, doe dat dan zachtjes en nederig

Broeders en zusters, goedendag!

In het gedeelte uit de Brief aan de Galaten dat we zojuist hebben gehoord, spoort de Heilige Paulus de christenen aan te leven volgens de Heilige Geest (cf. 5,16.25). Dat is een stijl: ‘leven volgens de Heilige Geest’. Immers, geloven in Jezus betekent: Hem volgen, Hem op zijn weg achternagaan, zoals de eerste leerlingen hebben gedaan. Het betekent ook terzelfdertijd de tegengestelde weg vermijden, die van het egoïsme, van het zoeken naar eigen belang, wat de apostel noemt de begeerte van de zelfzucht”(v 16). De Geest is de gids van deze gang op de weg van Christus, een schitterende maar ook vermoeiende weg. Hij begint met het doopsel en duurt levenslang. Men kan het vergelijken met een lange tocht in het hooggebergte. Dat is boeiend, het doel trekt ons aan, maar het vraagt moeite en volharding.

Positieve kijk op het leven

Dit beeld kan ons helpen om tot de kern te komen van de woorden van de apostel: Leven volgens de Geest, je laten leiden door Hem. Deze uitdrukkingen wijzen op een activiteit, een beweging, een stuwkracht die verhindert dat men bij de eerste moeilijkheid stilvalt. Het brengt tot vertrouwen in de kracht die van bovenkomt (De Herder van Hermas, 43, 21). Door deze weg te gaan komt de christen tot een positieve kijk op het leven. Dat betekent niet dat het kwaad dat in de wereld aanwezig is als het ware verdwenen is. Ook niet dat er minder negatieve stuwing uitgaat van egoïsme en hoogmoed. Het wil zeggen dat geloven in God steeds sterker is dan onze aarzelingen en groter dan onze zonden. En dat is belangrijk!

Aansporing

Terwijl hij de Galaten aanspoort deze weg te gaan, beweegt de apostel zich op hun niveau. Hij gebruikt niet langer de gebiedende wijs – leeft (v 16) – maar zegt wij in de aantonende wijs: Daar wij leven door de Geest, willen we ook leven volgens de Geest (v 25). Alsof hij wil zeggen: laten we ons op dezelfde lijn stellen en laten we ons door de Heilige Geest leiden. Het is een aansporing, een aansporende wijs. Paulus ervaart deze aansporing ook als voor zichzelf noodzakelijk. Ook al beseft hij dat Christus in hem leeft (cf. 2,20), toch is hij er ook van overtuigd dat hij het doel, de top van de berg, nog niet heeft bereikt (cf. Fil 3,12). De apostel plaatst zich niet boven de gemeenschap. Hij zegt niet: Ik ben het hoofd, jullie zijn de anderen; ik heb de hoogte van de berg bereikt, jullie zijn nog onderweg. Neen, zo spreekt híj niet. Hij plaatst zich midden op de weg van allen om het concrete voorbeeld te geven dat het nodig is God te gehoorzamen door steeds meer en beter te beantwoorden aan de leiding van de Geest.

Hoe mooi is het niet wanneer we pastores zien die met hun volk de weg gaan en die zich niet van hen afzonderen.

Hoe mooi is dat. Deugddoende is het.

Mildheid

Dit leven volgens de Geest is niet slechts een individuele activiteit. Het betreft ook de gemeenschap als geheel. Inderdaad, de gemeenschap opbouwen volgens de door de apostel aangeduide weg, is begeesterend maar veeleisend. De uitingen van de zelfzucht, de bekoringen – die wij, om zo te zeggen, allemaal hebben – dat wil zeggen afgunst, vooroordelen, schijnheiligheid, wraakzucht blijven duren en laten zich voelen. Grijpen naar de starheid van geboden kan een makkelijke bekoring worden, maar door zo te handelen verlaat men het pad van de vrijheid en in plaats van de top te bereiken zou men terug naar beneden gaan.

De weg van de Geest vraagt op de eerste plaats ruimte geven aan de genade en aan de liefde. Ruimte scheppen voor Gods genade, niet bevreesd zijn.

Nadat Paulus met strenge woorden gesproken heeft, nodigt hij de Galaten uit dat ieder de last van de ander zou op zich nemen en als iemand zich vergist dan mild te zijn (cf. 5,22). Laten we naar zijn woord luisteren: Broeders, als iemand op een misstap betrapt wordt, moet gij, geestelijke mensen, zo iemand in een geest van zachtmoedigheid oprichten; let tegelijk op jezelf, jij kunt ook in verzoeking komen. Helpt elkaar zulke lasten te dragen (6,1-2). Dat is een houding die wel erg verschilt van lasterlijk geklets, dat niet volgens de Geest is. Volgens de Geest is het zacht om te gaan met de broeder wanneer men hem verbetert en ervoor te zorgen dat we nederig zijn om niet in dezelfde zonden te vallen.

Solidariteit

Immers, wanneer we bekoord worden om anderen slecht te beoordelen, wat vaak gebeurt, moeten we vooreerst nadenken over onze eigen broosheid. Hoe makkelijk is het op anderen kritiek te leveren! Er zijn mensen die wel een doctoraat in lasterlijk geklets lijken te hebben. Elke dag leveren ze kritiek op anderen. Kijk liever naar jezelf! Het is aangewezen ons de vraag te stellen – wanneer we kritiek leveren op een broeder of zuster – of we niet op een of andere wijze medeplichtig zijn aan zijn vergissing. Tegelijk met zijn gave van mildheid nodigt de Heilige Geest ons uit tot solidariteit om de lasten van anderen te dragen. In het leven van een mens zijn er veel lasten: ziekte, werkloosheid, eenzaamheid, leed …! En nog veel andere beproevingen die vragen om nabijheid en naastenliefde. Ook de woorden van de Heilige Augustinus kunnen ons helpen. Hij bespreekt dezelfde Bijbeltekst als volgt: Daarom broeders, wanneer iemand op een fout betrapt wordt, (…) verbetert hem dan met mildheid. Als je de stem verheft, heb inwendig lief. Heb lief wanneer je moed inspreekt, wanneer je op vaderlijke wijze optreedt, wanneer je berispt, wanneer je streng bent (Preken 136/B 3). Heb altijd lief.

De hoogste regel van de broederlijke vermaning is de liefde. Het goede willen voor onze broeders en zusters.

Het komt erop aan de problemen van de anderen te verdragen. De gebreken van anderen in de stilte van het gebed benaderen om de juiste aanpak te vinden en de ander te helpen zichzelf te verbeteren. Dit is niet makkelijk. Lasterlijk geklets is een gemakkelijker weg. De ander afbreken alsof ik volmaakt ben. Dat moet men niet doen. Mildheid, geduld, gebed, nabijheid.

Laten we met vreugde en geduld onder de leiding van de Heilige Geest deze weg bewandelen

• Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc
• Lees alles van paus Franciscus op Kerknet.