Paus kondigt grondwet af voor Romeinse curie

Op het feest van Sint-Jozef heeft paus Franciscus vandaag de nieuwe apostolische constitutie voor de Romeinse curie afgekondigd met als titel: Praedicate evangelium. De tekst, die de hele Romeinse curie regelt, treedt in werking op Pinksteren, 5 juni 2022. De nieuwe grondwet is het resultaat van een langdurig luisterproces, dat begon met de algemene congregaties die voorafgingen aan het conclaaf van 2013 en waarbij ook en vooral de Raad van Kardinalen nauw betrokken werd. De nieuwe grondwet telt 250 artikels en vervangt Pastor bonus, die paus Joannes Paulus II op 28 juni 1988 heeft afgekondigd en sinds 1 maart 1989 van kracht is.

Op maandag 21 maart 2022 om 11.30 uur zal Praedicate evangelium op de persdienst van de Heilige Stoel worden voorgesteld door kardinaal Marcello Semeraro, prefect van de Congregatie voor de Heiligverklaringen, bisschop Marco Mellino, secretaris van de Raad van Kardinalen, en de jezuïet Gianfranco Ghirlanda, canonist en emeritus hoogleraar aan de Pauselijke Gregoriaanse Universiteit.

Op evangelisatie gerichte curie

De nieuwe grondwet roept tot een weg van hervormingen, die de afgelopen negen jaar al bijna volledig is uitgevoerd, door de vele fusies en aanpassingen die ondertussen plaatsvonden, onder meer de oprichting van nieuwe dicasteries. De tekst benadrukt dat de Romeinse curie bestaat uit het staatssecretariaat, de dicasteries en de bureaus, die allemaal juridisch gelijkwaardig zijn. Een van de belangrijkste ontwikkelingen in dit verband is de fusie, in het Dicasterie voor Evangelisatie, van de voormalige Congregatie voor de Evangelisatie van de Volkeren en de Pauselijke Raad voor de Nieuwe Evangelisatie. De twee hoofden van deze bureaus worden allebei proprefect, omdat de prefectuur van dit nieuwe departement is voorbehouden aan de paus.

Naastenliefde voor armen en gemarginaliseerden

Een ander nieuw curiedepartement is het Dicasterie voor de Dienst aan de Naastenliefde, dat vertegenwoordigd wordt door het Bureau voor de Pauselijke Liefdadigheid, dat daarmee een belangrijkere rol krijgt in de curie. Het Dicasterie voor de Dienst aan de Naastenliefde, ook Apostolische Aalmoezeniersdienst genoemd, is een unieke uitdrukking van barmhartigheid en verricht, te beginnen met de optie voor de armen, de kwetsbaren en de gemarginaliseerden, over de hele wereld het werk van bijstand en hulp aan hen in naam van de Romeinse pontifex, die in gevallen van bijzondere ontbering of andere noodzaak, persoonlijk de te verlenen hulp regelt.

De constitutie begint met het voorstellen in de deze volgorde: het Dicasterie voor Evangelisatie, het Dicasterie voor de Geloofsleer en het Dicasterie voor de Dienst aan de Naastenliefde.

Een andere eenmaking betreft de Commissie voor de Bescherming van Minderjarigen, die voortaan deel uitmaakt van het Dicasterie voor de Geloofsleer, maar blijft werken met eigen normen en een eigen voorzitter en secretaris heeft.

Missionaire leerlingen

Een fundamenteel onderdeel van het nieuwe document zijn de algemene beginselen. In de preambule wordt eraan herinnerd dat iedere christen een missionaire leerling is. Fundamenteel onder de algemene beginselen is de aanwijzing dat iedereen – dus ook leken (mannen én vrouwen) - benoemd kan worden in bestuursfuncties in de Romeinse curie krachtens de plaatsvervangende macht van de opvolger van Petrus.

