Taylor Swift als inleiding op Shakespeare … en op de Bijbel?

Inderdaad, het vak 'English literature: Taylor's version' gebruikt songteksten van de Amerikaanse popster om studenten kennis te laten maken met de klassiekers van de Engelse literatuur, allereerst Shakespeare. Professor Elly McCausland is niet de enige die Taylor Swift opmerkelijke poëtische kwaliteiten toedicht. Ze wordt wel eens vergeleken met Bob Dylan, die andere grote singersongwriter die de Nobelprijs voor Literatuur kreeg in 2016.

Als Taylor Swift verbonden kan worden met de groten van de Engelse literatuur, zou ze dan ook niet schatplichtig aan de Bijbelse oerverhalen die er vaak aan ten grondslag liggen? Die verhalen kent ze ongetwijfeld; ze groeide op in Tennessee in het zuiden van de VS, ook wel de Bible Belt genoemd. Enkele jaren geleden gaf ze in een video op YouTube voor de hele wereld te kennen dat ze christen is. Hoe resoneert de Bijbel in haar werk?

#1 Didn’t They (2003)

De song Didn’t They werd nooit officieel uitgebracht, maar een akoestische versie is wel te vinden op YouTube. Het liedje dateert van het begin van haar carrière. Taylor zit op school als ze het nieuws hoort van de aanslagen van 11 september 2001. Geschokt wijst ze met de vinger naar God: waar was u? Ze hebben toch ook tot u gebeden?

• And didn’t they call you, didn’t they need you bad enough?
  Was there some reason I’m not aware of?
  Did you not write it down? Just one more thing to do
  Where were you, where were you
  And didn’t they pray, too?

Net als de auteur in de psalmen richt Taylor Swift zich rechtstreeks tot God en kunnen daarbij soms harde verwijten vallen. Ondanks die verwijten vinden zowel de psalmist als Taylor troost in die dialoog met God. 

#2 Christmas Must Be Something More (2007)

Taylor Swift schreef zeker niet het ene religieuze liedje na het andere, maar Christmas Must Be Something More windt er geen doekjes om. Integendeel, ze ontdoet de collectieve kerstgekte van alle franjes om te wijzen naar de naakte waarheid: Kerstmis gaat om Diegene die ons leven redt.

• You'd see that today holds something special
  Something holy, not superficial
  So here's to the birthday boy who saved our lives

#3 Soon You’ll Get Better (2019)

Taylors moeder vocht tegen kanker. In Soon You’ll Get Better schetst de zangeres zichzelf in de dokterskamer. Van zenuwachtigheid raken de knopen van haar jas verstrikt in haar haar. En dan zingt ze:

• Holy orange bottles, each night I pray to you
  Desperate people find faith, so now I pray to Jesus too

Vanuit haar wanhoop begint ze voor haar zieke moeder (terug) te bidden tot Jezus. Het is een herkenbaar fenomeen, ook in de Bijbel, dat we ons vooral in tijden van crisis weer aan God herinneren. Denk maar aan de profeet Jona diep in de walvis.

#4 Would’ve, Could’ve, Should’ve (2022)

Ook in Would've, Could've, Should've vinden we religieuze verwijzingen, hier om spijt uit te drukken over een relatie die diepe littekens naliet. Zij was 19, hij 32. De man beroofde haar van haar jeugd (‘die nochtans eerst van mij was’) en van haar geloof, zo zingt ze. We lichten enkele verzen uit het liedje.

• I would've stayed on my knees
  And I damn sure never would've danced with the devil
  At nineteen
• Memories feel like weapons
  And now that I know, I wish you'd left me wondering
• If you never touched me, I would've
  Gone along with the righteous
• You’re a crisis of my faith
• God rest my soul
  I miss who I used to be
  The tomb won't close
  Stained glass windows in my mind
  I regret you all the time

#5 Call It What You Want (2017)

Call It What You Want klinkt vrolijk, maar totaal onverwacht bevat het enkele rake verwijzingen naar het lijdensverhaal van Jezus. Het begint al met de eerste zin:

• My castle crumbled overnight
  I brought a knife to a gunfight
  They took the crown, but it's alright

Op Palmzondag wordt Jezus in Jeruzalem onthaald als een koning. Mensen leggen hun jassen neer als een rode loper voor hem. Enkele dagen later wordt hij door een uitzinnige menigte tot het kruis veroordeeld. Zijn kroon is afgenomen. In plaats daarvan krijgt hij een doornenkroon. Ook daarnaar verwijst Taylor onopvallend:

• All my flowers grew back as thorns

We vinden nog een verwijzing naar het lijdensverhaal, met name naar de spotters en folteraars die Jezus mishandelen op Goede Vrijdag.

