Maak kennis met Georges Ruyssen, expert op de gezinssynode

Een week na de start van de gezinssynode heeft Georges Ruyssen alvast 1 reden tot vieren. Op 12 oktober wordt hij namelijk 48 jaar. Het is meteen ook 20 jaar geleden dat hij intrad bij de jezuïeten. In 1995 was Georges 28 en assistent Volkerenrecht aan de KU Leuven.

Een carrière in de diplomatie lonkte, maar dat was buiten de werking van de heilige Geest gerekend.

2 gebeurtenissen speelden in rol in de plotselinge carrièrewissel.

Georges Ruyssen • Als kind had ik een intens gebedsleven en was ik op zoek naar Gods aanwezigheid in mijn leven. Ik voelde al rond de leeftijd van 11 jaar een roeping, maar later verdween die naar de achtergrond. Tot een ingrijpende gebeurtenis mij weer naar een verdieping van mijn geloof bracht: het overlijden van mijn moeder.

Georges was toen 17 en vroeg zich af hoe God dit kon aanvaarden. Op zoek naar het antwoord op die vraag kwam hij opnieuw dichter bij God. Jezus’ woorden klonken toen heel concreet en persoonlijk: Kom tot mij en ik zal u rust en verkwikking geven!

Een 2de belangrijke gebeurtenis was zijn verblijf van 1 maand in Ethiopië. Georges was daar vanuit de KU Leuven in het kader van een samenwerkingsproject. Hij gaf er les aan rechters over oorlogsmisdaden en internationaal recht. Tijdens die maand voelde hij opnieuw een sterke roep.

Vers 12 van psalm 116 weerklonk in zijn hoofd: Wat zal ik op mijn beurt aan de Heer geven voor al het goede aan mij besteed?

Nog geen jaar later begon hij aan het noviciaat bij de jezuïeten in Brugge.

Waarom de jezuïeten?

Georges Ruyssen • Het antwoord op die vraag evolueert met de tijd. Mijn voorkeur ging uit naar die orde vanwege haar internationale karakter en haar intellectuele en culturele uitstraling. Pas nadien ging ik ook de ignatiaanse spiritualiteit ontdekken: God vinden in alles en een houding van totale overgave (Take and receive, het suscipe gebed). Dat was vooral een herkenning: Ja, zo zie ik het ook! Die visie op God paste volledig in de geloofsbeleving die ik als kind al kende.

Waar bracht het noviciaat je heen?

Georges Ruyssen • Na dat eerste jaar in Brugge werd ik naar Birmingham gestuurd voor de verderzetting van het noviciaat. Ik was immers de enige Vlaamse novice op dat moment. Theologie en filosofie studeerde ik vervolgens in Parijs, aan de jezuïetenfaculteit van Centre Sèvres. Ondertussen verdiepte ik me in de oecumene aan de School of Ecumenical Studies, een instituut van de Wereldraad van Kerken in Genève.

Daarop volgde dan weer een jaar regentie, een onderbreking van de studie. Tijdens dat jaar werkte ik als assistent van pater Dominique Peccoud, raadgever van de directeur-generaal van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) wat betreft religieuze aangelegenheden. We organiseerden onder meer een interreligieuze conferentie over hoe godsdiensten kunnen bijdragen aan de realisatie van de Waardig werk agenda.

In 2001 kwam je in Rome terecht. Daar sloot de studie kerkelijk recht weer aan bij je eerste liefde.

Georges Ruyssen • Inderdaad. Ik maakte een doctoraat over de eucharistische gastvrijheid, oftewel de mogelijkheid voor niet-katholieken om de communie te ontvangen tijdens een katholieke eucharistie. Sinds 2005 ben ik verbonden aan de faculteit kerkelijk recht van het Pontificaal Oriëntaals Instituut. Daar geef ik vakken als huwelijksrecht, procesrecht en de vorming van clerus in de oosterse katholieke kerk.

Ik ben bijna klaar met de publicatie van het 7de en laatste volume van de Vaticaanse archieven over de Armeense kwestie periode 1894 tot en met 1930 (het fameuze jaar van de genocide in 1915 inbegrepen).

Op 21 november wordt de hele reeks voorgesteld.

Wat kan oosters kerkrecht de synodevaders te bieden hebben?

Georges Ruyssen • Voorstanders van een mildere visie op echtscheiding kijken wel eens naar de praktijk van het orthodoxe 2de en 3de huwelijk om hun standpunt kracht bij te zetten. Maar ik denk dat het ondertussen duidelijk is dat de synode die richting niet uit wil. Onlangs vereenvoudigde paus Franciscus nog via 2 motu proprio’s de procedure voor de nietigverklaring van huwelijken. Daarmee gaf hij gevolg aan een synodebesluit van de vorige zitting van de gezinssynode.

In zijn motu proprio voor de oosterse katholieke kerken Mitis et Misericors Iesus breekt de paus een lans voor het principe van de Oikonomia: de liefhebbende mildheid en de zachtmoedigheid van de kerk in het toepassen van de kerkelijke discipline.

Het Oikonomia-principe vertrekt altijd vanuit de concrete werkelijkheid van een gegeven situatie en past in feite de mantel der liefde toe.

Het principe heeft dus oog voor de subjectiviteit van een situatie en komt tegemoet aan de menselijke zwakheid en gebrokenheid. Het hoeft niet te verbazen dat dit principe weerklank vond bij paus Franciscus en zijn nadruk op misericordia en op de menselijke gebrokenheid. Denk ook aan het voorbeeld van de barmhartige Samaritaan, die de wonden heelt van een zwaar gewonde man. Dat is een typisch oosterse houding tegenover gebroken situaties. Daar kunnen we van leren, vindt de paus blijkbaar.

Vorig jaar nam je voor het eerst deel aan een synode. Welke indruk liet die ervaring na?

Georges Ruyssen • Ik had nog nooit zo veel bisschoppen bij elkaar gezien … Dat maakt best indruk.

Je vangt de fijne sfeer op van ‘communio ecclesiale’, de collegialiteit van bisschoppen aan het werk, rond de paus.

Het gaat om een verbondheid tussen de bisschoppen onderling en met de paus als voorzitter van die communio en dit over alle culturele grenzen heen (alle continenten en bijna elk land is vertegenwoordigd). De dag begint met een gezamenlijk gebed en dan starten de debatten.

In zijn openingstoespraak nodigde de paus de synodevaders vorig jaar uit om openhartig te spreken en dat is ook gebeurd. Er is plaats voor meningsverschillen. Dat zal ook nu weer zo zijn, want kort voor de start van de synode is er de boekvoorstelling van 11 kardinalen over huwelijk en gezin, waarin de auteurs stellen dat er geen kloof gaapt tussen de kerkelijke leer over seksualiteit en de pastorale praktijk.

Ze pleiten ervoor om meer het accent te leggen op evangelisatie (om zo de samenleving dichter bij de kerkelijke leer te brengen) dan op een mildere benadering van de realiteit in de samenleving. Het is erg moedig van de paus dat hij die meningsverschillen toelaat. Erg jezuïtisch ook.

Is de vrees voor een escalatie van de tegenstellingen gegrond volgens jou?

Georges Ruyssen • Er zullen zeker tegenstellingen opduiken, dat is duidelijk. Maar ik denk toch niet dat de synodevaders elkaar de haren uit de baard zullen rukken, zoals ooit op het Concilie van Efese. Alles blijft in mijn ogen heel beleefd en netjes!

Ontdek ons hele dossier over de gezinssynode.