‘Sempre avanti!’ - Beeldverhaal toont leven van Don Bosco [boek]

Op 31 januari 1888 blies Giovanni ‘Don’ Bosco in het Oratoria van Valdocco, een buitenwijk van Turijn, zijn laatste adem uit. Het is vandaag dus het feest van Don Bosco, wat in vele salesiaanse instellingen sober gevierd wordt. In het technisch instituut Don Bosco Hoboken bijvoorbeeld mogen alle klassen dezer dagen even naar de grote refter voor een stuk taart en een kop warme chocolademelk.

Betrokkenheid bij de jongeren is cruciaal voor al wie zich door het charisma van Don Bosco geïnspireerd weet. 

Die betrokkenheid vergt wel wat van je krachten. Don Bosco was dan ook letterlijk uitgeput toen hij 72-jarige leeftijd bezweek. Hoe komt dat? Omdat hij geleefd had voor twee; sempre avanti zoals hij het zelf verwoordde: ‘Ik ben altijd vooruitgegaan zoals de omstandigheden en de Voorzienigheid het me ingaven.’

Dit levensverhaal hebben tekstschrijfster Hilde Van Parys en Kürt Maes nu in een mooi boek nog eens samengevat. De wat naïeve tekeningen en de korte teksten maken dit biografische verhaal bijzonder bevattelijk.

Getuigenissen

Het boek is opgebouwd uit zes getuigenissen. Ten eerste van Giovanni Bosco zelf over zijn armoedige jeugdjaren. Daarna van Giuseppe ‘Don’ Cafasso, de geestelijke begeleider van Don Bosco toen deze na zijn seminariejaren in Chieri nog drie jaar in een pastoraal instituut in Turijn doorbracht. Zijn stages in de Turijnse gevangenissen en zijn ervaringen in het catecheseonderricht aldaar waren bepalend voor zijn verdere leven.

In 1964 kwam Bosco’s moeder – Margherita Occhiena – hem helpen in het pas opgerichte Oratorio van Valdocco. De invloed van zijn moeder op de ontwikkeling van Don Bosco’s religieuze erfenis kan niet onderschat worden. De gemeenschap met enkele haveloze straatjongens in Turijn kreeg door haar een familiaal karakter. Maar de groep jongeren over wie Don Bosco zich ontfermde en die hij een vak leerde om hun een waardige toekomst te garanderen, groeide zo snel, dat de energieke priester spoedig dacht aan een congregatie. Het volgende getuigenis in het boek is van Michele ‘Don’ Rua, die volgeling die Don Bosco snel uitkoos om hem later aan het hoofd van zijn congregatie op te volgen.

Congregatie

In 1964 ontmoette Don Bosco in Valponasca in de buurt van Turijn Maria Mazzarello, die iedereen ‘Maìn’ noemde. Zij had in Mornese en later in Valponasca een gemeenschap opgestart om jonge meisjes vakonderricht te geven: de Dochters van Maria Onbevlekt. Later slaagde Don Bosco erin zowel de mannelijke als deze vrouwelijke tak van zijn congregatie – ondanks het antiklerikale klimaat in Turijn – door de paus laten erkennen.

Het werden de Sociëteit van Sint-Franciscus van Sales en de Dochters van Maria Hulp der Christenen.

Tijdens het Eerste Vaticaans Concilie spraken bisschoppen uit de hele wereld Don Bosco over het Oratorio in Turijn aan en vroegen hem salesianen naar hun missiegebieden te sturen. Het laatste getuigenis in dit levensverhaal is dat van mgr. Giovanni Gagliero, een salesiaan die Don Bosco onder meer belastte met de geestelijke begeleiding van de Dochters van Maria Hulp der Christenen of zusters van Don Bosco en met de uitbouw van de eerste salesiaanse missies in Argentinië. Mgr. Cagliero werd op vraag van Don Bosco bisschop gewijd en werd later ook de eerste salesiaanse kardinaal.

Charisma

Her en der in deze beknopte biografie komt het salesiaanse charisma aan bod – al had dat misschien nog meer gekund. In haar getuigenis vertelt Don Bosco’s moeder: ‘Vaak was hij aan de pomp te vinden, waar de jongens hun harde broodje lieten weken om het te kunnen eten.

Zijn oprechte aandacht en vaderlijke zorg wekten bij hen vertrouwen.

Ik vroeg me wel eens af of het verlies van zijn vader als kind hem niet gevoeliger had gemaakt voor wat deze jongens vaak misten in hun leven.’

• Hilde Van Parys & Kürt Maes, Sempre avanti! Een inspirerend verhaal over Don Bosco, 2023, 176 bladzijden, 22 euro, te bestellen via www.donboscovorming-animatie.be