De psalmen zijn gebeden voor elk jaargetijde - paus Franciscus [catechese]
Catechese over: De Geest en de Bruid. De Heilige Geest leidt het volk van God naar de ontmoeting met Jezus onze hoop. De Geest leert de bruid bidden. De psalmen een symfonie van gebed in de Bijbel
Geliefde broeders en zusters, goedendag, welkom!
Als voorbereiding op het komende Jubileum heb ik uitgenodigd het jaar 2024 te wijden “aan een grote “symfonie” van gebed” (1). Met de catechese vandaag wil ik eraan herinneren dat de Kerk reeds een symfonie van gebed bezit waarvan de auteur de Heilige Geest is, namelijk: het Boek der Psalmen.
Zoals in elke symfonie zijn er ook hier verschillende “bewegingen”, dat wil zeggen: verschillende soorten gebed: lofprijzing, dank, smeking, klagen, verhaal, wijsheid gedachten en nog andere, in persoonlijke vorm en als koorgebed van heel het volk. Het zijn gezangen die de Geest zelf de bruid, de Kerk, in de mond heeft gelegd. Alle boeken van de Bijbel, zo heb ik vorige keer in herinnering gebracht, zijn geïnspireerd door de Heilige Geest, maar het boek van de Psalmen is het ook in de zin dat het vol is van poëtische adem.
Bevoorrechte plaats
De psalmen hebben een bevoorrechte plaats in het Nieuwe Testament. Er bestonden en er bestaan ook uitgaven van het Nieuwe Testament samen met de Psalmen. Op mijn werktafel heb ik een uitgave in het Oekraïens van het Nieuwe Testament met psalmen dat ze mij gestuurd hebben van een soldaat gestorven in oorlog. Aan het front bad hij met dit boek. Niet alle psalmen en niet geheel elke palm. Het kan herhaald worden en eigen gemaakt worden door de christenen en nog minder door de moderne mens. Zij weerspiegelen soms een historische situatie en een godsdienstige geest die niet langer de onze zijn. Dat betekent niet dat ze niet geïnspireerd zijn, maar dat ze onder bepaalde opzichten verbonden zijn met een tijd en met een voorlopige fase van de openbaring, zoals dat ook het geval is met de oude wetgeving.
Wat het meest aanspoort zich de psalmen eigen te maken, is het feit dat zij het gebed geweest zijn van Jezus, van Maria, van de Apostelen en van alle generaties christenen die ons zijn voorafgegaan. Wanneer wij ze reciteren, hoort God ze tegelijk met die grandioze “orkestratie” die de gemeenschap der heiligen is. Jezus treedt de wereld binnen, volgens de Brief aan de Hebreeën, met in zijn hart een psalmvers: “Toen zei Ik: hier ben Ik. Ik ben gekomen,God, om uw wil te doen" (Hebr 10,7; Ps 40,9); en, volgens het Evangelie van Lucas verlaat Hij de wereld met een ander vers op de lippen: “Vader in uw handen beveel Ik mijn geest”;(Lc 23,46; cfr Ps 31, 6).
Bidden met psalmen
Het gebruik van de psalmen in het Nieuwe Testament werd opgevolgd door het gebruik ervan door de Vaders en door heel de Kerk, die er een vast gebruik van gemaakt heeft in de viering van de Mis en van het Getijdengebed. De Heilige Ambrosius zegt: “Heel de Heilige Schrift ademt de goedheid van God, maar op bijzondere wijze het zoete boek der psalmen” (2). Het zoete boek der psalmen. Ik stel mij de vraag: bidden jullie wel eens met de psalmen? De Bijbel nemen en een psalm bidden. Bijvoorbeeld, wanneer je bedroefd bent omdat je gezondigd hebt, bidt dan psalm 50. Er zijn vele psalmen die ons helpen verder te gaan. Maak er een gewoonte van om met de psalmen te bidden, ik verzeker jullie dat je er uiteindelijk blij mee zult zijn.
Maak er een gewoonte van om met de psalmen te bidden, ik verzeker jullie dat je er uiteindelijk blij mee zult zijn.
paus Franciscus
Maar, we kunnen niet slechts leven van de erfenis van het verleden: het is nodig van de psalmen ons gebed te maken. Er staat geschreven dat wij, in zekere zin, zelf “auteurs” van de psalmen moeten worden, door ze ons eigen te maken en ermee te bidden(3). Wanneer er psalmen zijn of psalmverzen die ons hart raken, dan is het mooi die te herhalen en overdag daarmee te bidden. De psalmen zijn gebeden voor elk jaargetijde. Er zijn geen gemoedstoestanden of noden die in de psalmen niet de aangewezen woorden vinden om ze om te vormen tot gebed. In tegenstelling tot alle andere gebeden verliezen de psalmen hun werkdadigheid niet door ze te herhalen, integendeel, ze doen ze groeien. Waarom? Omdat ze door God geïnspireerd zijn en God “ademen”, telkens wanneer ze met geloof gelezen worden.
Wanneer we ons bedrukt voelen door schuldgevoel en door schuld, omdat we zondaars zijn dan kunnen we met David herhalen: “Wees mij genadig God die liefde is, U, grenzeloze barmhartigheid” (Ps 51,3). Wanneer we een sterke band met God willen vertolken, dan zeggen we: “U bent mijn God, ik zoek naar U, mijn ziel heeft dorst naar U, mijn lichaam smacht naar U, dor als een land dat snakt naar water”. (Ps 63,2).Niet zonder reden heeft de liturgie deze psalm opgenomen in de Lauden van de zondag en van de feestdagen. En als vrees en angst ons overvallen, komen deze verbluffende woorden ons te hulp: “De Heer is mijn herder… Al moet ik door dalen van duisternis en dood, ik ben voor geen onheil bang”. (Ps 23, 1.4).
De Geest, de Bruid en de Bruidegom
De psalmen maken het mogelijk dat wij ons gebed niet leeg maken door het te herleiden tot alleen maar smeking, tot een voortdurend herhaald “geef mij, geef ons…”. Laten we van het Onze Vader leren dat het, vooraleer om “dagelijks brood” te vragen, zegt: “Geheiligd zij uw Naam, uw rijk kome, uw wil geschiede”. De psalmen helpen ons open te komen voor een gebed dat minder op onszelf gericht is: een gebed van lofprijzing, van zegening, van dankbaarheid; zij stellen ons ook in staat de stem te zijn van heel de schepping, door ze in onze lofprijzing op te nemen.
Broeders en zusters, de Geest die aan de Kerk Bruid de woorden geschonken heeft om tot haar goddelijke Bruidegom te bidden, moge ons helpen ze te laten weerklinken in de Kerk van vandaag en van dit voorbereidingsjaar voor het Jubileum, een ware symfonie van gebed te maken.
Dankjewel!
(1) Brief van Z.E. Mgr Fisichella voor het Jubileum 2025 (11 februari 2022).
(2) Commentaar op de Psalmen I,4,7: CSEL 64,4-7.
(3) Giovanni Cassiano, Conlationes, X,11: SCh 54,92-93.
Vertaling uit het Italiaans: Marcel De Pauw msc
