‘Probeer in de droefheid het hart van Christus te vinden’

Geliefde broeders en zusters, goedendag, welkom!

Vandaag hernemen de catechese rond het thema onderscheiding. We hebben gezien hoe belangrijk het is, om geen overhaaste beslissingen te nemen,  te lezen wat zich binnen in ons afspeelt op het ritme van de emoties van het ogenblik en spijt te betonen wanneer het te laat is. Het komt erop aan te lezen wat gebeurt en daarna beslissingen te nemen.

Schok van de ziel

In deze zin kan de geestelijke toestand van droefheid, wanneer alles in het hart duister en droef is, een gelegenheid tot groei zijn. Immers, als er niet wat onvoldaanheid is, wat heilzame droefheid, een gezond vermogen om eenzaam te zijn en bij onszelf te vertoeven zonder te vluchten, dan lopen we het gevaar aan de oppervlakte van de dingen te blijven en nooit contact te maken met de kern van ons bestaan. Droefheid veroorzaakt een schok van de ziel: als iemand bedroefd is voelt dat aan als een geschokt worden, het houdt wakker, bevordert waakzaamheid en nederigheid en behoedt ons voor de wind van de grillen. Het zijn onmisbare toestanden om in het leven vooruit te gaan en dus ook in het geestelijk leven. Een volmaakte, maar 'ascetische' gelijkmoedigheid, zonder gevoel, maakt ons onmenselijk.

We kunnen niet zonder gevoelens: we zijn mensen en gevoelens maken deel uit van onze menselijkheid. Zonder begrip voor gevoelens zouden we onmenselijk zijn.

Als we leven zonder gevoelens maakt ons dat  ook onverschillig voor het lijden van anderen en onbekwaam om ons lijden te aanvaarden. Men mag niet vergeten dat  men een 'volmaakte gelijkmoedigheid' niet kan bereiken door onverschilligheid. Die ascetische afstandelijkheid - ik meng me niet in de dingen, ik neem afstand – is geen leven, dat is als het ware in een laboratorium leven, afgesloten, om niet met microben en ziekten besmet te worden. Voor vele heilige mannen en vrouwen is de onrust een beslissende stap geweest om aan het eigen leven een andere richting te geven. Deze kunstmatige gelijkmoedigheid kan niet. Gezonde onrust is daarentegen goed, het onrustige hart, het hart dat een weg zoekt. Dat was bijvoorbeeld het geval met Augustinus van Hippo of met Edith Stein of met Jozef Benedictus Cottolengo, of met Charles de Foucauld. Belangrijke keuzen hebben een prijs in het leven, een prijs voor elkeen. Met andere woorden, belangrijke keuzen gebeuren niet bij wijze van loterij. Neen, ze hebben een prijs en men moet die prijs betalen. Het gaat om een prijs voor je hart, het is de prijs van de beslissing. De prijs om enige inspanning te doen. Het is niet kosteloos, maar met een prijs die iedereen aankan. Wij allen moeten de beslissing betalen om los te komen uit de staat van onverschilligheid die ons neerdrukt. Altijd.

Kosteloosheid

Droefheid is ook een uitnodiging tot kosteloosheid, om niet steeds en alleen te handelen met het oog op een gevoelsmatige verloning. Bedroefd zijn biedt ons de mogelijkheid te groeien, een rijpere, mooiere  relatie te beginnen met de Heer en met onze dierbaren, een relatie die zich niet laat herleiden tot een loutere uitwisseling van geven en hebben. Laten we aan onze kindertijd denken, bijvoorbeeld, hoe de ouders vaak opgezocht werden om van hen iets te krijgen, een speelgoed, geld om een ijsje te kopen, een toelating … Zo zoeken we hen niet om henzelf, maar om een belang. En toch zijn zij het grootste geschenk en dat verstaan we naarmate we groeien.

Echte belangstelling

Ook vele van onze gebeden zijn van dit soort, vragen om een voordeel gericht tot de Heer, zonder echte belangstelling voor Hem. We vragen en vragen en vragen de Heer. Het Evangelie verhaalt dat Jezus vaak omringd was door vele mensen die iets poogden te krijgen. Genezing, materiele hulp maar niet om gewoon bij Hem te zijn. Hij werd door de menigte onder druk gezet en toch was Hij alleen. Sommige heiligen en ook sommige kunstenaars hebben over deze situatie van Jezus nagedacht.

Dat kan wat eigenaardig lijken, onwerkelijk, aan de Heer vragen: 'Hoe gaat het?'

En toch is dit een heel mooie wijze om in een echte, oprechte relatie te treden met zijn menselijkheid, met zijn lijden en ook met zijn eigenaardige eenzaamheid. Met Hem, met de Heer die ten diepste zijn leven met ons heeft willen delen.

Het doet ons heel goed leren bij Hem te zijn, bij de Heer te zijn zonder ander doel.

Net zoals gebeurt met mensen die we graag mogen: we willen ze steeds beter kennen, omdat het fijn is bij hen te zijn.

Onvoorzienbaar

Geliefde broeders en zusters, het geestelijke leven is geen techniek tot onze beschikking, het is geen programma voor innerlijk welbehagen dat wij moeten opstellen. Neen. Het geestelijke leven is de relatie met de Levende, met God, de Levende, onherleidbaar binnen onze categorieën. En de droefheid is het meest heldere antwoord op de opwerping dat de ervaring van God een soort suggestie is, een eenvoudige projectie van onze verlangens.

Droefheid is niet niets voelen, volledige duisternis: maar je zoekt God in de droefheid.

In dat geval, als we denken dat Hij een projectie is van onze verlangens, zouden we altijd degenen zijn die ze programmeren en zouden we altijd gelukkig en tevreden zijn, zoals een plaat die dezelfde muziek herhaalt. Maar wie bidt, wordt zich ervan bewust dat het resultaat onvoorzienbaar is. Ervaringen en delen van de Bijbel die ons vaak enthousiast gemaakt hebben, brengen, nu, eigenaardig genoeg geen beweging voort. En even onvoorzien komt een mateloze vrede voort van ervaringen, ontmoetingen, lezingen waaraan men nooit aandacht had geschonken of die men bij voorkeur wil vermijden – zoals de  ervaring van het kruis. Geen vrees hebben voor de ontmoediging, ze met volharding dragen, niet vluchten.

In de droefheid het hart van Christus trachten te vinden, de Heer vinden. Het antwoord komt. Altijd.

Beproeving

Met andere woorden, zich nooit laten ontmoedigen met moeilijkheden voor ogen. Alsjeblieft. Integendeel, de beproeving  beslist aanpakken met de hulp van Gods genade die ons nooit ontbreekt. En laten we, als in onszelf een dringende stem ons van het gebed wil afleiden, ze ontmaskeren als de stem van de bekoorder; en laten we niet onder de indruk komen: laten we eenvoudig het omgekeerde doen van wat ze ons zegt! Dankjewel.

Ontdek de hele catechese over onderscheiding

• Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc
• Lees alles van paus Franciscus op Kerknet.