Leo De Weerdt: 3 momenten van (niet)alledaagse schoonheid (29/12)
Muziek van Sakamoto
Ryuichi Sakamoto's Async (2017) is een klein meesterwerk dat ik koester en ’s avonds af en toe beluister. In dit werk, dat de Japanse componist maakte na een hevige strijd met een keelkanker, laat hij behoedzaam door verschillende composities heen onze menselijke sterfelijkheid doorklinken. Bevreemdende klanken vermengen zich met sobere transcendente melodieën en brengen je als luisteraar in een contemplatieve en meditatieve houding. Het emotionele middelpunt van het album is fullmoon. Dit stuk opent met een opname van de auteur Paul Bowles (1910-1999, Amerikaans schrijver, dichter en componist) van een fragment uit zijn roman The Sheltering Sky:
Omdat we niet weten wanneer we zullen sterven, zien we het leven als een onuitputtelijke bron. Hoe vaak zal je de volle maan nog zien opkomen? Misschien nog 20 keer of meer? En toch lijkt het allemaal grenzeloos.
Een koor van overlappende stemmen herhaalt deze lijnen dan in verschillende talen, tegen een achtergrond van uitgezuiverde piano-akkoorden op een wolk van synthesizer. Het is één van die stukken die je dwingt om te stoppen met wat je doet en gewoon te luisteren.
Beluister dit fragment onderaan deze pagina.
De nieuwe roman van Amélie Nothomb
Ignatius van Loyola stelt in zijn Geestelijke Oefeningen voor om te bidden met de evangelie- of bijbelverhalen en zo bij God te komen zoals men een vriend tegemoet gaat. Hij nodigt daarbij uit om je de verhalen ‘voor te stellen’ door te luisteren naar wat er gezegd wordt en te kijken naar wat er gebeurt. Méér nog door in dit verhaal jezelf ergens een plaats toe te kennen en te durven in de huid te kruipen van één of ander personage.
Dit is ook wat Amélie Nothomb weliswaar met een zekere vrijpostigheid, maar zonder enige theologische of exegetische pretentie en in haar typische literaire stijl, doet in haar laatste roman Soif. Ze leeft zich in in de persoon van Jezus enkele uren voor zijn dood, maar dan op zo’n intense manier dat het voor de lezer op de duur onduidelijk wordt wie hier aan bod komt: Jezus of de auteur zelf? De roman van Nothomb heeft bij vele gelovige lezers verontwaardiging uitgelokt.
Na een eerste lectuur (ik zet me met méér aandacht aan nog een tweede ronde) verrast deze - niet méér maar ook niet minder typische Nothomb-roman - juist door de manier waarop de auteur ons de figuur van Jezus laat ontdekken los van onze traditionele Christelijke kaders. Een fragment:
Hoe weet je of je gelooft? Het is als met de liefde, je weet het! Je hoeft hierover niet te reflecteren. In de gospel zingt men ‘and then I saw her face, yes I’m a believer’. Dat is precies wat aangeeft hoe het geloof en de liefde op elkaar lijken: je ‘ziet’ en meteen verandert alles. Je hebt hier niet eens over nagedacht. Je hebt een glimp opgevangen en die openbaring was je genoeg.
• Soif, Amélie Nothomb - Albin Michel 2019. Binnenkort in Nederlandse vertaling bij Xander Uitgevers B.V.
Een gesprek met Mozart
Eric Emmanuel Schmitt deelde onlangs een mooie overweging uit zijn roman Mijn leven met Mozart (uitgeverij Atlas 2005), waarin hij in gesprek gaat met zijn lievelingscomponist. In dit werk vertelt hij hoe hij rond Kerstmis in de ban van de boodschappenkoorts door het oude Lyon loopt en de Sint-Janskathedraal binnnenstapt vanwege de muziek die er weerklinkt. Toen hij de kerk binnenkwam hoorde hij een koor van oudere mannen en vrouwen vooraan zingen: het Ave verum corpus van Mozart.
‘Precies op dat moment dwong jij, Mozart met het Ave, verum corpus, me tot een kritisch zelfonderzoek. Waarom vier je Kerstmis, vroeg je me? Waarom geef je zoveel geld uit? De antwoorden drongen tot mijn geweten door en maakten me bang. Terwijl ik de hele dag had gedacht dat ik een goed mens was, kwam ik tot de ontdekking dat ik vooral erg tevreden was over mezelf: ik verdoezelde het egoïsme dat mijn gedrag het afgelopen jaar had bepaald, ik compenseerde met cadeaus de goede voornemens die ik niet had gehad, de telefoontjes die ik niet had beantwoord, de uren die ik niet aan anderen had besteed. In plaats van een en al gulheid te zijn, kocht ik mijn gemoedsrust af. De koortsachtigheid waarmee ik geschenken kocht had niets christelijks: het was een weloverwogen investering om mezelf een goede reputatie te verschaffen. Ik wenste geen vrede, ik haakte alleen naar vrede voor mezelf. Maar jij herinnerde me eraan dat we de geboorte vierden van een God die over liefde spreekt...’
Beluister de muziek van Mozart onderaan deze pagina.