• All the drama queens taking swings
  All the jokers dressing up as kings
  They fade to nothing when I look at him

Het liedje gaat over een nieuwe liefde in Taylors leven. Ze beseft dat ze steeds weer dezelfde fouten maakt en dat mensen haar uitlachen. Maar ze vertrouwt helemaal op haar geliefde. De betekenis van het liedje is zeker niet zomaar op het lijdensverhaal van Jezus te plakken, maar de verwijzingen versterken wel haar boodschap. Vertrouwde Jezus ook niet zozeer op zijn Vader dat hij daarvoor tot het uiterste ging?

#6 Look What You Made Me Do (2017)

Niemand in deze tijd kan zozeer alle gevoelens tussen liefde en haat vatten als Taylor Swift, vinden haar fans. In Look What You Made Me Do krijgen wraakgevoelens de vrije hand. Of dat ver van de Bijbel staat? Niet per se. De Bijbel schuwt de meest extreme emoties niet. Zolang je ze maar bij God brengt. En dan kun je eruit oprijzen en nieuw worden. Ook dat doet Taylor in deze song.

• Honey, I rose up from the dead, I do it all the time
• "I'm sorry, the old Taylor can't come to the phone right now
  "Why? Oh, 'cause she's dead!" (Oh)

Met een beetje goede wil kun je er ook Jezus’ oproep inlezen om ‘opnieuw geboren te worden’. Of Paulus in de Brief aan de Efeziërs: ‘Bekleed u met de nieuwe mens’. (Waar hij onder meer aan toevoegt: ‘Word toornig maar zondig niet. De zon mag over uw toorn niet ondergaan, geeft de duivel geen kans.’)

#7 Shake It Off (2014)

De verwijzing zit al in de titel: ‘Schud het af.’ In het evangelie volgens Marcus (6,10) zendt Jezus zijn leerlingen uit met de boodschap: ‘Als je ergens een huis binnengaat, blijf daar tot je weer afreist. En is er een plaats waar men u niet ontvangt en niet naar u luistert, ga daar dan weg en schud het stof van uw voeten als een getuigenis tegen hen.’

#8 Holy Ground (2021)

Om te eindigen, maar we zijn zeker niet volledig geweest, pikken we er een song uit die een religieuze interpretatie van de volledige boodschap niet uitsluit. Luister eerst even mee.

Om te beginnen verwijst de titel naar het oudtestamentische verhaal van Mozes bij de brandende braamstruik. In Exodus 3,5 lezen we dat God hem zegt: ‘Kom niet dichterbij en doe uw sandalen uit, want de plaats waar gij staat is heilige grond.' En Hij vervolgde: `Ik ben de God van uw vader, de God van Abraham, de God van Isaak en de God van Jakob.'

In de eerste strofe denkt Taylor terug aan lang geleden, toen ‘je nog in mijn gedichten opdook als een perfect rijm’.

• And darlin', it was good
  Never lookin' down
  And right there where we stood
  Was holy ground

Wat is er gebeurd met deze heilige liefde? Kent ook jouw geloof geen ups en downs? Ligt de Bijbel niet in veel kasten stof te vergaren? Dan kun je je wel inleven in wat Taylor verklaart:

• And I guess we fell apart in the usual way
  And the story's got dust on every page

Ook onze relatie met God kan uiteenvallen als we er geen werk van blijven maken. Voor je het weet, ben je uiteen gegroeid. En dan kun je je net als Taylor jaren later afvragen: wat zou Hij nu van mij denken? 

• But sometimes I wonder how you think about it now
  And I see your face in every crowd

Geen idee of Taylor het liedje echt zo bedoeld heeft, maar als ik het hoor, word ik eraan herinnerd dat God niet ver van mij is, maar dat ik Hem elke dag kan tegenkomen, in eender welke menigte.