In het spoor van Petrus

Bisschop Johan Bonny publiceert tweede deel van drieluik

De Kerk – zeker in het Westen – heeft een doorstart nodig, maar hoe? Dat is de vraag waarop bisschop Johan Bonny een antwoord probeert te geven in het vorige week verschenen boek Overeind komen met Petrus. Het is het tweede deel van een drieluik met in de titel steeds een van de belangrijke figuren uit de beginjaren van het christendom. In Herbeginnen bij Jezus greep bisschop Bonny terug naar het absolute begin. In het derde deel zal de apostel Paulus centraal staan.
Dat er met Overeind komen met Petrus een tweede deel van een drieluik komt, is veeleer toevallig. „Herbeginnen bij Jezus schreef ik naar aanleiding van tien jaar bisschop en het bestond uit stukken van preken en toespraken die ik in de loop der jaren gaf. Een vervolg was niet de bedoeling”, zegt Johan Bonny. „Toen het tweede boek af was, besefte ik dat er nog een derde deel moest komen. Overeind komen met Petrus behandelt slechts de eerste jaren in Jeruzalem, dus met Petrus als centrale figuur en nog voor Paulus op de proppen komt. Hij zal de grenzen openbreken en van de Kerk een wereldkerk maken. De verwerking van de naam van de hoofdfiguur in elk van de titels moet de samenhang duidelijk maken. Zodra ik tijd heb, begin ik aan het derde luik en hopelijk is dat klaar tegen Pinksteren volgend jaar, maar pin me niet vast op die datum.”
Dat Overeind komen met Petrus er kwam als boek, is een rechtstreeks gevolg van de coronapandemie. „Oorspronkelijk zou ik in het kader van het driejarig pastorale project over Handelingen der Apostelen een korte Bijbelse commentaar schrijven bij het leidmotief van het tweede jaar van het project. Door de coronapandemie kon ik niet zoals gebruikelijk de baan op en omdat ik weinig anders omhanden had, kon ik mijn tijd besteden aan [node:field_streamers:0] het schrijven”, lacht de bisschop.
De titel is een verwijzing naar het thema van het tweede jaar van het diocesane project. „Daarvoor kozen we uit Handelingen der Apostelen het vers ‘In naam van Jezus de Nazoreeër kom overeind en stap’ (3, 6), waarin Petrus een verlamde bedelaar oproept op te staan. Door me te verdiepen in Lucas’ tekst, begreep ik beter de samenhang van zijn evangelie. Petrus’ gesprek met de bedelaar is geen losstaand verhaal. Het is de openingsscène van een drama in drie bedrijven.”
In vijftien hoofdstukken gaat Johan Bonny dieper in op dat drama. Daarbij gaat de bisschop in dialoog met een lepelsnijder. „Die figuur ontleen ik aan een boek van de hand van Nicolaas van Cusa (1401-1464), beter bekend als Cusanus, een theoloog op de grens van middeleeuwen en renaissance. Hij schreef een ingebeeld driegesprek tussen zichzelf, een lepelsnijder en een internationaal filosoof. Net als de filosoof, de muzikant en de journalist, is de lepelsnijder het onderwerp van een reeks schilderijen van Johannes Wickert (1954) die al enkele jaren in het bisschopshuis hangt. Door in gesprek te gaan met de ongeletterde lepelsnijder krijgt het boek een eigen dynamiek. Als literair genre biedt het tweegesprek heel wat mogelijkheden.”
„In dialoog met de lepelsnijder laat ik vragen naar boven komen, als kwamen ze van anderen, of van de andere in mezelf. Vragen die de logica van het betoog mogen doorkruisen. Vragen die een sprong in de verbeelding mogen maken. Vragen die mezelf en de lezer dwingen een andere invalshoek te overwegen. Vragen ook die tegelijk toelaten te zeggen wat mij ter harte gaat en hoe ik het zie. Trouwens vragen zeggen minstens evenveel als antwoorden. Ze zeggen het bovendien met minder woorden”, besluit Johan Bonny.

Johan Bonny, Overeind komen met Petrus, Halewijn, Antwerpen, 2021, 192 blz., 19,95 euro, ISBN 978 90 8528 614 1.