We moeten de brug tussen ouderen en jongeren herstellen!

Geliefde broeders en zusters, goedendag en welkom!

Vandaag gaan we verder met nadenken over de bejaarden, over de grootouders, over de oude dag. Het woord klinkt hard. Onterecht. Bejaarden zijn groot, zijn mooi! Vandaag laten we ons inspireren door het schitterende-boek Ruth, een parel in de Bijbel. Het verhaal van Ruth werpt licht op de schoonheid van de gezinsbanden: ontstaan uit de relatie van een paar, reiken ze verder dan de band van een paar. Banden van liefde die zeer sterk kunnen zijn omdat daarin de volmaaktheid wordt weerspiegeld van de veelheid van fundamentele gevoelens die de gezinstaal zijn van de liefde. Deze taal brengt levenssap en vruchtbare wijsheid in het geheel van de verhoudingen die de gemeenschap opbouwen. In vergelijking met het Hooglied is het boek Ruth als het ware het andere deel van het tweeluik van de echtelijke liefde. Het is even belangrijk, even wezenlijk, het viert inderdaad de kracht en de poëzie die de banden kenmerken tussen generaties, tussen verwanten, banden van toewijding en van trouw die het hele gezinsgebeuren omspannen. Zij zijn zelfs in staat om bij dramatische ontwikkelingen in het leven van een paar, de onvoorstelbare kracht van liefde aan te voeren die het mogelijk maakt opnieuw te hopen op de toekomst.

Boek Ruth herontdekken

We kennen de gemeenplaatsen over verwantschapsbanden die door het huwelijk ontstaan, vooral die over de schoonmoeder, de band tussen schoonmoeder en schoondochter lijkt dat vooruitzicht te weerspreken. Precies om deze reden is het woord van God kostbaar. De inspiratie van het geloof kan een horizon van getuigenis openen in tegenspraak tot de meest gemene vooroordelen, een kostbare horizon voor heel de menselijke samenleving. Ik nodig jullie uit het boek Ruth opnieuw te ontdekken! Vooral bij de overweging over de liefde en bij de catechese over het gezin.

Noomi

Dit kleine boek bevat ook een kostbare lering over de verbondenheid der generaties: waar de jeugd in staat blijkt enthousiasme terug te schenken aan de rijpe leeftijd – dat is wezenlijk, dat de jeugd opnieuw geestdrift schenkt aan de bejaarden – waar de bejaarde leeftijd zichzelf herontdekt als mogelijkheid om aan de gekwetste jeugd opnieuw toekomst te bieden. In het begin toont Noomi, ontroerd door de genegenheid van de schoondochters die weduwe geworden zijn van haar twee zonen, is pessimistisch in verband met hun lot bij een volk dat niet het hunne is. Daarom spoort ze de twee jonge vrouwen liefdevol aan terug te keren naar hun familie om het leven te herbeginnen – die twee weduwen waren jonge vrouwen. Zij zegt: Ik kan niets voor jullie doen. Zelfs dit is een blijk van liefde. De oude vrouw, zonder echtgenoot en zonder kinderen, dringt bij de schoondochters erop aan haar te verlaten. Het is echter ook een soort berusting: voor vreemde weduwen, beroofd van de bescherming van hun echtgenoot, is geen toekomst mogelijk. Ruth weet dat en wijst het milde aanbod af, zij wil niet terug naar haar thuis.

De band die tussen schoonmoeder en schoondochter is ontstaan, werd door God gezegend.

Noomi mag niet vragen verlaten te worden. Eerst lijkt Noomi meer ontmoedigd dan gelukkig door dit aanbod. Misschien denkt zij dat de vreemde band voor beiden het gevaar zal vergroten. In sommige situaties moet de neiging tot zwartgalligheid van bejaarden tegenwerk krijgen van de liefdevolle druk door de jongeren.

