Nuchter en spiritueel leven: wat je van ex-alcoholisten kan leren

Pioniers

Alcoholisten zijn goed geplaatst om andere alcoholisten te helpen. Andere alcoholisten helpen om nuchter te blijven, is een goede manier om zelf nuchter te blijven. 

Dat zijn 2 verrassende ontdekkingen van Bill W. en Dr. Bob, een zakenman in Wall Street en een chirurg uit Akron (Ohio). Ze zijn beiden al tientallen jaren hopeloos verslaafd aan de drank als ze elkaar in 1935 ontmoeten. Ze komen erachter dat ze elkaar nodig hebben 

Je hebt een andere alcoholist nodig om mee te praten. Je hebt die andere even hard nodig als hij jou. (Bill W.)

Op 10 juni 1935 zet Dr. Bob de fles neer en neemt hem nooit meer op. Het officiële begin van de Anonieme Alcoholisten. 

Spiritualiteit 

Alcoholisme is een verslaving die sterker lijkt dan de mens. Om die te overwinnen is het niet onlogisch om beroep te doen op ‘een Macht groter dan onszelf’. De relatie met God herstellen, ‘zoals jij persoonlijk Hem opvat’, is van meet af aan onderdeel van de AA. 

Toch moest Bill W. aanvankelijk niets weten van God of hogere machten. Hij vond het een echte afknapper toen een vriend zich van de drank afkeerde door zich naar God te keren, ‘welke God dan ook waarin hij kon geloven’. 

Tot Bill voor de zoveelste keer dronken in het ziekenhuis belandt. In uiterste wanhoop herinnert hij zich zijn vriend. 

Mijn neerslachtigheid werd nog ondraaglijker, ik voelde me alsof ik niet dieper kon vallen. De gedachte aan een Macht sterker dan mezelf vond ik maar niets, maar tenslotte begaf het laatste restje van mijn trots het. Opeens hoorde ik mezelf uitroepen: 'Als er een God bestaat, dat Hij zich dan laat zien! Ik ben bereid om alles te doen! Werkelijk alles!' (Bill W.)

Wat volgt is een ervaring van licht, extase, vrijheid, Aanwezigheid, vrede. Zijn spirituele ervaring helpt hem geestelijk te herstellen van zijn verslaving. En omdat hij merkt dat het gemakkelijker is om zelf nuchter te blijven als hij andere alcoholisten helpt om van de drank te blijven, probeert hij elke alcoholist in het ziekenhuis te bekeren. 

Zijn dokter moet tussenbeide komen en Bills bekeringsijver temperen.

‘Kijk Bill, het lukt je niet omdat je teveel preekt tegen de alcoholisten. Je vertelt hen over de principes van … absolute zuiverheid, absolute eerlijkheid, absolute onbaatzuchtigheid en absolute liefde. Dat is een zeer grote opgave. En die vlak je dan af door in te gaan op die mysterieuze spirituele ervaring van jou. Het is dan ook geen wonder, dat ze met de vinger naar hun hoofd wijzen en zich gaan bedrinken. Waarom draai je je strategie niet om? … Breng de mensen eerst terug tot de werkelijkheid. Geef ze eerst alle medische feiten en wel op een harde manier. Vertel ze alles over hun obsessie die hen tot drinken veroordeelt… Misschien zullen woorden die komen van iemand zoals jij, een andere alcoholist, hun ego doorprikken. Alleen dan kun je beginnen met je andere geneeswijze…’

Het is een advies dat onderdeel wordt van het DNA van de AA: religieuze ontvankelijkheid bij elkaar versterken met een heel pragmatisch doel, de volgende 24 uur nuchter blijven, kan je dat? 

Wij zijn gaan geloven

Totale hopeloosheid en wanhoop zijn een ontvankelijke bodem voor spirituele ervaringen. Tenminste als iemand je op het spoor zet om nuchter (letterlijk en figuurlijk) naar je eigen werkelijkheid te kijken en je trots te laten varen. Bij de AA gebeurt dat als de ene alcoholist met de andere begint te praten. Als gelijken. 

Bill W. is niet de enige AA’er met een spirituele ervaring. Het boekje ‘Wij zijn gaan geloven…’ bundelt verhalen van leden over hoe zij spiritualiteit beleven. We kiezen er een uit.

Op een winterdag 

Bijna negen maanden waren voorbij gegaan zonder te drinken, en ik voelde me miserabel. Mijn vrouw en ik gingen regelmatig naar AA-vergaderingen, en ik zat daar die 'gelukkige schijnheiligaards', die genoten van zichzelf en hun nuchterheid, te verwensen. Ik had medelijden met mezelf omdat ik geen werk had. (Natuurlijk was het soort werk dat ik wilde minstens een baan als vice-president van een grote firma). 

Op die speciale dag was de zonsopgang helder en koud, na een van de ergste sneeuw- en ijsstormen die in de laatste jaren Atlanta hadden getroffen. Bomen, palen, elektriciteits- en telefoonlijnen waren overal geveld; ijs en sneeuw bedekten alles. Terwijl ik rusteloos rond het huis hing, keerden mijn gedachten terug naar de vorige zomer, toen ik mijn ellende ontvluchtte door te gaan helpen in de jeugdcompetitie van de baseballploeg. Ik had niet veel tijd en aandacht besteed aan mijn zoon vóór mijn toetreding tot AA, en ik was blij toen hij me vroeg om hem mee te nemen om te gaan trainen hij de jeugdcompetitie. De trainer bleek een man te zijn met wie ik als kind baseball had gespeeld, hij vroeg mij om te helpen met zijn ploeg. Natuurlijk was ik opgetogen. 

