De priester en de afwas

Het was lang geleden dat ik het nog had meegemaakt. In de parochie waar ik bij hoor, doen ze het niet meer sinds mensenheugenis. Maar onlangs zag ik in een andere kerk de priester na de communie een heel ritueel uitvoeren.

Hij schraapte de restjes van de hosties van het schaaltje en veegde ze in de kelk van de wijn.

Hij goot wat extra wijn in de kelk en draaide een rondje om alle kruimels goed mee te hebben, waarna hij het geheel in zijn keel goot. Hij spoelde de kelk nogmaals met water, dat hij ook opdronk. Nadien begon hij verwoed met een doekje de binnenkant te poetsen. Hij hield de kelk daartoe ondersteboven en ging helemaal op in zijn bezigheden, alsof er niet een hele gemeenschap op zijn handen zat te kijken. Daarna streek hij het doekje plat en drapeerde het zorgvuldig over de kelk en het schaaltje.

Voor mij had het iets gênants, alsof iemand bij wie je op bezoek bent opeens zijn vingernagels begint te knippen.

Of de afwas gaat doen terwijl de gasten nog gezellig samen zitten. Het is natuurlijk een ritueel en voor elk onderdeel van deze handelingen zijn oude verklaringen, met speciale benamingen.

Maar af en toe kan het geen kwaad om naar je eigen rituelen te kijken met de blik van een buitenstaander.

Er zijn veel mooie momenten in de eucharistieviering, waarbij je met trots een niet- of andersgelovige een inkijkje wilt laten nemen. De schuldbelijdenis, waarbij we uit vrije wil terugkijken en wat niet goed was in de handen van God leggen. Dat andere ritueel als we luisteren naar het evangelie en met onze duim een kruisje maken over ons voorhoofd, onze mond en onze borst, en zo aangeven dat we de boodschap van Jezus willen beleven in ons denken, in ons spreken en in ons hart. De vredeswens, waarbij we ook onbekende mensen van harte de hand schudden.

Maar dit afwasmoment valt volgens mij niet te verkopen.

Ik weet best dat hosties geen gewone broodjes zijn en de wijn meer dan zomaar wijn. Het is prima om daarmee respectvol om te gaan. Maar er zijn grenzen. Zouden Jezus en de apostelen op het laatste avondmaal ook angstvallig met de kruimeldief aan de slag zijn gegaan, of hadden ze toen wel iets beters aan hun hoofd? Respect voor het brood en de wijn, die ons laten delen in het leven van Jezus, is belangrijk. Maar dat kan net zo goed gebeuren na afloop van de mis.

Laten we de tijd van de mis gebruiken om onze band met Jezus en met elkaar te versterken.

En dat hoeft voor mij echt niet via de afwas.

Er bestaat een oud verhaal over een stokoude grootmoeder met drie dochters en tien volwassen kleindochters. Allemaal hielden ze van koken en hun favoriete familierecept was een vispannetje dat ze van de ene generatie op de andere hadden overgeleverd. Cruciaal in het recept was dat er nadat de ingrediënten een kwartier hadden gesudderd, en voordat je nog een halve liter wijn moest toevoegen, eerst een hele pollepel van het kookvocht moest worden weggegoten. Dat deden ze al jarenlang zo, van de ene generatie op de andere. Tot de jongste kleindochter op een dag aan de oma vroeg, waarom ze toch die pollepel kookvocht moesten weggooien bij dat recept van het vispannetje. De oma keek haar kleindochter ongelovig aan en riep uit: ‘Gebruiken jullie nog altijd dat veel te kleine kookpotje?’

Soms moet je zonder schroom grote schoonmaak houden in rituelen die een eigen leven zijn gaan leiden.

Het helpt om de echte smaak opnieuw te kunnen proeven.