Omvorming: de typisch christelijke manier van veranderen

Verandering, persoonlijk en van organisaties, is enorm belangrijk voor onze tijdgeest. Denk op persoonlijk vlak maar aan zelfhulpboeken en op zakelijk vlak aan de verheerlijking van disruptieve innovatie, vernietigende vernieuwing.

Volgens de Duitse Benedictijn en bestsellerauteur Anselm Grün kleeft aan het woord ‘veranderen’ een overdreven optimisme, zelfs iets gewelddadigs. Zoals ik ben, ben ik niet goed.

Omvorming vindt hij een milder woord. Het veronderstelt dat alles wat er is, goed is, gewenst, voedingsbodem voor wat komt. Ook al is dat komende nog bedekt.

Met Bijbelse beelden verheldert Grün in zijn boekje Creatieve spiritualiteit wat omvorming voor ons leven kan betekenen. 7 van die beelden kan je hieronder ontdekken. Ze verbeelden Gods handelen in de mens. Daarom noemt hij het de typisch christelijke manier van veranderen.

#1 De brandende doornstruik verbeeldt het verdorde en starre in ons. Juiste in onze onvruchtbaarheid en leegte wil God zijn vuur ontsteken.

Het is de ervaring van de midlifecrisis: ik leef niet mijn eigen leven, maar vervul de verwachtingen van anderen. Ik heb niets voortgebracht, voor niets gewerkt.

Ook zo’n crisis kan voor God vruchtbare bodem zijn. Juist zoals ik ben - mislukt, leeg, verdord - kan God mij in dienst nemen. Dan opent zich een nieuwe spirituele weg: niet door ascese orde op zaken stellen, maar naar God gaan zoals ik ben.

#2 De plagen in Egypte zijn beelden van negatieve omvorming van de mens die zijn hart verhardt. Over de krachten in onze ziel hebben we geen macht. We mogen ons helemaal aan God toevertrouwen.

• Kikkers die het land overspoelen, kunnen symbool zijn van de overstroming door mijn onbewuste, of van de seksualiteit die mijn leven gaat beheersen.
• De muggenplaag is mijn geweten dat blijft knagen en zeuren.
• De pest staat voor ziekelijke drijfveren die mij in hun greep houden.
• Donder en bliksem zijn beelden voor mijn agressie die zich ontlaadt.
• Sprinkhanen staan voor de depressie die mij van binnenuit opvreet.

#3 De doortocht door de Rode Zee verbeeldt dat de crisis en het onbewuste ons niet in de afgrond drijven. God transformeert ze in een dragende bedding.

Wil ik werkelijk tot nieuwe gebieden doordringen, dan moet ik de weg door de zee van het onbewuste riskeren. Dreigend gevaar - ziekte, wanhoop, uitzichtloosheid - kan omslaan in de ervaring van echt leven.

#4 Jakobs worsteling met God transformeert hem van een sluwe mens die op zichzelf rekent in iemand die op Gods kracht vertrouwt en zo voor anderen een zegen kan zijn. Dat is de uitdaging van de middelste fase van ons leven.

Uiterlijk in het midden van mijn leven kan ik niet vluchten voor mijn schaduw. Dan moet ik de confrontatie en worsteling met mijn onmacht aangaan. Paradoxaal genoeg, zo vertelt ook het Bijbelverhaal, neemt de worsteling mijn zwakheid en duisternis niet weg. Alleen als ik mijn onmacht aanvaard en onder ogen zie, kan ik God dienen.

#5 De transformatie van Saulus in Paulus toont dat geen enkele heilige heilig geboren wordt. Het komt er niet op aan geen fouten te hebben, maar dat wij ons door God laten omvormen.

Het doel van de geestelijke weg is niet mij bevrijden van mijn hartstochten, maar de omvorming van mijn hartstochten zodat zij in dienst van het leven en van God staan.

#6 Verrijzenis betekent dat wij onze ziel vertrouwen die wil leven, dat wij de rijkdom van onze innerlijke wereld naar waarde schatten.

Ik hoef niet alles zelf te doen. Ik mag in mijn graf afdalen en erop vertrouwen dat God mijn graf verandert. Onvermijdelijk komen dan de stemmen tevoorschijn die alles als onzin en geklets afdoen. Ze verstikken het leven dat in mij wil opbloeien.

Ik mag vertrouwen op het vermoeden dat ik ooit over mijn innerlijke gevoelens zal kunnen spreken, over de transformatie van mijn graf in een baarmoeder.

#7 Met Pinksteren vieren we onze eigen omvorming. Sprakeloze mensen en gemeenschappen breken uit hun isolement en leren opnieuw over hun ervaringen spreken.

Gods Geest is mij nabij als mijn eigen adem. Zijn vuur verteert mijn schuld en eigenliefde en verandert ze in Zijn liefde. Hij geeft mij een nieuwe taal die voor iedereen verstaanbaar uitdrukt wat mij ten diepste bezielt. Het is een taal die mij met anderen verbindt en die van de maatschappij een echte gemeenschap maakt.

Meer weten

Anselm Grün. Creatieve spiritualiteit. Carmelitana, 2005, ISBN 9076671559, 96 pagina’s.