Die zomer verloren we een kleine jongen in onze ploeg. Hij reed met zijn fiets van het plein naar huis en een dronken chauffeur reed hem van de weg en duwde hem daarbij van zijn fiets. Toen zijn hoofd de stoeprand raakte stierf hij. Deze kleine jongen hield zoveel van de jeugdcompetitie dat zijn ouders de toelating vroegen en kregen, om hem te begraven in zijn uniform. Ze kochten een stuk grond op een heuvel van de begraafplaats met zicht op het speelveld van de jeugdliga en begroeven Jimmy daar, dicht bij het veld. 

Op die ijzige morgen stapte ik in mijn auto en reed naar dat kerkhof zo ver als ik kon, stapte uit en ging de rest van de weg te voet naar Jimmy's graf Het was een van de mooiste dagen die ik ooit heb meegemaakt. Geen twijgje bewoog, de lucht was helderblauw, de stilte werd enkel verstoord door een klein hondje dat over Jimmy's graf liep en ik dacht dat Jimmy dat vast leuk zou gevonden hebben. 

Toen ik daar naast de grafsteen stond, herinnerde ik me een van mijn favoriete hymnen: 'In de Hof....' Terwijl ik daar stond, voelde ik Gods hand op mijn schouder, en we hadden een prachtige meditatie samen. 

Toen overviel me een gevoel van schuld en schaamte. Ik was een dronkaard geweest. Het enige wat ik moest doen was één glas drinken, en ik kon opnieuw een kleine Jimmy op de helling van een heuvel laten belanden zoals deze. Ik moest niet dronken blijven gedurende een maand, een week of een dag, ik moest alleen maar één drankje nemen, en ik zou in staat zijn om een kind te doden. 

Ik wist dat ik een nieuw begin nodig had, en dit begin moest ik hier vinden. Ik kon nergens anders starten. Ik moest het verleden loslaten, en de toekomst vergeten. 

Zolang ik me met één hand vasthield aan het verleden, en de toekomst trachtte vast te grijpen met de andere hand, had ik geen enkel houvast aan vandaag. Dus moest ik 'hier en nu' beginnen. 

De volgende keer dat ik terugging naar mijn AA-groep, zagen de 'gelukkige schijnheiligaards' er anders uit. Ik begon liefde te zien in hun ogen, een grotere warmte dan ik ooit eerder had gezien. Ik sprak erover niet mijn peter, en hij zei: 'De reden waarom je liefde ziet in deze mensen hun ogen, is omdat je hen zelf begint lief te hebben. De, liefde die we in hun ogen zien is een weerspiegeling van onze eigen liefde. We moeten liefhebben om zelf bemind te worden."'

Decatur, Georgia 

Bron: Alcoholics Anonymous World Services. Wij zijn gaan geloven… 2006, 150 pagina's, 7 euro. Bestel via AA Vlaanderen (onder Paperback)

12 stappen van de AA

1. We hebben toegegeven dat wij machteloos stonden tegenover alcohol - dat ons leven stuurloos was geworden.
2. Wij zijn gaan geloven dat een Macht groter dan wijzelf ons weer geestelijk gezond kon maken.
3. Wij hebben het besluit genomen onze wil en ons leven toe te vertrouwen aan de hoede van God, zoals wij persoonlijk Hem opvatten.
4. Wij hebben een diepgaande en onbevreesde morele inventaris van onszelf opgemaakt.
5. Wij hebben tegenover God, tegenover onszelf en tegenover een ander mens de juiste aard van onze misstappen toegegeven.
6. Wij waren volkomen bereid om God al deze karaktergebreken te laten wegnemen.
7. Wij hebben Hem nederig gevraagd onze tekortkomingen weg te nemen.
8. Wij hebben een lijst gemaakt van allen die wij hadden gekwetst en zijn bereidwillig geworden het bij allen weer goed te maken.
9. Wij hebben waar mogelijk het rechtstreeks bij deze mensen weer goedgemaakt, tenzij dit hen of anderen zou krenken.
10. Wij zijn doorgegaan met het opmaken van onze persoonlijke inventaris en als we fout waren hebben wij dat meteen toegegeven.
11. Wij hebben ernaar gestreefd door gebed en bezinning ons bewust contact met God, zoals wij persoonlijk Hem opvatten, te verbeteren, biddend om Zijn wil jegens ons te kennen en om de kracht die uit te voeren.
12. Bij het geestelijk ontwaken als gevolg van deze stappen hebben wij getracht deze boodschap aan alcoholisten door te geven en deze beginselen bij al ons doen en laten toe te passen.

Meer weten

• AA Vlaanderen
• Voor familie, vrienden en kinderen van alcoholisten is er Al-Anon / Alateen - bel naar 03 2185056 voor een zelfhulpgroep in jouw provincie.
• Alcoholics Anonymous