‘Vergeving wist feiten niet uit’

Als aalmoezenier probeert Eefje Van der Linden in de gevangenis in Gent een menslievende God binnen te brengen, die mensen weer doet opstaan

Toen zes jaar geleden een nieuwe aalmoezenier werd gezocht in de gevangenis in Gent, aarzelde Eefje van der Linden, afkomstig uit Amsterdam, geen moment om te solliciteren. „Iets trok me naar binnen”, zegt de moeder van twee jongvolwassen kinderen, die ook deeltijds vormingsverantwoordelijke is bij de Verenigde Protestantse Kerk in België. „Als aalmoezenier hoop ik iets van een menslievende God, de God van bevrijding, binnen te brengen achter de tralies en zo een ander perspectief te bieden dat mensen doet opstaan en leven biedt.”
– Opstaan en leven doen denken aan Pasen. Hoe beleeft u dat?
Vallen is niet moeilijk, opstaan des te meer, vooral uit alles wat het leven tegenspreekt. Goede Vrijdag is voor mij stilstaan bij alles wat er aan onmenselijks gebeurt en het leven tegenspreekt. Ook gedetineerden zien het onschuldige lijden in de wereld op hun televisiescherm. Ze zitten met dezelfde vragen als ieder ander. Voor hen spreekt Pasen echter niet vanzelf. Door scha en schande dienen ze te leren leven met hun schuld. In die zes jaar dat ik in de gevangenis werk, leerde ik het meest van langgestraften als het gaat om vergeving. Vergeving is geen spons die alles uitwist, maar is misschien wel mogelijk, wanneer je de moed hebt om je schuld te dragen en de feiten in de ogen durft te kijken. Dat is een eerste stap naar mogelijk herstel.
– Waarom zet u zo sterk in op herstelgericht pastoraat?
Verzoening en vergeving zijn bij uitstek waarden die behoren tot het terrein van geloven en zingeving. Dat proces kan echter niet buiten de slachtoffers om. De straf moet uiteindelijk de terugkeer naar de samenleving voor ogen hebben. In het huidige detentiesysteem is er volgens mij te weinig ruimte voor herstelbemiddeling en herstelrecht. Niet enkel de man of vrouw in de gevangenis blijft gefixeerd op de misdaad, ook de samenleving en de slachtoffers blijven te veel buiten beeld. Op die manier blijft [node:field_streamers:0] Pasen uit, zowel voor daders als voor slachtoffers.
– Hoe kan de geloofsgemeenschap positief bijdragen aan de terugkeer van gedetineerden?
Veel mannen en vrouwen in de gevangenis verloren het geloof in zichzelf en in de samenleving. Vrijwilligers uit geloofsgemeenschappen kunnen beter dan de betaalde aalmoezenier tonen dat de samenleving wel gelooft in herstel, in een nieuw begin. Daarom vind ik de aanwezigheid van parochianen en gemeenteleden in de gevangenis belangrijk, bijvoorbeeld tijdens een paasviering. Gemeenteleden ontdekken dat mensen in de gevangenis zijn zoals zij. Op hun beurt ervaren gedetineerden dat de samenleving oprechte belangstelling voor hen toont.
– Kan iedereen dan zomaar mee de gevangenis in?
Dat is ook niet nodig. Je kunt je betrokkenheid tonen door je belangstelling voor het gevangenisleven. Door sprekers uit te nodigen of naar een vorming te gaan en je een meer genuanceerd beeld te vormen van een gedetineerde zowel als van het gevangenispersoneel, want ook dat verdient respect.
– Een groep die nog niet ter sprake kwam, is de familie van gedetineerden. Wat doet u voor hen?
Familie en vrienden zijn vaak een vergeten groep als het gaat om detentie. Ze voelen zich mee gestraft en raken niet zelden in een isolement. Voor de tweede keer organiseerden we een Dag van de Bezoeker, geïnspireerd op de Actie aan de poort in Brugge. Het gaat om eenvoudige aanwezigheid van vrijwilligers uit de diverse levensbeschouwingen. Ze bieden een kop koffie en een attentie aan en bij hen vinden bezoekers een luisterend oor. Even belangrijk is dat onze aanwezigheid ook wordt gezien door de toevallige voorbijganger. Zo hopen we dat de gemeenschappen en de samenleving oog krijgen voor die groep. Daarom is ook het interlevensbeschouwelijke karakter zichtbaar op de oude lijnbus, die bij onze actie als ontvangstruimte dient. Door de actie jaarlijks te herhalen, willen we tonen dat onze belangstelling oprecht is. Wie weet kan er in de nabije toekomst iets soortgelijks plaatsvinden aan de gevangenispoort in Dendermonde.