Booz

De facto zal Noomi, ontroerd door de toewijding van Ruth, uit haar pessimisme loskomen en zelfs het initiatief nemen om voor Ruth een nieuwe toekomst mogelijk te maken. Ze geeft raad en bemoediging aan Ruth, de weduwe van haar zoon, om in Israël naar een nieuwe echtgenoot uit te kijken. Booz, de kandidaat, toont zijn adel door Ruth te verdedigen tegen de mannen die zijn knechten zijn. Spijtig genoeg komt dit gevaar ook vandaag voor.

Bekering van Noomi

Het nieuwe huwelijk van Ruth wordt gevierd en de vrede keert terug. Vrouwen uit Israël zeggen aan Noomi dat Ruth, die vreemde, meer waard is dan zeven zonen en dat dit huwelijk een zegen van de Heer zal zijn. Noomi die vol bitterheid was en zelfs zegt dat haar naam bitterheid betekent, zal op haar oude dag de vreugde beleven bij te dragen tot een nieuw geboorte. Opvallend veel 'mirakels' vergezellen de bekering van deze oude vrouw! Zij bekeert zich tot beschikbaarheid, met liefde, voor de toekomst van een generatie die gekwetst werd door verlies en gevaar van verlating. Wat de wedersamenstelling bewerkt, is hetzelfde als wat, volgens de gangbare mening onoverbrugbare breuken moet veroorzaken.

Maar, geloof en liefde maken het mogelijk te overstijgen: de schoonmoeder overstijgt de jaloersheid omwille van haar zoon, door de nieuwe band van Ruth te aanvaarden. 

De vrouwen van Israël overstijgen het wantrouwen ten aanzien van het vreemde (en als vrouwen dat doen, dan doet iedereen dat). De kwetsbaarheid van het eenzame meisje ten aanzien van de macht van de man wordt verzoend met een band vol liefde en eerbied.

Schoonmoeder

En dat alles omwille van het feit dat de jonge Ruth koppig volhardt trouw te zijn aan een band die bloot staat aan etnisch en godsdienstig vooroordeel. Ik herneem wat ik bij het begin heb gezegd, vandaag is de schoonmoeder een mythisch personage. Ik zeg niet dat we de schoonmoeder opvatten als een duivel, maar steeds wordt ze toch gezien als een slechte figuur. Maar je schoonmoeder is de moeder van je echtgenoot, het is de moeder van je echtgenote. Men kan ook denken aan het verspreide gevoel dat hoe verder de schoonmoeder verwijderd is des te beter. Neen! Zij is moeder en bejaard.

Voor grootmoeders is een van de mooiste dingen de kleinkinderen zien. Wanneer kinderen kinderen hebben, herleven ze.

Kijkt goed naar de relatie die jullie hebben met jullie schoonmoeder. Soms zijn ze wat bijzonder, maar ze hebben je, door het moederschap, je echtgenoot gegeven, ze hebben je alles gegeven. Tenminste moet men ze gelukkig maken zodat ze hun oude dag met vreugde kunnen beleven. En als ze een of ander gebrek vertonen, moet men ze helpen dat te verdragen. Ook aan jullie, schoonmoeders, zeg ik: let op je taal. Taal is een van de ergste zonden van de schoonmoeders. Wees op je hoede.

Brug tussen oud en jong

In dit boek aanvaardt Ruth haar schoonmoeder en doet haar herleven. En de bejaarde Noomi neemt, in plaats van zich te beperken tot het genieten van de steun, het initiatief om voor Ruth de toekomst te openen.

Als jongeren openstaan voor de dankbaarheid omwille van wat ze hebben ontvangen en de bejaarden het initiatief nemen om hun toekomst opnieuw mogelijk te maken, dan kan niets het opbloeien van Gods zegen over de volkeren verhinderen!

Ik vraag dat jongeren met grootouders praten, dat jongeren met bejaarden praten. Dat bejaarden met jongeren praten. Die brug moeten we krachtig herstellen. Het is een stroom van heil en geluk. Dat de Heer ons bijstaat om het volgende te doen: in eensgezindheid groeien in de gezinnen, de opbouwende eensgezindheid die van de  bejaarden gaat naar de jongeren. Dat is de mooie brug die we moeten bewaken en behouden.

• Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc
• Lees alles van paus Franciscus op Kerknet.