Mechelen in de ban van Maria

Op 6 mei trekt de Hanswijkprocessie door de straten van de stad

Meer dan duizend jaar al neemt de verering van Onze-Lieve-Vrouw van Hanswijk een belangrijke plaats in in de Mariadevotie in Mechelen. Aan het einde van de tiende eeuw was Hanswijk een buitenwijk. Volgens de legende loopt daar in 988 een schip geladen met onder meer een houten Mariabeeld vast. Ondanks verwoede pogingen slagen de schippers er niet in het schip los te krijgen. Tot ze het Mariabeeld van boord halen en het schip meteen loskomt. Voor de bootslui en onmiskenbaar teken dat Maria Hanswijk als haar verblijfplaats kiest.
In 1272 wordt Mechelen – net als vele andere steden – geteisterd door de pest met als gevolg onlusten onder de bevolking. Ten einde raad nemen de inwoners van Hanswijk hun toevlucht tot Onze-Lieve-Vrouw en dragen ze al biddend het beeld naar de stad. De poorters van Mechelen weten niet wat er gebeurt en sluiten in paniek de stadspoorten. Wanneer ze echter merken dat de mensen van Hanswijk geen slechte bedoelingen hebben, openen ze de oude Brusselse poort en kan de processie de stad binnentrekken. Wanneer kort daarop de pest verdwijnt, beslissen de Mechelaars uit dankbaarheid het Mariabeeld jaarlijks door de stad te dragen.
De Mariaverering trekt almaar meer volk aan en al snel is de kapel buiten de stadswallen te klein om de toeloop op te vangen. Er wordt een nieuwe kerk gebouwd die tijdens de Reformatie door de geuzen wordt vernield. Daarop wordt een tweede kerk binnen de stadswallen opgetrokken, maar al snel blijkt ook die te klein en in 1663 wordt begonnen met de bouw van de huidige kerk. In 1988 wordt de kerk naar aanleiding van het duizendjarige bestaan van de verering verheven tot basiliek.
De Hanswijkprocessie is een boeiende mix van volkse en religieuze tradities. Niet enkel de verering van Maria komt aan bod, maar ook het roemrijke verleden van Mechelen, ooit de belangrijkste stad van de Lage Landen, neemt een prominente plaats in de processie in. Zo trekt Margaretha van Oostenrijk, gezeten op haar paard, opnieuw op valkenjacht in het gezelschap van tal van edellieden van het Habsburgse hof. Dat alles wordt aangevuld met taferelen uit het Oude en het Nieuwe Testament. Hoogtepunten blijven evenwel het tonen van de reliekkast van Sint-Rombout en het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Hanswijk dat met gerestaureerde mantel wordt rondgedragen.
De organisatoren leggen er de nadruk op dat de Hanswijkprocessie meer is dan louter spektakel. Het blijft vooral een processie, een optocht van biddende en zingende gelovigen. Rode draad door de processie is dat ‘ja’ zeggen aan het leven, ‘ja’ zeggen is aan de fundamentele roeping van iedere mens. „Het ‘ja’ zeggen aan het leven doet leven”, leggen de organisatoren uit. „Dat kan iedereen ervaren in zijn eigen leven. Wie op een positieve manier ‘ja’ zegt aan het leven zoals het zich aandient, zal hoopvoller en intenser leven dan wie op een negatieve manier tegen de dingen aankijkt. Voor een gelovige gaat dat nog dieper. ‘Ja’ zeggen aan God doet ons dieper leven. De voorbijtrekkende Bijbelse en historische taferelen tonen dat mensen door de eeuwen heen ‘ja’ hebben gezegd. Wie met een gelovige blik kijkt, ontdekt achter de oerbeelden van de mensheid hoe God de mens liefheeft en nooit loslaat. Hij is ons steeds nabij. De gelovige wil ‘ja’ zeggen aan God die ons roept om volledig in harmonie met Hem te leven. Het eerste ‘ja’ aan het leven krijgt daardoor een nog diepere dimensie, namelijk het ‘ja’ aan God. Zo is de Hanswijprocessie eigenlijk een bedevaart in het klein: het op weg gaan naar een heilige plaats om er te bidden en anders terug te keren.”
Dit jaar besteedt de Hanswijkprocessie bovendien extra aandacht aan twee jubilea: 500 jaar Karmel en 140 jaar basiliek van Oostakker-Lourdes.

Kerk & Leven geeft 15 duotickets weg. Daarover en over de praktische gegevens van de processie leest u alles op bladzijde 14.