Ten dienste van paus en plaatselijke kerken

De grondwet onderstreept dat de curie een instrument is dat ten dienste staat van de bisschop van Rome en van de universele Kerk, en dus van de bisschoppen en de plaatselijke Kerken. De Romeinse curie plaatst zich niet tussen de paus en de bisschoppen, maar stelt zich ten dienste van beiden en wel op een wijze die past bij de aard van elk van hen. Een ander belangrijk punt is de spiritualiteit: de leden van de Romeinse curie zijn ook missionaire leerlingen.

Synodaliteit

De synodaliteit wordt naar voor gehaald als de gewone manier van werken voor de Romeinse curie, een weg die al is ingeslagen en die meer en meer moet worden ontwikkeld.

Ambtstermijn beperkt

Andere niet-onbelangrijke aspecten in het document zijn de nadruk op de definitie van het staatssecretariaat als pauselijk secretariaat, de overplaatsing van het personeelsbureau van de curie naar het Secretariaat voor de Economie, en de aanwijzing dat het Bestuur van het Patrimonium van de Apostolische Stoel (APSA) zijn werkzaamheden voortaan zal moet verrichten via het Instituut voor Religieuze Werken (beter bekend als de bank van het Vaticaan).

De grondwet bepaalt ook dat het mandaat van geestelijken en religieuzen die in de Romeinse curie werkzaam zijn, vijf jaar duurt en met een tweede termijn van vijf jaar kan worden verlengd. Na afloop van deze termijn keren zij terug naar hun bisdommen en gemeenschappen van herkomst.

Overzicht

De Romeinse curie bestaat voortaan uit het staatssecretariaat van de Heilige Stoel, zestien dicasteries (er is geen sprake meer van congregaties of pauselijke raden), organismen van justitie, economische organismen, bureaus, advocaten en instituten verbonden met de Heilige Stoel. Al deze organisaties zijn onderworpen aan hun eigen wetten.

• Dicasterie voor de Evangelisatie
• Dicasterie voor de Geloofsleer
• Dicasterie voor de Dienst aan de Naastenliefde
• Dicasterie voor de Oosterse Kerken
• Dicasterie voor de Goddelijke Eredienst en de Discipline van de Sacramenten
• Dicasterie voor Heiligverklaringen
• Dicasterie voor de Bisschoppen
• Dicasterie voor de Clerus
• Dicasterie voor de Instituten van Godgewijd Leven en de Gemeenschappen van Apostolisch Leven
• Dicasterie voor de Leken, het Gezin en het Leven
• Dicasterie voor de Bevordering van de Eenheid onder de Christenen
• Dicasterie voor de Interreligieuze Dialoog
• Dicasterie voor de Cultuur en de Opvoeding
• Dicasterie voor de Dienst aan de Integrale Menselijke Ontwikkeling
• Dicasterie voor de Wetsteksten
• Dicasterie voor de Communicatie
• Apostolische Penitentiarie
• Hoogste Tribunaal van de Apostolische Signatuur
• Tribunaal van de Romeinse Rota
• Raad voor de Economie
• Secretariaat voor de Economie
• Administratie van het Patrimonium van de Apostolische Stoel
• Bureau van de Revisor-Generaal
• Commissie van Gereserveerde Zaken
• Comité voor de Investeringen
• Prefectuur van het Pontificale Huis
• Bureau van de Liturgische Vieringen van de Hoogste Pontifex
• Kamerheer (Camerlengo) van de Heilige Romeinse Kerk
• Register van Advocaten van de Romeinse Curie
• Advocatencorps van de Heilige Stoel
• Vaticaans Apostolisch Archief
• Vaticaanse Bibliotheek
• Kerkfabriek van Sint-Pieter
• Pontificale Commissie voor Gewijde Archeologie
• Pontificale Academies
• Agentschap van de Heilige Stoel voor de Evaluatie en Bevordering van de Kwaliteit van de Universiteiten en Kerkelijke Faculteiten
• Autoriteit voor Financieel Toezicht en Informatie

Bron: VaticanNews